[Ma-Origano]

Ministri i pare i financave

Abdi Toptani iu besuan financat te parit prej tyre. Duhet thene se ky ishte nje figure e shquar dhe kohe me vone do te ishte protagonis i levizjeve kunder Zogut, per te cilen dhe u denua me vdekje. Me vone ishte nje ideatoret e "Albania" ne Zvicer. Ne perberje te Qeverise se Ismail Qemalit, atij i duhej qe hidhte poshte: Sistemin e kapitulacioneve, duke vendosur me kete rast sovranitetin e plote juridik dhe fiskal. Ne kete kuader, ai dhe mbeshtetesit e tij, vendosen: Tarifen doganore ne baze tagri specifik mbi llojin e mallrave. Kjo mase pati nje qellim fiskal. Arsyeja e ketij vendimi ishte qe duke u shtuar tagri doganor mbi produktet e importuar, do te shtoheshin edhe sasite e importimeve dhe te ardhurat e doganave.

Nje mase tjeter e rendesishme ishte perseri ajo qe kishte lidhje me doganat, sipas te ciles do te behej organizimi dhe centralizimi i plote i Administrates Doganore. Kuptohet se kjo nuk munde te behej ne te gjithe territorin e Republikes per aresye te Luftes Ballkanike. Ky organizim dhe centralizim u kufizua vetem ne doganat e Vlores dhe Durresit. Nje vecori e jashtezakonshme e kohes ishte se ne Shkoder, me vitin 1913, u krijua nje Drejtori Doganore, e cila kishte kompetenca te verteta autonome, por qe ishte nen juridiksionin e fuqive nderkombetare.

Qeveria e Ismail Qemalit dhe Ministri Toptani vijuan ne veprimet e tyre ligjore, duke vepruar ne rradhe te pare me taksat doganore. Ato do te ishin si me pare: d.m.th do te ishin rreth 11% mbi vleften e mallrave, qe importoheshin dhe 1% mbi vleften e atyreve, qe eksportoheshin. Pra, u mbajt ne fuqi, sistemi "ad - valoren".

Ne kete kuader ka ndryshuar plotesisht taksa e importimit mbi duhanin. Ajo eshte shtuar perkohesisht deri ne masen 30%. Kjo eshte mbeshtetur si mase me nje urdher te ri te Ministrise se Financave me Nr.472, qe do t'i perkiste dates 15 korrik 1913.