[premium]

8.Hoxha Sadedini*





Është një nga historianët më të dëgjuar osmanë i cili ka marrë pjesë edhe në punët shtetrore. Vepra e tij titullohet “Tacut-tevarih” (Kurora e historive) dhe më së shumti përmendet si Hoca tevarihi.


Ajo që neve na lë përshtypje është shkrimi i tij për Skenderbeun në faqe 351, ku thotë se: “Sundimtai shqiptar kishte një djalë të pashëm që quhej Iskender, figura trupore e të cilit të frymëzonte dashurinë, ndërsa fytyra e tij tërheqëse ishte shprehëse e bukurisë dhe e hirësisë së tij. Ai e dërgoi Iskenderin në kryeqytet për të konfirmuar nënshtrimin e tij ndaj sulltanit.


Është shumë interesant dhe rast shumë i rrallë që dikush nga autorët osmanë ta përshkruaj në këtë mënyrë pamjen fizike dhe bukurinë e Skënderbeut. Jo se ky autorë ka pasur ndonjë simpati por ai e ka thënë të vërtetën, pra ashtu si që është dukur Skënderbeu.








9.Ali Mustafa bin Ahmed.*





Ka shërbyer si sekretar i këshillit (Divan Katibi). Vepra e tij hsitorike titullohet “Kunhul Ahbar” (Bërthama e lajmeve)


Se Skënderbeu ishte me origjinë shqiptare, Ali e dokumenton në faqe 76 kur flet për Hamza Kastriotin dhe thotë se: Hamza beu ishte i nipi i Iskenderit të shqiptarëve.” Pra ai vërteton se Iskenderi ishte i shqiptarëve dhe jo i ndonjë kombi tjetër si që pretëndojnë disa nga të ashtuquajtur historianë serbë osë sllavomaqedonë. Në vazhdim Ali tregon se: “Nga prijësat e vjetër kokëfortë e inatci, me trupa divash, që ishin grumbulluar në disa kodra e vende të cuditshme, të pa depërtueshme....”


Në faqe 124 , Ali e përsërit edhe njiherë se Iskenderi ishte shqiptarë dhe thotë: “Një njeri i pa vlerë nga fisi shqiptar (arnaut) i quajtur me emrin tradhëtari Iskender, i cili pasi u rrit dhe edukua në oborrin e sulltanit, doli jasht dh mori rrugë të shtrembët..Ky djalë që ushqeu tradhëtinë dhe intrigën ishte i biri i njërit prej banditëve të famshëm të asaj popullsie të keqe. Këtu e ka fjalën se ai ishte i biri i sundimtarit të më hershëm të shqiptarëvem Gjon Kastriotit ku autorët osmanë e shënojnë si Juvan Kastrioti, ose principoatën e kastriotevr si “Juvan Ili” që do të thotë toka e Gjonit.








10.Solkzade*





Është njëri nga historianët osmanë të sh.XVII. Vepra e tij titullohet si “Fihrist Shahan” , por sot më së shumti njihet si “Tarihi Sollakzade” (Historia e Sollkazades)


Ai në faqe 43 përmend pjesëmarrjen e shqiptarëve në Betejën e Kosovës, në faqe 168 e përshkruan pamjen fizike të Skenderbeut ku thotë se “....Pamja fizike e këtij njeriu të bukur të çlodhëte sytë, kurse fytyra e tij tërheqëse të jepte nje kënaqësi. Pastai më poshtë vazhdon ndryshe. Ai sojëkeq dhe fatëzi i harroi mirësitë e padishahut dhe i kthei shpinën atij. Kur ky lajm u muar vesht nga mbreti, ai dërgoi ushtri kundër tij dhe vendit të shqiptarëve, nën komandën e Isa Beut. Kryengritësi i lartëpërmendur nuk u kap dotë dhe një kohë të gjatë u fsheh nëpër male të egra të Shqipërisë.








11.Mynexhimbash*





Poashtu është historian i sh.XVII. Vepra e tij titullohet “Sahaful ahbar”, e botuar nga Nedim Ahmet, me titull “Mynexhimbashi Sahaful ahbar”, Istambull 1285 h.


Faqe 352 autori përsërit të dhënat që i përmendëm më lartë. Me siguri se ai gjatë shkrimit të hitorisë së ti është mbështët tek këto autorë. Ai përsërit se Iskenderi ishte i biri i Juvait, sundimtarit shqiptar dhe se ishte rritur në oborrin e sulltanit. Kishte qenë i emruar nga sulltani si zavendës i të atit në tokat shqiptare. Pastai e tradhëtoi sulltanin dhe iku në Shqipëri dhe ngriti krye.


Pra autorët sllavë që kanë shkruar, e disa të tjerë që edhe sot shkruajnë se Skenderbeu ishte me origjine sllave duhet ta kuptojnë se ai i hoqi nga krahu të gjitha gradat osmane dhe iku e shkoi në Shqipëri, ose shkoi dhe u ba mbret i Shqipërisë dhe i shqiptarëve e nuk thonë se iku dhe shkoi në Sërbi ose Bullgari që të bëhet mbret i tyre. Pra është e natyrshme që secili kthehet në tokën që e ka lindur dhe as-sesi në tokë të huaj. Vetë autorët osmanë e vërtetojnë se ai ishte nga gjaku i shqiptarëve dhe ishte i gatshëm ta derdhte atë gjakë për tokën shqiptare. (Fusnotat jene hiekur)











Ps


Dr.sc Ilmi Veliu, hulumtues dhe studjues i vetëm në Maqedoni për Periudhën e Skënderbeut. Zbulimet me te reja qe ka bere per Kalane e Svetigradit, Skënderbeun, Mojsi Golemin, i ka botuar dhe jënë pranuar nga Instituti i Historisë së Wienës dhe Instituti i Historise pran Universitetit te Shkupit.