[Psikologu]

Sa i përket, por, organizimit të Kishës katolike shqiptare në Kosovë, përveç asaj që kam theksuar edhe më parë, ajo organizohej pre ipeshkvisë katolike të Shkupit, e cila në këto treva vepron që nga fillet e krishtërimit dhe prej ipeshkvisë së Prizrenit. Kjo e fundit pas shkatërrimit në kohën e dyndjeve barbarëve dhe të ardhjes së sllavëve si duket i merr ingerencat juridike dhe titullore të Ipeshkvisë së Justiniana Sekunda[35].

Në fakt edhe pse ipeshkvia e Prizrenit përmendet në dokumentet e Bazilit II (1020) si duket ka dëshmi, ndonëse ende hipotetike, se ajo përmendet që në vitin 458, lidhur me Konçilin e Kalcedonit dhe qëndrimeve ndaj tij. Në letrën dërguar perandorit Leonit, në mesin e ipeshkvinjve të tjerë përmendet edhe Pali, ipeshkëv i Prinatenus (Paulus episcopus Prinatenus), që këtë disa prej sudiusve seriozë, e identifikojnë me Prizrenin, përkatësisht Prisrensis në vitin 1096-1105. Pavarësisht nga kjo titullarët e kësaj ipeshkvie janë njohur gjatë shekujve XI, XII e sidomos prej shek. XIII.

Në të vërtetë në letrën e Papës Inocentit IV, e datës 12.IV. 1253, në mesin e sufraganëve të Ipeshkvisë së Tivarit përmendet edhe ipeshkvi i Prizrenit, kurse në shek. XIV përmenden tre ipeshkvinj, Dominikan Konrad (1313-1320), Bendikti (1335, 1338), Gjoni 1375) dhe në fillim të shek. XV Dominicani Gjergj Panduzi (1404), pas të cilit gjatë dy shekujve nuk përmenden më ipeshkvinjt dhe ipeshkvia, megjithë që Ipeshkvia si e tillë nuk shuhet, sepse më 1618 përmendet ipeshkvi Pjetër Katiqi[36]. Kuptohet se ndërprerjet e vazhdimësisë së titullarëve të kësaj ipeshkvie (dioqeze) dëshmojnë qartë për vështërsitë e shumta, por edhe për gjendjen e vështirë të shqiptarëve katolikë që u gjenden nën sundimet e egra. Megjithëatë Roma u ka bërë vazhdimisht koncesione shqiptarëve katolikë në punë të përdorimit të gjuhës popullore… edhe në punë të hapjes së shkollave dhe veçmas të Kolegjeve shqipatre[37], që kanë dhënë impulse të reja të jetës kishtare, kulturore dhe kombëtare edhe në trevën e ipeshkvisë së Prizrenit, të Kosovës.

Kisha katolike shqiptare e Kosovë, përkundër ngjarjeve të vrullshme politike, përkundër ndjekjeve nga ana e mbretërve serbë, sunduesve bizantinë e despotëve të tjerë, përkundër uzurpimit të Kishave katolike shqiptare nga ana e serbëve dhe myslimanëve[38], ka mbetur e gjallë ndër këto troje duke dhënë personalitete shumë të shquara edhe për Kishën edhe për Kombin (Pjetër Bogdani, Tomë Raspasani, Shtjefën Gjeçovi, Gaspër Krasniqi, Nëna Terze, etj., etj.).

Por vlenë të theksohet me këtë rast se Ipeshkvia e Prizrenit ripërtrihet sidomos pas themelimit të Kongregatës së Propaganda Fide (1622), kur edhe fillon rivendosja dhe riakntivizimi i klerit dhe Kishës katolike shqiptare në Kosovë. Më 12.II. 1618 ripërtrihet Ipeshkvia e Prizrenit. Papa Pali i V për ipeshkv të kësaj Ipeshkvie emron Pjetër Katiqin. Mirëpo më 1642 për ipeshkv të Ipeshkvisë së Prizrenit emrohet Pjetër Mazreku, prizrenas, prelat ky shumë i çmuar edhe nga Selia e Shenjte. Në vitin 1651 Propaganda Fide e emroi Andre Bogdanin për ipeshkv të Ohrit, mirëpo në ndërkohë i lejohet të qëndrojë në Janjevë dhe në Prishtinë. Dhë në mungesi të prelatëve, Andre Bogdani, të cilit turqit ia kishin djegur shtëpinë e familjes, për shkak të aktiviteteve patriotike prej vitit 1666 nga ana e Propaganda Fides autorizohet që t`i administroj të gjitha katedrat vakante ipeshkvore në Serbi dhe në Kosovë, kështu që në kohën e tij bëhet edhe bashkimi personal i arqipeshkvive të Ohrit, Shkupit dhe të Prizrenit. Ndërsa arqipeshkvi e fundit e Ohrit, Franjo Soimiroviqi, kishte rezidencën në Prizren.