[Kercovari]

Internet rrjetet dhe siguria...

Të njohim armiqtë…

Në një mjedis të vogël dhe të sigurt,nuk ka mbyllje dere. Të gjithë e njohim njëri-tjetrin dhe fajtorin do të jetë vështirë për ta fshehur. Edhe Interneti dikur ishte një mjedis i vogël. Aty dhe athere thjesht nuk kishte shumë përmbajtje për të cilat do të ishte e interesuar bota e jashtme. Përdoruesit Akademik, të cilët krijuan internetin,në atë kohë atyre u kishte shërbyer vetëm si një interes i përbashkët. Krim në informatik nuk kishte, kështuqë nuk kishte nevojë për atë në asnjë mënyrë të kërkojnë alternativa mbrojtje.

Sot interneti është e populluar si vendet më të populluara në botë. Popullsia e saj është rreth një miliardë përdorues (informacione të marra nga http://www.internetworldstats.com ) që lidhen me rrjetin nga e gjithë bota. Ajo ka infrastrukturën e saj, shërbime kompetente, karakteristika të ofruara dhe madje edhe vetë kulturën specifike. Për fat të keq, si një metropol i vërtetë, edhe interneti është plot me forma të ndryshme të krimit.

Pra,siç kemi mësuar të mbyllim derën e shtepisë ose të apartamentit,dhe të mos lëme gjëra me vlerë në vende të dukshme pa mbikqyrje,gjithashtu, ne mund të mësojmë se si të përdorin Internetin edhe atë, në mënyrë të sigurtë.

BOTA NË TË MADHE

Pothuajse çdo gjë që ju presni për të gjetur në një vend me një miliard popullsi,ju do të gjeni edhe në internet. Ka dyqane, agjensi udhëtimi, banka, biblioteka, një botë e tërë e shërbimeve së bashku me drejtimet e tyre të shërbimeve që aplikojnë ato. Çdo shoqeri e rregulluar është e ndërprerë dhe e ndaluar nga ata që nuk e respektojnë atë rend, për shkak se njerëzit gjithmonë kërkojnë të gjejnë mënyra të mashtrojnë dhe të dëmtojnë sistemin.

Rebelët e pa shkak

Në kohën kur në internet në përgjithësi nuk kishte dhe nuk zhvilloheshin transaksione financiare, shkrimi i vetëshumëzuar i (viruse, worms) apo softuer programe qëllimkeq (malware) kishin për qëllim vetëm për të provokuar vëmendje,sepse nuk ishte e mundur në këtë mënyrë për të arritur përfitime materiale. Sot, shembuj të tillë janë të rralla, kurse malware janë gjithnjë duke u përdorur për dhe në qëllime kriminale.

Vandalizmi nuk ka lindur në zhvillimin e krimit kompjuterik. Ne e gjejmë atë në shkatërrim të ngjashëm të hapësirave publike me grafite - defacement web ose ndryshime të paautorizuara përmbajtjesh në web faqe të huaja.


Pamje nga Managed Anti-Website Defacement Services
Bildquelle/Imazhi:http:// www.webvisions.com

Arsyet pa rebelim

Zinxhiret e fatit janë formati i butë i mashtrimit në të cilën viktimizohet koha jonë, por edhe privatësia e adresave të huaja elektronike,të e-mailit. Ashtu si ne që jemi mësuar të shikojmë ato për të dërguar një mesazh, dhe të shohim a është dërguar mesazhi në adresën elektronike,ka edhe nga ata që janë të gatshëm për t'i përdorur ato për dërgimin e postës së padëshiruar dhe të dëmshme (spam). Ata janë shumë më të rrezikshëm në veprime të rreme humanitare, lojra fati, kredi, ose mundësi e pabesueshme në mënyrë të shpejt për të fituar shuma të mëdha parash. Pas të gjitha këtyre aktivitete shpesh fshihen kriminel të paskrupullt, pa marrë parasysh nëse ju gjeni ofertën e tyre të pavërtetë, në kroskot ose e-mail.

