[Albanian eX|PerT]

Si ta shfrytëzojmë kohën?!

Vlera e kohës, rëndësia e sajë, si ta ruajme kohën, ku ta shfrytëzojmë dhe të metat që pengojnë shfrytëzimin e sajë. Krejt këto mundeni ti gjeni në këtë artikull.
Koha është gjëja më e shtrenjtë që kujdesesh për te
Mirëpo shoh se më së lehti të kalon

الوقتُ أنفسُ ما عنيتَ بحفظه وأراهُ أسهلَ ما عليكَ يضيعُ
· Ai që përcjellë lajmet e njerëzve dhe gjendjen e tyre, kupton se si e kalojnë kohën dhe si e jetojnë jetën e tyre, kupton se shumica e krijesave e humbin kohën kot, janë të privuar nha dhuntia e shfrytëzimit të kohës dhe jetës, andaj i shohim se si harxhojnë kohën dhe jetën e tyre në gjëra që nuk sjellin asnjë të mirë.
· Njeriu habitet me gëzimin e tyre për kalimin e ditëve dhe ndërimin e muajve, duke haruar se çdo minutë, bile çdo sekondë, që u kalon nga jeta e tyre, i afron më shumë nga varri dhe ahireti dhe i largon nga dunjaja.
إنَّا لنفرحُ بالأيام نقطعها وكل يوم مضى جزءٌ من العمرِ
Gëzohemi me ditët që i kalojmë
Kurse çdo ditë që kalon është një pjesë e jëtës tonë.
· Pasiqë koha është tërë jeta jonë, është ymri i vërtetë i njeriut, kurse ruajtja e sajë është baza e çdo të mire, kurse humbja e sajë është fillimi i çdo të keqe, ishte e domosdoshme për ne të ndalemi që të sqarojmë vlerën e kohës në jetën e muslimanit dhe obligimet e tij ndaj kohës së vet, mjetet që i ndihmojnë në ruajtjen e kohës dhe gjërat ku mundet ta shfrytëzojë kohën e vet.
E lusim All-llahun [subhanehu ve teala] që të na bëjë prej atyreve që u zgjatet ymri dhe u shtohen veprat e mira dhe të na dhurojë shfrytëzim të mirë të kohës.

Vlera e kohës dhe rëndësia e sajë

Nëse një njeri mëson vlerën dhe rëndësinë e një gjëje, është i shtrenjtë dhe kujdeset për te, kjo është gjë normale, andaj nëse muslimani kupton vlerën dhe rëndësinë e kohës, sigurisht se do të jetë më i kudesshëm në shfrytëzimin e kohës në gjëra që e afrojnë drejt All-llahut [subhanehu ve teala]. Imam Ibn Kajjimi [rahimehull-llah] e sqaron këtë të vërtetë duke thënë:
“Koha e njeriut në realitet është ymri i tij i vërtetë, lënda e jetës së tij të përhershme në dhuntitë e vazhdueshme dhe lënda e jetës së rëndë në vuajtje të dhimbshme. Ajo kalon sikurse retë. Ai që e ka kohën për All-llahun dhe e kalon me All-llahun, sigurisht se ajo është heta dhe ymri i tij, përndryshe nuk i llogaritet pjesë e jetës së tij…Nëse i kalon koha në pakujdesi, lozje dhe shpresa të kota, ose vepra më e mirë që e bënë është gjumi dhe dembelia, atëhere vdekja e tij është më e mirë për jetën e tij”.
Ibn Xhevziu [rahimehull-llah] thotë:
“Njeriu duhet të dijë nderin dhe pozitën e kohës së tij dhe nuk duhet të kalojë asnjë çast në vepra që nuk janë adhurim, duke i dhënë përparësi më të mirës e më të mirës, qofshin fjalë ose vepra. Vazhdimisht le të ketë nijet për të bërë mirë, duke mos u lodhur aspak, në vepra që mundet trupi i tij ti realizojë”.
Kur'ani dhe sunneti i kanë dhënë rëndësi të madhe kohës më llojlloj formash dhe mënyrash. All-llahu [subhanehu ve teala] është betuar në te dhe në disa pjesë të sajë në fillimin e disa sureve, siç është dita, nata, mëngjesi, paradita, pasdita, etj.
All-llahu [subhanehu ve teala] thotë:
{ واللَّيْلِ إِذَا يَغْشى والنَّهَارِ إِذَا تَجَلَّى }
“Pasha natën që me errësirë mbulon gjithësinë! Pasha ditën kur ajo shkrepëtin!”. (El-Lejl: 1-2).
{ وَالْفَجْرِ وَلَيَالٍ عَشْرٍ }
“Pasha agimin! Pasha dhjetë netët!”. (El-Fexhr: 1-2).
{ وَالضُّحَى وَاللَّيْلِ ..}
“93:1. Pasha paraditën! Pasha natën kur shtrinë errësirën!”. (Ed-Duha: 1-2).
{ وَالْعَصْرِ إِنَّ الإِنْسَانَ لَفِيْ خُسْر} .
“Pasha kohën!Nuk ka dyshim se njeriu është në një humbje të sigurt”. (El-Asr: 1-2).
Është e ditur se All-llahu nuk betohet në krijesat e Tija, nëse ato nuk kanë vlerë dhe rëndësi të madhe, që tua tërhjek vëmendjen njerëzve nga to dhe tu sqaron dobinë e madhe që sjellin ato.
Kurse Sunneti i Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] ka ardhur që të përforcojë vlerën e kohës dhe të konfirmojë se njeriu është përgjegjës për te në Ditën e Kijametit.
Muadh ibn Xhebeli [radijall-llahu anhu] thotë se Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] ka thënë:
))لا تزول قدم عبد يوم القيامة حتى يُسأل عن أربع خصال : عن عمره فيم أفناه، وعن شبابه فيم أبلاه، و عن ماله من أين اكتسبه وفيم أنفقه، وعن علمه ماذا عمل فيه(( [ رواه الترمذي وحسنه الألباني ] .
“Nuk do ti lëvizin këmbët birit të ademit në Ditën e Gjykimit derisa nuk pyetet për katër gjëra: për jetën ku e ka harxhuar, për rininë, ku e ka kaluar, për pasurinë, ku e ka fituar dhe ku e ka harxhuar dhe për diturinë, çka ka vepruar me te”. (hadithi është hasen, transmeton Tirmidhiu).
Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] ka sqaruar se koha është dhunti prej All-llahut andaj edhe duhet falënderuar ate për këtë dhunti, përndryshe miret dhe tërhiqet. Falënderimi ndaj kësaj dhuntie bëhet duke e shfrytëzuar në vepra të mira, në respekte dhe vepra të mira që mbesin:
)) نعمتان مغبون فيهما كثير من الناس : الصحة، والفراغ (( [ رواه البخاري ] .
“Dy dhunti shumica e njerëzve nuk i përfillin: shëndetin dhe kohën e lirë”. (Buhariu).

