[hasanmehmeti]

Stresi, shkaktari kryesor i çrregullimeve neurologjike

Graviteti i stresit dhe rrjedhimisht shkalla e veprimit të tij mbi organizmin varet nga rëndësia, zgjatja, shpeshtësia, shumëllojshmëria, shkalla e ndërlikimit të kërkesave që i parashtrohen njeriut, etj. Sa më i zgjatur në kohë të jetë stresi, aq më i rë



Stresi, shkaktari kryesor i çrregullimeve neurologjike

Shkruar nga Elberta Spaho

Sëmundjet neurologjike shkaktohen nga çrregullime dhe shqetësime psikologjike, por në disa raste edhe nervore. Disa nga këto sëmundje neurologjike janë më të shpeshta me fillimin e stinës së nxehtë, por nuk mungojnë edhe rastet të cilat shfaqen vetëm në kohën e lagësht ose në stinën e ftohtë. Sëmundjet neurologjike janë më të shpeshta me fillimin e stinës së nxehtë dhe në varësi të kësaj edhe shqetësimet e pacientëve shtohen. Kohët e fundit është vënë re një shtim i vizitave ose urgjencave, të cilat i përkasin më tepër sëmundjeve të Epilepsisë, hemorragji cerebrale, por edhe sëmundje të tjera të cilat kanë të bëjnë me sëmundjet neurologjike kanceroze. Me fillimin e stinës së nxehtë edhe shqetësimet dhe rreziku është më i madh. Këto shqetësime këto kohët e fundit janë më të shpeshta tek moshat e reja, por nuk mund të veçojmë edhe moshat e vogla, porse kategoria më e prekur është grupmosha e parë. Një nga faktorët më të rëndësishëm që është shkaktar i kësaj sëmundjeje është edhe stresi dhe sipas specialistëve, nga studimet më të fundit ky është faktori për të cilin nuk mund të ketë një mjekim specifik, por vetëm trajtime më shumë psikologjike, teknologjia e të cilave ende nuk ka arritur në vendin tonë.
Disa nga faktorët që shkaktojnë çrregullime neurologjike

- Faktorët ushqyes si: çokollata, agrumet si portokalli, limoni, brumërat, djathërat, alkooli veçanërisht vera e kuqe, kafeina, mungesa e vitaminave, ushqime të përpunuara.
- Faktorët hormonalë: menstruacionet, hipertensioni apo menopauza.
- Faktorët psikologjikë: presioni i larte i gjakut, dhimbjet e dhëmbëve, dhimbjet e syve, sinozitet apo bllokimi i hundëve.
- Streset emocionale: zemërimi apo depresioni, emocionet e forta, shokimet, çlirimi i tensioneve, çlirimi nga streset.
- Streset fizike: mbilodhja, aktiviteti, ndryshimi i rutinës, çrregullimet e gjumit, çrregullimet seksuale.
- Faktorët ambientalë: ndryshimi i klimës, lagështira, zhurmat, zërat e lartë, drita.

Migrena sëmundja më e përhapur neurologjike

Migrena është sëmundja më e përhapur neurologjike në vendet e zhvilluara. Ajo kap shifrën mbi 10% të popullsisë dhe çdokush mund të provojë migrenën, megjithatë trashëgimia gjenetike dhe faktorë të tjerë socialë kanë një ndikim të rëndësishëm. Kryesisht kap moshat 20 deri në 50 vjeç, veçanërisht seksin femër. Të rinjtë, vajzat dhe djemtë ndikohen nga shumë simptoma paralajmëruese deri në këtë moshë. Pas pubertetit, tek 1/3 e femrave dhe meshkujve shfaqet migrena për shkak të ndryshimeve hormonale. Femrat janë veçanërisht të prekura nga kjo sëmundje gjatë ditëve të paraardhjes së menstruacioneve si dhe gjatë tre muajve të parë të shtatzënisë apo menopauzës. Mendohet se migrena shkaktohet nga çlirimi në gjak i një substance kimike të quajtur serotoninë, e cila shkakton ndryshime në enët e gjakut në tru.

Shqetësimet emocionale, faktorë çrregullues

Shqetësimet emocionale mund të bien në sy në mungesën e vetëkontrollit ose mund të jenë të pazotë të rregullojnë sjelljen e tyre në rrethana apo situata normale. Duhen përfshirë në sjelljen e këtyre fëmijëve frika jonormale, haluçinacione dhe sjellje agresive, qoftë të dyja ndaj vetes dhe ndaj të tjerëve. Shkaku i shqetësimeve emocionale nuk njihet, por shpeshherë lidhet me faktorë familjarë, socialë ose të mjedisit. Trajtimi në shumë raste mund të jetë i suksesshëm ose tek më e pakta të zhvillojë sjelljen e fëmijës. Në trajtim përfshihet gjithë familja, pediatër të sjelljes dhe zhvillimit, psikologë, psikiatër, punonjës socialë. Shumë sjellje më të buta dhe simptoma emocionale mund të menaxhohen me efektivitet, me një kujdes primar mjekësor.

Fëmijët me çrregullime emocionale

Shqetësimet emocionale në moshë të vogël janë të vështira për t'u dalluar. Ndërsa fëmija rritet, bëhet më e lehtë për të dalluar ekstremet e sjelljes duke përfshirë tërheqje domethënëse dhe shkëputje ose agresivitet të shkalles së lartë, e quajtur ndryshe sjellje destruktive. Mund të bëhet një trajtim i madh i variacioneve në karakterin e fëmijës normal. Për të vendosur që një sjellje është jonormale, është e rëndësishme që të njohësh se sa ka zgjatur kjo sjellje, sa shumë ka ndërhyrë në aktivitetin normal të fëmijës dhe situatat përreth problemit të sjelljes. Është e rëndësishme që trajtimi dhe kurimi i këtyre simptomave dhe çrregullimeve të para te fëmijët të bëhet që në fillimet e shfaqjes së sëmundjes duke parandaluar problemet e mëvonshme.

Sëmundjet e shkaktuara nga faktori stres

Janë disa sëmundjet e shkaktuara nga veprimi i faktorëve stresues, duke filluar nga ulçerat e stomakut, sëmundjet nervore dhe deri tek kanceret. Graviteti i stresit dhe rrjedhimisht shkalla e veprimit të tij mbi organizmin varet nga rëndësia, zgjatja, shpeshtësia, shumëllojshmëria, shkalla e ndërlikimit të kërkesave që i parashtrohen njeriut, etj. Sa më i zgjatur në kohë të jetë stresi, aq më i rëndë ka të ngjarë të bëhet ndikimi i tij në shëndetin e njeriut. Veprimi i faktorëve stresues bëhet më i rëndë kur këta veprojnë në të njëjtën kohë dhe kur janë radhitur e ngjeshur njëri pas tjetrit. Situata të tilla prodhojnë ose shpërthejnë sëmundje të ndryshme, disa edhe të rënda. Jo të gjithë njerëzit reagojnë në të njëjtën masë ndaj stresit.