[natyra]

1)
Debati për tanë këte kohë, deri në këte sympozium organizue “Forumi 2015” (Qershor 2007), mbeti i ndryem mbrenda numrave të kësaj gazete dhe mbrenda këtij libri. Mediat tjera, as të shkrueme e as elektronike, nuk guxonin ose nuk donin me i krijue hapsinë nji debati të këtillë. Debati për “kosovarin” mbeti “etiketë”, kryesisht negative, e këtij produkti medial, “Java”, i cili bashkë me debatin tjetër që i kushtonte nevojës së rishikimit të Standardit Gjuhësor të vitit 1972, si dhe debateve rreth famurit, identitetit vizuel t’Kosovës si dhe islamit latent të shumicës kosovare, u perceptue si provokimi dhe sfida ma e madhe që i asht ba “kulturës shqiptare” deri sot.
Nga ana tjetër, ashtu si spjegonim përgjithësisht, por edhe n’editorialin e parë të gazetës “Java”, me 1 Dhetor 2001, që titullohej “NDRYSHE”[2], lansimin e këtij debati e kuptonim si nji përpjekje me u bashkue n’reflektim e n’analizë me debatin që po nxinte vend n’qendrat diversiteti;ulturore europiane, qyshmoti, mbi Identitetin Europian. Eksplorimi dhe debatimi i identitetit që kushtimisht e quenim “Kosovar”, për ne kishte kuptimin e përpjekjeve shtesë me e hulumtue dhe eksplorue ate që quhet ‘Identitet Europian’. Për ne në “Java”, fjala “Kosovar” ishte vetëm fjalë tjetër për “Europian”, sepse që të dy konceptet nuk gjeneroheshin etnikisht dhe kjo për ne kishte shumë kuptim. Ishin koncepte që duhej me i veshë e me ju dhanë kuptim.
TEBDILI I NACIONALIZMIT SHQIPTAR
Nëse ka diçka që i ka determinue konfliktet në ish Jugosllavi ishte etnia e kombi kuptue si fatalitete. Esencializimi i “Kombit’, “Etnisë”, idealizimi i Shtetit Kombtar dhe gadishmënia me i flijue gjithçka ktyne në të vërtetë “kimerave”, i jepte domethanie dhe iluminim ma shumë nevojës së debatimit t’identiteteve supra-etnike. Të debatimit të”kosovarit” (lexo: “europianit”).
Vukovari, Sarajeva, Bllace[3]…s’janë asgja tjetër pos ekstrapolimi i këtij keqkuptimi ballkanik për Kombin, Shtetin, Etninë, Tokën e Gjakun.
Derisa keqkuptimi i Serbisë së Milosevic’it ishte nji ekstrapolim i gërditshëm e brutal, i lamë n’gjak e n’eshtna, keqkuptimi i shqiptarëve të Kosovës e përjetoi edhe nji episod trivial: në hollin e Palamentit të Kosovës, si nji institucion i përkohshëm si e quenin, kryetari i asokohshëm i Parlamentit, zoti Nexhat Daci, kishte porositë dhe lejue nji mural që ishte replikë e nji pikture autorësh nga Shqipnia, që i kushtohej mitit për Skenderbeun[4]. Ky mural lidhet me gazetën “Java”, sepse me shkrimin, komentin dhe foton që “Java” botoi, u krijue opinioni i nevojshëm që të intervenohej dhe u kërkue nga Parlamenti i Kosovës të mbulohej ai mural. Arsyetimi: Parlamenti nuk asht parlament i shqiptarëve, por Parlament i qytetarëve të Kosovës.
Edhe sot e kësaj dite, ai mural qëndron tebdilue, si nji metaforë e përkryeme e keqkuptimit nacionalist për Kosovën si shtet-komb. Murali vazhdon me mbet mbulue me nji perde, mbi të cilën ende s’ka asnji imazh vizatue e gdhendë. Nocioni “Kosovar” njisoj si nocioni “Europian”, ende asht paemanue, pakonstruktue. Mbi ate tebdil parlamenti asht vetëm nji përpjekje për ‘me shkrue’ e ‘me vizatue’ derisot: Gazeta JAVA.
“AMERIKA” asht prova se andrra supranacionale europiane s’asht naj nonsens e as naj ideal që s’un rroket
Titulli i sympoziumit “Identiteti Europian i Kosovës” për mue asht i sforcuem, dhe buron nga po i njajti keqkuptim që e ka përcjell gjatë gjithë kohës gazetën JAVA dhe debatin rreth modeleve supra-etnike t’identifikimit: keqkuptimi i konceptit “Europa” dhe paragjykimi dhe keqkuptimi i projektit politik ”Europa”. Me këte emnim, kihet përshtypja se “Identiteti Europian” asht diçka e definueme, e saktë, e matshme dhe e rrokshme. Kam frikë se kjo ka burimin te po ai simplifikim që konceptin ‘Europa’ e definon dhe redukton si koncept gjeografik, që gjenerohet nga autoktonia e popujve në këto hapsina, që gjenerohet nga tradita e krishtenë e popujve dhe kombeve që përbajnë Europën, që besojnë në natyrën intrinsike të ‘Europës’.
“Europa” dhe “Identiteti Europian” asht diçka që duhet me u emanue, ose ma mirë me thanë me u konstruktue e inventue nga përjekjet e përbashkëta me e thjeshtu jetën dhe me e alternu Shtetin-Komb. Dhe nji model tashma e kemi, plot 200 vjet: AMERIKËN. Si e tha Bernard-Henry Lévy, “Amerika” asht prova dhe argumenti i matshëm e i prekshëm se andrra supranacionale europiane s’asht naj nonsens e as naj ideal që s’un rroket.[5]
Po çka qenka “Europa”? Nuk gjej definim ma të saktë e ma kuptimplotë për “Europën” sesa ai i përfshimë në preambulën e Kushtetutës së pafatë europiane (që nuk u votue n’Francë e n’Holandë): - “Europa asht komunitet i vlerave”.
Më lejoni me i kujtue vetëm disa:
-respekti për dinjitetin njerëzor;
liria
demokracia
-solidariteti dhe barazia mes femnës dhe mashkullit,
-sundimi i ligjit;

-respektimi i të drejtave njerëzore;
-toleranca;
diversiteti
etj,

vazhdim