[rilinda]

MANI I ZI (DUDI)

Mani i zi tek ne gjendet i kultivuar nëpër kopshte. Në mjekësinë popullore përdoren frutat dhe gjethet.

Vetitë dietike dhe fitofarmaceutike

Frutat e manit të zi konsumohen të freskëta, ato janë freskuese dhe të shëndetshme. Prej tyre përgatitet reçel, si dhe shurup farmaceutik. Manat përmbajnë rreth 9% sheqer, acide organike, taninë, kripëra të ndryshme etj. Në ditët e ngrohta të verës ato përdoren për të shuar etjen.
Pekmezi (shurupi i manave) përdoret në stomatitet dhe faringitet. Në këto raste lyhet goja dhe gryka me pekmez, sidomos në darkë para fjetjes. Pekmezi përdoret, gjithashtu, në mjekimin kundër anemisë, duke u dhënë fëmijëve ose të rriturve nga 2-3 lugë gjelle në ditë. Manat e papjekura përdoren për luftimin e krimbave parazitarë të aparatit tretës.
Me lëvoren e degëve dhe me gjethet e manit përgatitet një çaj, i cili është i përshtatshëm për larjen e gojës kur ka raste të dhimbjes së dhëmbëve.
Gjethet e manit të shtypura, bashkë me vaj ulliri, në trajtë pomade, përdoren për mjekimin e plagëve të shkaktuara nga djegie të ndryshme.
Gjethet e manit përdoren për uljen e tensionit të lartë të gjakut. Çajo përgatitet si vijon:

• Merren 5-6 gjethe të pastra dhe zihen në 150ml. ujë përderisa të mbetet një e treat e ujit. Kullohet dhe pihet njëherësh. Mjekimi vazhdon për 5-6 ditë.

Në sëmundjet e mëlçisë veprohet në këtë mënyrë:

• Merren dy grushta filiza të rinjë manash, ng ata që nuk kanë filluar të prodhojnë fruta dhe copetohen. Vihen të zihen në një liter ujë për një orë. Nga lëngu i fituar merret nga një lugë gjelle 3-4 herë në ditë.

Kundër sëmundjeve të mëlçisë përdoren edhe gjethet e manit, duke i përgatitur si më lart.
Për ngjyrosjen e flokëve këshillohet përdorimi si vijon:

• Merren gjethe të manit të zi dhe zihen me ujë shiu, së bashku me gjethe hardhie dhe gjethe fiku të zi. Me lëngun e fituar bëhet korja e kokës.

Edhe mani i bardhë ka pothuajse të njëjtat veti që ka mani i zi.