GJon Buzuku krenaria e kombit shqiptar
 

[B]Gjon Buzuku[/B]

[B]Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë[/B]

[RIGHT]• [I][URL="http://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Citing_Wikipedia"][COLOR=#0000ff]Learn more about citing Wikipedia[/COLOR][/URL][/I] •[/RIGHT]


Shko te: [URL="http://sq.wikipedia.org/wiki/Gjon_Buzuku#column-one"][COLOR=#800080]navigacion[/COLOR][/URL], [URL="http://sq.wikipedia.org/wiki/Gjon_Buzuku#searchInput"][COLOR=#800080]kërko[/COLOR][/URL]
[URL="http://sq.wikipedia.org/wiki/Figura:GjBuzuku.jpg"][COLOR=#800080][IMG]http://upload.wikimedia.org/wikipedia/sq/thumb/0/04/GjBuzuku.jpg/180px-GjBuzuku.jpg[/IMG][/COLOR][/URL] [URL="http://sq.wikipedia.org/wiki/Figura:GjBuzuku.jpg"][/URL]
Gjon Buzuku


[URL="http://sq.wikipedia.org/wiki/Figura:Buzuku_meshari.jpg"][IMG]http://upload.wikimedia.org/wikipedia/sq/thumb/d/dc/Buzuku_meshari.jpg/144px-Buzuku_meshari.jpg[/IMG][/URL] [URL="http://sq.wikipedia.org/wiki/Figura:Buzuku_meshari.jpg"][/URL]
Faqe nga [URL="http://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Meshari&action=edit"][COLOR=#0000ff]Meshari[/COLOR][/URL]


