[panta_rhei]

Shqiptari të fal gjithçka pos suksesit

Nga Ramiz Kelmendi


Shqiptari, përkrah gjithë asaj morie pa fund virtytesh e cenesh, bese e trimërie, vetëlavdi e rrahagjoksi, ka dhe ndonjë të “metëzë” a “plagëzë”, që as i bën nder dhe as mund të krenohet me të. Në mos e pastë, madje-madje, edhe për turp edhe për marre.

E kam fjalën, shkurt, për Smirën tonë ndjellakeqe e ndjellazezë. Me shkronjë të madhe! Për këtë jo aq dukuri a fenomen, sa – lumoskëndoiançe - p l a g ë n tonë nga më të mëdhatë: Zilinë ndaj njëri-tjetrit. Thuaj urrejtjen, deri në armiqësi, përplot përçmim e poshtërim, përplot sharje e fyerje. Një sëmundje jona kjo, një patologji pothuajse mbarëkombëtare. Siç e shpjegon edhe Fjalori ynë: një ndjenjë e lakmisë dhe e keqdashjes, që na ngjallet kur shohim dikë më mirë se veten.
E ne, siç, me gjasë, amanet na ka lënë i pari, pothuajse kurrë s’e duam tjetrin sa veten. Pothuajse gjithmonë e përdhosim çdokënd që na del – mbi veten. Edhe në qoftë shqiptar.
Edhe n’e paçim vëlla t’bab’s e t’nan’s!
E kam fjalën, pra, për shqiptarin smirëkeq, për shqiptarin smirëzi, për shqiptarin resëtar dhe resëmadh, që s’e ka smirë - as ia bën ngat! – “shkjaut” (të Fishtës), “junanit” a “taljanit”, sa vëllait të gjakut e të fisit.
Pikërisht para ndonjë jave u mbushën 20 vjet nga ajo Lëvizja e Madhe Gjithëpopullore e Madhore e Pajtimit të Gjaqeve, prirë nga Anton Çetta e Mark Krasniqi, Azem Shkreli e Bajram Kelmendi me shokë, po sidomos me të rinj dhe të reja, kur shqiptari i fali shqiptarit mbi një mijë gjaqe. Burrërisht. Shqiptarisht. Me lot në sy. Jam dëshmitar, ende i gjallë nga ata pak, kur nëna shqiptare fali – në emër të lirisë e në emër të rinisë, në emër të Kosovës! – deri katër gjaqe. Katër djem.
Përkrah Besës, Burrërisë e Trimërisë, shqiptari, po, edhe – fal! Të fal, po, edhe kur ia mbyt babën e djalin. Edhe kur ia vret vëllain a dajën. Edhe kur ia shkel fëmijën.
Të fal shqiptari, sepse faljen, animë të gjaqeve, e ka për nder.
E konsideron, më shumë se akt burrërie, një akt – trimërie. Se jo më kot e ka fjalën e vet të urtë: Veç trimi fal. Falja fryn njerinë, nakari fryn mërinë.
Gjithçka, po, fal shqiptari. Gjithçka, po, po.
Ja që, ka një Një, ka një diçka që nuk ta fal – assesi!
Shqiptari, shkurt fjala, nuk ta fal – suksesin.
Edhe po të pati vëlla. Se më, qoftë larg (!) , po e pati koleg mjeku mjekun, aktori aktorin, shkrimtari shkrimtarin, historiani historianin, kritiku kritikun, artisti artistin, politikani politikanin, ministri ministrin etj., etj., plas - plasja!
Një zonjë tiranase me emrin Ana Kodima futi gishtin në këtë plagë, që e quajti “Smira jonë sociale” (e unë do i shtoja edhe – kombëtare!), tek tha se në çdo sektor të jetës sonë luftohet egërsisht dhe me ngulm - i suksesshmi, i guximshmi, ambiciozi. Vetëm e vetëm pse bie ndesh me mentalitetin barazitar-ist.
