[Psikologu]

Parafytyrimi i Skënderbeut

Megjithkëtë ndër të tjera, ende nuk është sqaruar krejt mirë, ose është folë pak e gabimisht, mbi një problem që për shumë kënd paraqet interesim të madh. Ky problem, është çështja e autenticitetit dhe fytyrimit të Skënderbeut, ndër portretet e tija që sot gjenden të ruajtura ndër muzeumet e ndryshme europiane, siç janë ato të Firences, Milanos, Vjenës, Berlinit, Palermos etj. Duke pasur rastin të merrem me mbledhjen
bibligrafike të botimeve të shumta mbi Skanderbegun, që në mbarë botën janë shtypë dhe rishtypë me qindra e qindra që prej shekullit të XV-të e deri në ditët tona, të cilat ruehen në bibliotekat më të famëshme të qyteteve europiane, porsi përgatitje për të dhënë një kontribut modest të manifestimeve e përkujtimeve kastriotjane të Romës e Palermos, isha i ngarkuar nga Drejtori i Institutit të Studimeve Shqiptare të Universitetit të
Romës, Prof. Ernest Koliqit, që me materialin e mbledhur të hapja një ekspozitë në ato dy qytete.

Prej gojës së shumë vizitorëve ndjeja orë e çast pyetjen :" Cili është portreti më autentik i Skënderbeut dhe a ekziston një portret i tillë?" Nisur nga kjo gjë, po orvatem të jap një përgjigjie sqaruese, duke shtjellue njëkohësisht përfytyrimin e historianëve të ndryshëm mbi portretin e Skënderbeut, të ilustruem deri diku dhe nga ekspozitat që u hapën në Romë e Palermo. Para se të përshkruaj përfytyrimet e Skenderbeut, të cilat kanë mbërritur deri në ditët tona, desha të theksoj se deri më sot nuk e dimë me siguri se ekziston apo ka ekzistuar me të vërtetë në Shqipëri apo në botë një pikturë ose kopje e përfytyrimit të vërtetë autentik i Skënderbeut, që të ketë qenë i drejt për drejt që nga koha e tij. Të gjithë ato kopje që janë ruajtur deri në ditët tona, janë shumë më të vonëshme, ose janë kopje të bëra sipas ndonjë ekzemplari
më të vjetër, ose sipas përfytyrimit të përshkrimit që i ka bërë Marin Barleti e biografët e tjerë të tij. Por a është bërë ndonjë portret sipas kujtimit të atyre biografëve që e kanë njohur vetë personalisht Skënderbeun, nuk dihet asgjë me siguri, mbasi për këtë nuk ka dokumente të këtij lloji.