Në këtë kanosje në kohën e tanishme ka një sasi të madhe poste të padëshiruar , spam. Kur ato hapen, aty do të gjeni ornament katalog ndoshta më i gjallë se katalogu ne adresën tuaj të preferuar. Ndryshe nga kutia e juaj postare fizike,në të cilën mbërrin vetëm reklama në lidhje me qytetin tuaj dhe rrethinat aty pranë, në kutinë e e-mail vinë reklama mashtrimi nga e gjithë bota. Në internet nuk ka rëndësi se në cilën pjesë e botës jeni.

/Disa programe për shikimin e-mail ofrojnë zbulimin automatik të spam, bazuar kryesisht në të mësuarit nga zgjedhja juaj: mesazhe të ngjashme me ato që ju vetë shënoni në sistem si të padëshiruar që më vonë për ju të jënë të njohur në mënyrë të pavarur./

Kriminelët do të kërkojnë mënyra të ndryshme në përpjekje të kenë qasje për të marrë të dhënat tuaja (të dhëna që ju shkruani në mënyrë që të keni qasje në shërbime). Këto të dhëna,ato do të i përdorin si të dhëna që të prezantohen si ju dhe të përdorin shërbimet në emrin tuaj. Mënyra më e zakonshme për të ardhë deri te të dhënat tuaja,zhvillohet me dergim të mesazheve përmes postës elektronike në të cilën nga ju kërkohet që në një web faqe ju të shkruani PIN, fjalekalimin, ose ndonjë informacion tjetër konfidencial. Mesazhi, sigurisht,duket sikur ështe dërguar nga furnizuesi juaj.

TË GJITHA RRUGËT TË ÇOJNË – KUDO

Karakteristika themelore e internetit është lidhja e përbashkët e të gjithë kompjuterëve në internet. Për të u lidhur në internet duhet të lidhemi me kompjuter në rrjet.

Lidhje të rrjetit

Shërbimi që lidh një kompjuter në internet tashmë ju lejon ISP-(Internet Service Provider, ofrues të shërbimit të internetit). Roli i saj është të vendosë ura lidhëse deri te përdoruesi i fundit.

Nga Internet rrjet linjat më të popullarizuara janë :


Pamje nga Dial-Up Internet konektim
Bildquelle/Imazhi :https://www.ratesdirect.co.za/

Dial-up ose qasje nëpërmjet një telefonate që sot është ende një internet qasje dominuese e veçantë. Kompjuteri juaj përmes telefonit folë me ISP kompjuter dhe në këtë mënyrë vendoset lidhja, që do të thotë se lidhja është arritur vetëm për kohëzgjatjen e thirrjes. Thirrja telefonike klasike kryesisht i është dedikuar zë komunikimit, kompjuterat në këtë mënyrë arrinë një normë relativisht të ulët në transferim të të dhënave.


DSL-Modem Internet rrjeti
Bildquelle/Imazhi:http://www.dslsolution.de/


Pamje nga kablo Internet rrjeti
Bildquelle/Imazhi:http://www.dslweb.de/

DSL dhe lidhjet kabllo të cilat kanë zëvendësuar dial-up lejon shpejtësi të lartë të transferimit të të dhënave. Për shkak të model pagesës që nuk matet me kohën e kaluar në internet, shumë përdorues të internetit nuk përfundon kur nuk është më e nevojshme, por vetëm kur fik kompjuterin.


Bildquelle/Imazhi:http://www.com-lan-hilfe.de

Pamje nga WLAN-Internet rrjeti

Lidhjet Wireless(pa tel) janë gjithashtu një mënyrë tipike fikse (që nuk aktivizohen kur është e nevojshme, por janë aktive gjatë gjithë kohës). Ofrues të shërbimit zakonisht kujdesen për sigurinë e rrjetit të tyre,por ata nuk kanë të bëjnë me të njëjtat rreziqe si rrjetet lokal pa tel.

PDF Information Hauptquelle:Carnet-Cert Kroatien
PDF Burimi Kryesorë i informacionit:Carnet-Cert Kroaci

Nga kroatishte në shqip

Xhavit Sadiku

vazhdon...