Po u dallove nga të tjerët, po u bëre i shquar, i njohur dhe i dashur publikisht, vaj halli! Se na shquan edhe një tjetër “tipar” ne shqiptarëve: me qiri e me pishë ta kërkosh, pale a e gjen një shqiptar ta lëvdojë një shqiptar të aftë dhe publik! Siç nuk e gjen asnjë t’i bjerë në qafë dembelit a parazitit. S’do mend, mbase edhe mund të kuptohen, në qoftë se nuk arsyetohen, të dështuarit e të dëshpëruarit, të pakënaqurit e të pazotët, hileqarët e ziliqarët.
Mirëpo, si shpjegohet dhe a arsyetohet egoja patologjike, vetëlavdërimi i skajmë dhe ulja, nënçmimi e përçmimi i tjetrit, i kolegut, deri edhe me broçkulla, tek i prin, e pushton dhe mbisundon zilia, smira, inati “pse ai ka përparuar më shumë se unë? Pse, ç’është ai? Mos është më i zoti se unë”?
Flitet ndër shqiptarë një si anekdotë, kur dy vëllezër shpëtuan të birin e princit nga vdekja.
Për t’i shpërblyer, e pyeti princi të parin ç’dëshiron. Disa dele, u gjegj ai, t’i kullos dhe t’i shtoj. Saora princi ia plotësoi dëshirën.
Po ti tjetri ç’dëshirë ke të ta plotësoj menjëherë?
Pa u hamendur, hazërxhevap, vëllai i dytë i tha: “Dua t’ia marrësh vëllait delet që ia fale, që të mos ketë ç’të kullotë”!
Anekdota anekdotë, e kurdisur a e kotë, mbetet se mbetet anekdotë. Po kur unë “i prek me dorë” dhe bëj be në Kuran e në Bibël, sepse i njoh me farë e me fis, me emër e me mbiemër, jo një po plot shtatë palë, shtatë çifte vëllezër të një babe e të një nëne, që jo vetëm nuk flasin kurrë njëri me tjetrin me vite e vite, po nuk gjen “turk as shkja” t’i përgojojë e t’i shajë më keq e më zi se ata njëri-tjetrin. Përkrah amanetit dhe dëshirës së fundit të një fshatarit tonë plak para vdekjes: që t’i cofë lopa e vetme – fqinjit të vet më të parë!
Kam mbi 20 vjet që botova librin “Fytyra dhe turinj” me mbi 370 faqe. Në qe se këta 7 vëllezërit prishtinas edhe i “kuptojmë” dosido, si do “kuptuar” zilinë, zënkat, grindjet, rragatat, sharjet e fyerjet e kokave më të shtrenjta, më të merituara dhe më të njohura të kombit tonë ndër vite?
A mjafton të zë ngoje edhe vetëm “majat: Fan Nolin me Faik Konicën dje! Ismail Kadarenë me Rexhep Qosjen sot?
Se më: Fishtën (“Gabove, Hilë!”) kundër Hilë Mosit; Nikollë Ivanajn kundër Faikut e Fishtës; Konicën kundër Naimit dhe një vargu “xuxubocërish dhe doçërish”; Hasan Prishtinën kundër Ismail Qemalit; Faikun kundër Asdrenit; Gramenon kundër Faikut; Luigj Gurakuqin kundër oponentëve; Çajupin kundër Dr. Adhamidhit; Branko Merxhanin kundër Lasgush Poradecit etj., etj., deri te Vehap Shita kundër Hasan Kaleshit (“Medice, cura te ipsum”).
Enish, siç e kish zakon të thoshte babai i Lëvizjes së Pajtimit të Gjaqeve, Anton Çetta, pa mëtuar të moralizoj, do mësuar të çmojmë, të nderojmë dhe të krenohemi me njerëzit e zot, me ata që janë më të mëdhenj dhe më të afirmuar se ne.
Pa Smirë!
Pa Zili!

Pa Inat!