[Psikologu]

Në gjashtë shekuj roberi,analfabetizem, shtypje, shprengulje e dhunë, shqiptaret mbijetuan . duke u shkelur nga spijunet dhe sherbetoret e pashallarve shqiptar dhe dhunes nga sistemi dhe ligji osmano-islam.Janë të panumruarë shqiptaret që u interrnuan neper vendet e Azisë e Afrikes nga gjyqet islamo-osmane, janë të panumerta femrat shqiptare që u moren dhe u shiten neper botën islame , janë të panumerta varret e shqiptarve që ishin ushterë nen petkun e sulltanit ku ishte obligim sherbimi ushtarak dhe ne ketë shermim ushtarak , ishte obligim mesimi i fes islame, falja e vakteve dhe shumë tipare të tjera islame, e kjo është dhunë e cila mbi shumë të tjera flet për perhapjen e islamit me dhunë.Sherbimi ushtarak nuk ishte me i shkurter se pesë vjet, e dikush u kthye e dikush jo, e ata që u khtyen , ishin me tru të shperlam dhe ishin akoma nen sherbimin e taborrit sulltanor.Janë të njohura dhe të argumentuara faktet se sa shqiptarë ishin ushtarë të sulltanit e që shkelnin e vrisnin neper vendet e ndryshme të botes.Por janë të njohura edhe faktet se shumë shqiptarë u benë shpesh krah me shtetet e krishtera që të e rrexojnë sulltanin dhe të lirohen nga zgjedha osmane, sidomos ne luften e Austris dhe Perandoris Osmane ku luftën më të gjatë shteti osman e zhvilloi në ketë kohë Kjo liuftë filloi në vitin 1683. Pretekst ishte përkrahja që i bëri Austria grupit kundërosman që kërkonin lirin e tyre. Ushtria osmane arrinte mbi 170 000 veta kurse ushtria austro-polake deri 63.000 veta. Në ushtrinë osmane përpos ushtarve shqiptarë të obliguarë për sherbimin ushtarak, ishin marrë me forcë edhe shumë shqiptarë që nuk kishin kapur kurrë armë me dorë. Ushtria osmane me në krye me sulltan Mehmetin IV dhe vezirin e madh, Kara Mustafa pashën, hynë në territoret hungareze që ndodheshin nën Austrin ku në ketë rast, sulltani synonte të e merrte Vjenën.Por Vjena nuk mirrej aq lehtë.Duhet përmenduar¨edhe faktin se në anen e Vjenes gjindeshin edhe shqiptaret të cilet kishin rrokur armet për të u liruar nga zgjedha osmane e sidmos malsoret që njihen shumë për trimerin e tyre.
Siq e dimë,rrethimi i Vjenës zgjati më shumë se dy muaj ku ketë e mbronin 13.000 veta si zejtarë, studentë, banorë të tjerë e fshatarë të krahinave përreth. Edhepse nuk ishin të armatosur mirë ata i qëndruan ushtrisë osmane deri ne momentin e fundit Gjatë sulmeve për pushtimin e Vjenës sulltani humbi pothuajse gjysmen e ushtrisë. Më 12 shator ushtria osmane u sulmua edhe nga një ushtri e tjeter prej 25.000 vetësh e cila ishte përbërë nga polakët, ukrainas dhe kazakë e komanduar nga mbreti polak Jan Sobeski, ku në ketë rast osmanët pësuan disfatë të madhe duke lanë 20.000 të vrarë. Veziri i madh mezi shpëtoi kokën dhe u tërhoq në Beograd. Për dezertimin e tij ai u ekzekutua me urdhrin e sulltanit. Mbreti polak ndoqi ushtrinë gjatë tërheqjes dhe e theu atë edhe një herë në Brigjet e Danubit. Kjo disfatë e ushtrisë osmane ngjjalli shpresa për dëbimin e osmanëve nga Evropa e krishterë. Por realizimi i kësaj shprese kërkonte bashkimin e forcave të disa sheteteve të krishtera dhe për ketë qellim u formua edhe bashkimi i krishterë që njifet me emerë si Lidhja e shejtë ose e quajtur edhe ndryshe aleanca e shenjte e cila në vitin 1684 u krijua për një luftë dhe një koalicion të përbashkët kundërosman e në ketë koalicion merrnin pjesë Austria, Polonia, Venediku, Malta dhe pas dy vjetësh hyri edhe Rusia.