Obligimi i muslimanit ndaj kohës së vet

Pasiqë koha e paska këtë vlerë të madhe, saqë konsideorhet jeta e vërtetë, atëhere muslimani ka obligime ndaj kohës së vet, duhet ti mësojë këto obligime dhe ti ketë parasysh. Prej këtyre obligimeve janë edhe këto:

1- Kujdesi që ta shfrytëzojë kohën
Nëse njeriu kujdeset me të madhe ndaj pasurisë së vet dhe e ruan ate, duke e ditur se pasuria vjen e shkon, atëhere edhe ma shumë duhet të kujdeset për kohën e vet dhe ta shfrytëzojë në vepra ku qëndron e mira e dunjasë dhe ahiretit, vepra që i sjellin të mira dhe lumturi, sidomos kur ta dije se ajo që i kalon nuk i kthehet më.
Selefi [rahimehumull-llah] kujdeseshin me të madhe për kohën, sepse ia dinin vlerën. Ata kujdeseshin që mos tu kalojë asnjë ditë, as gjysmë dite ose ma pak se kjo, pa fituar dituri të dobishme, ose pa bërë vepra të mira, ose pa luftuar vetveten, pa i bërë ndokujt mirë, etj.
Hasan Basriu [rahimehull-llah] thotë: “Kam takuar njerëz që më shumë kujdeseshin për kohën e tyre se sa ju që kujdeseni për dinarët e juaj”.

2- Rregullimi i kohës
Prej obligimeve të muslimanit ndaj kohës është rregullimi i sajë mes obluigimeve dhe veprave të ndryshme fetare ose profane, me qëllim që mos të shtypin njëra tjetrën, ose ta shtypë vepra pa vlerë atë me vlerë.
Një burrë i mirë thotë: “Koha e njeriut është vetëm katër pjesë, e ska të pestën: dhunti, sprovë, respekt dhe mëkat. Në secilën kohë All-llahu kërkon një hise për adhurim, të cilin e meriton pasiqë është Zot: nëse e kalon kohën në vepra të mira, le ta dije se kjo është dhunti e All-llahut, Ai e ka udhëzuar në këtë vepër dhe i ka mundësuar që ta realizojë; kush e kalon kohën në dhunti, le ta falënderon Ate; kush e kalon kohën në mëkate, le të bëjë teube dhe istigfar; kurse kush e kalon kohën në sprova, le të kënaqet me caktimin e All-llahut dhe le të durojë”.

3- Shfrytëzim i kohës boshe
Koha boshe është dhunti të cilën nuk e përfillin shumica e njerëzve, i shohim duke mos e falnëderuar All-llahun për këtë kohë, nuk e vlerësojnë ashtu siç duhet. Ibn Abbasi [radijall-llahu anhu] thotë:
))نعمتان من نعم الله مغبون فيهما كثير من الناس : الصحة، والفراغ(( [ رواه البخاري ] .
“Dy dhunti shumica e njerëzve nuk i përfillin: shëndetin dhe kohën e lirë”. (Buhariu).
Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] ka nxitur që të shfrytëzohet koha duke thënë:
))اغتنم خمساً قبل خمس …" وذكر منها : "… وفراغك قبل شغلك" [ رواه الحاكم وصححه الألباني ] .
“Sfrytëzoji pes gjëra para pesë të tjerave, mes tyre përmendi edhe: “kohën e lirë para se të angazhohesh”. (hadithi është sahih, transmeton Hakimi).
Një burrë i mirë thotë: “Posedimi i kohës së lirë është dhunti shumë e madhe, nëse besimtari e përbuzë këtë dhunti, duke ia hapur vetvetes derën e epshit dhe i dorëzohet udhëheqjes se tij, pa dyshim se All-llahu ia çrregullon këtë dhunti të zemrës dhe ia largon atë pastërti që e ka ndier në zemër”.
Andaj njeriu i mençur duhet ta mbushë kohën e lirë me vepra të mira, përndryshe dhuntia e kohës boshe bëhet denim për atë njeri. Andaj më herët kanë thënë: “koha boshe për burrat është denim, kurse për gratë lëvizje të epshit”.
Mjete që të ndihmojnë në ruajtjen e kohës

Vazhdon