[B]Gjon Buzuku[/B] është autori i parë i njohur deri më sot i letërsisë shqiptare, shqipëruesi i një libri kishtar, që është quajtur "[URL="http://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Meshari&action=edit"][COLOR=#0000ff]Meshari[/COLOR][/URL]" ([URL="http://sq.wikipedia.org/wiki/1555"][COLOR=#0000ff]1555[/COLOR][/URL]), vepra letrare më e vjetër shqipe e botuar që është ruajtur deri sot. Ishte prift katolik, famullitar i një kishe në Shqipërinë Veriore jo aq larg nga vendi i botimit. Meshari përbëhej nga 110 fletë (220 faqe). Kopja e librit që ka arritur është e cunguar, përbëhet nga 94 fletë (188 faqe). Kësaj kopjeje i mungojnë 16 faqet e para, ndër to edhe kopertina me faqen kryesore. Duke qenë se Meshari është përkthim i teksteve të njohura liturgjike dhe pjesëve të [URL="http://sq.wikipedia.org/wiki/Dhiata_e_vjet%C3%ABr"][COLOR=#0000ff]Dhiatës së vjetër[/COLOR][/URL] dhe [URL="http://sq.wikipedia.org/wiki/Dhiata_e_re"][COLOR=#0000ff]Dhiatës së re[/COLOR][/URL], ai nuk është shumë i vështirë për t’u interpretuar, me gjithë ortografinë e ndërlikuar, gjuhën arkaike, gabimet e shumta të shtypit e mungesat e fjalëve. Të 188 faqet e tekstit përmbajnë 154 000 fjalë me një tërësi fjalori prej rreth 1500 leksemash, dhe janë një minierë ari e vërtetë për leksikografët dhe gjuhëtarët historikë. Përmban lëndë të ndryshme kishtare dhe pjesët kryesore të liturgjisë katolike. Kjo përmbajtje flet për përdorim të gjuhës shqipe në shërbesat fetare, lidhur siç duket me përpjekjet për përdorimin krahas latinishtes edhe të gjuhëve amtare.
Meshari është botuar me alfabetin latin të tipit gjysmëgotik, i zakonshëm në atë kohë në Italinë veriore. Kryesisht për tingujt e [URL="http://sq.wikipedia.org/wiki/Gjuha_shqipe"][COLOR=#0000ff]gjuhës shqipe[/COLOR][/URL] që nuk i ka [URL="http://sq.wikipedia.org/wiki/Latinisht"][COLOR=#0000ff]latinishtja[/COLOR][/URL] (g, gj, th, dh, z, x, i) ka edhe pesë [URL="http://sq.wikipedia.org/wiki/Shkronja"][COLOR=#0000ff]shkronja[/COLOR][/URL] të posaçme, që kanë përngjasim me disa shkronja të [URL="http://sq.wikipedia.org/wiki/Alfabeti_cirilik"][COLOR=#0000ff]alfabetit cirilik[/COLOR][/URL]. Autori shihet se ndjek një traditë mjaftë të konsoliduar të shkrimit të shqipes, të cilën do ta vijojnë edhe autorët pasardhës të Shqipërisë veriore. Qenia e një tradite letrare të mëparshme shfaqet edhe në gjuhën relativisht të përpunuar të veprës. Në pasthënie shprehen shkoqur ndjenjat atdhedashëse që e kanë frymëzuar, dëshira e tij për të ndritur mendjen e bashkatdhetarëve. Në veprën e Buzukut gjejmë ndonjëherë edhe pjesë të një proze tregimtare me vlera letrare, të shkruara me gjuhë të qartë dhe të kuptueshme. Bie në sy puna e tij, ose e traditës së, mëparshme, për pasurimin e shqipes me fjalë të reja, në mes të cilave ka mjaft fjalë të sferave të jetës mendore. Si vepër e parë shqipe e njohur, "Meshari" ka rëndësi të madhe për historinë e kulturës, në mënyrë të veçantë për historinë e shqipes së shkruar dhe të letërsisë shqiptare. Është dëshmi e shqipes në shek. XVI, në një fazë kur nuk ishin zhvilluar ende një pjesë e dallimeve [URL="http://sq.wikipedia.org/wiki/Dialekti"][COLOR=#0000ff]dialektore[/COLOR][/URL] të mëvonshme. Me gjuhën në një masë të mirë të standardizuar e të kodifikuar, si koine letrare që u ngjit e u zhvillua me veprat e autorëve të Veriut në shekujt XVI - XVIII, vepra e Gjon Buzukut hapi një etapë të re në lëvrimin e shqipes si gjuhë e shkruar kulture.
[B]Tabela e përmbajtjeve[/B]

[[URL="javascript:toggleToc()"][COLOR=#0000ff]fshih[/COLOR][/URL]][LIST]<LI class=toclevel-1>[URL="http://sq.wikipedia.org/wiki/Gjon_Buzuku#Tituj_t.C3.AB_veprave"][COLOR=#800080]1 Tituj të veprave[/COLOR][/URL][LIST]<LI class=toclevel-2>[URL="http://sq.wikipedia.org/wiki/Gjon_Buzuku#Dor.C3.ABshkrimi_origjinal"][COLOR=#800080]1.1 Dorëshkrimi origjinal[/COLOR][/URL] <LI class=toclevel-2>[URL="http://sq.wikipedia.org/wiki/Gjon_Buzuku#Pasth.C3.ABnia_e_.22Mesharit.22"][COLOR=#800080]1.2 Pasthënia e "Mesharit"[/COLOR][/URL] <LI class=toclevel-2>[URL="http://sq.wikipedia.org/wiki/Gjon_Buzuku#Edicione"][COLOR=#800080]1.3 Edicione[/COLOR][/URL] [*][URL="http://sq.wikipedia.org/wiki/Gjon_Buzuku#Literatur.C3.AB_dyt.C3.ABsore"][COLOR=#800080]1.4 Literaturë dytësore[/COLOR][/URL][/LIST][*][URL="http://sq.wikipedia.org/wiki/Gjon_Buzuku#Lidhje_t.C3.AB_jashtme"][COLOR=#800080]2 Lidhje të jashtme[/COLOR][/URL][/LIST]//