[Urata]

Pak fjalë hyrëse



Kurrë ndonjëherë më parë nuk ishte konstruktuar një vizion aq i qartë dhe një profil aq dinamik e magjepës, si ai që kishte vizatuar Ibrahim Rugova për vendin e tij e të shoqërisë shqiptare. Kurrë ndonjëherë bota shqiptare nuk kishte përpunuar një filozofi aq të kthjellët e aq të kuptueshme për të ardhmen e tyre. Kurrë ndonjëherë ndonjë udhëheqës rajonal e më gjerë nuk ishte fiksuar me aq këmbëngulje dhe nuk kishte qenë aq bindës në shërbim të paqes, të së drejtës e të lirisë njerëzore për shtetformim e demokraci, sa çishte Rugova.





Ibrahim Rugova si dhe jeta e veprimtaria politike e tij si udhëheqës politik e shpirtëror i shqiptarëve është vlerësuar dhe vazhdon të ngjallë debat në mënyra të ndryshme e kontraverse. Kundërshtarët e Tij e kanë anatemuar, duke u përpjekur në disa raste ta denigrojnë. Bashkëpunëtorët dhe përkrahësit e Tij e kanë mbështetur dhe janë fascinuar me idetë dhe veprimtarinë politike e atdhetare të liderit të tyre. Shumica dërmuese e popullsisë shqiptare dhe disa pakicave nacionale të Kosovës e kanë mbështetur jo vetëm në fillimet e veprimtarisë politike, por edhe në rastet, kur Rugova qëndronte në qendër të kritikave dhe kontestimeve të shumta.

Partnerët ndërkombëtarë, të cilët kanë pasur rastin ta takojnë e të bisedojmë me të, ruajnë kujtime dhe mbresa të jashtëzakonshme dhe kanë dhënë vlerësime të pazakonta për një politikan jourban e ballkanik. Në një shoqëri demokratike e pluraliste është normale diskutimi pro dhe kundër një figure politike të caktuar, qoftë ajo edhe e përmasave të paarritshme të Ibrahim Rugovë. Nga ana tjetër një mënyrë e tillë vlerësimi e debati vetëm sa i ndriçon më mirë të vërtetat dhe sjell në publik një realitet, në të cilin kanë vepruar instikte e ndjenja njerëzore të përziera si në një veprimtari kaosi, në një situatë dramatike të një shoqërie në pushtim e të kolonizuar prej një armiku të pabesë e njëkohësisht të "legjitimuar" nga e ashtuquajtura bashkësi ndërkombëtare.

Ky fakt e bën të dmozdoshëm debatin mbi rolin historik, kulturën filozofike dhe ndikimin aktual të njeriut që për dy dekada qëndroi në qendër të një procesi historik të papërsëritshëm jo vetëm në hapësirën shqiptare, por edhe më gjerë. Megjithë diskutimet kontraverse, që në fillim më duhet të shkruaj faktin se Ibrahim Rugova mbetet e do të mbetet personaliteti i vetëm shqiptar me një profil origjinal, të paarritshëm deri më sot në territoret shqiptare e më tej në hapësirën ballkanike. Ibrahim Rugova mbetet themeluesi i një filozofie të re politike, vlerat e së cilës vetëm se do të rriten dhe kurrë ndonjëherë nuk do të veniten. Ibrahim Rugova ishte dhe do të analizohet nga shkenca politike bashkëkohore dhe ajo që do të pasojë, nga biografët dhe historianët si një rast unikal në rrafshin shqiptar dhe në rrafshin ballkaniko-europian.

Si i tillë, duke sjellë një filozofi të re, të pranueshme për shumicën dërmuese të shqiptarëve dhe të botës demokratike perendimore, Rugova do të ndeshej me idetë konservatore të një nacionalizmi folklorik, i cili ishte ushqyer për qëllime pushtetmbajtëse në veçanti gjatë kohës së sundimit komunist në Shqipëri. Kjo ndeshje do ta shoqëronte aktivitetin politik të udhëheqësit të pakontestueshëm shqiptar gjatë gjithë periudhës 20 vjeçare, që nga ai moment kur në Tiranë në fillimin e vitit 1991do të evitonte nderimin për ish-diktatorin shqiptar, Enver Hoxha, e deri në ditët e fundit të jetës së tij. Kjo kundërshti, midis një filozofie të re, të cilën e përpunoi dhe aplikoi me vendosmëri e pamëdyshje Ai, nga njëra anë, si dhe mentalitetit të vjetër, të ndryshkur e regresiv të ushqyer në kohën e diktaturës komuniste, nga ana tjëtër, përbën thelbin e debatit kontravers sa i përket diskutimit dhe evidentimit të figurës, rolit dhe kontributit nacional të presidentit historik të Kosovës.

Por debatet, diskutimet, analizat, shënimet e memuaret që botohen çdo ditë në media, kryesisht në gjuhën shqipe, në të cilat atakohet pa takt dhe pa argumente figura, personaliteti, veprimtaria dhe udhëheqja e Ibrahim Rugovës, besoj se vijnë më së shumti në skenë për shkak të një veçorie psikologjike të shqiptarëve: - Ndër shqiptarët është i ngjizur një lloj egoizmi ekstrem, egoizëm që ka çuar gjithnjë në mospranimin e realiteteve për shkak të cmirës, të inatit, sipas konceptit "pse është ai e nuk jam unë", për shkak të prirjes për të qenë demon në shoqëri dhe për ta sunduar atë gjithashtu si demon. Kjo cilësi negative, e ngjizur si mikrob thuajse te secili në doza e masa të caktuara, shfaqet në shtresat intelektuale e politike ose në mjediset e biznesit jo vetëm në Shqipëri, por dhe në Kosovë, në Maqedoni e gjetkë. Secili nga ne pretendon se i njeh të gjitha fushat e dijes, edhe pse mund të mos dijë shkrim e këndim, çdonjëri beson se mendimi i tij përbën një "të vërtetë absolute" dhe nuk duron që dikush ta kundërshtojë. Nisur nga ky sens negativ akademikë e studiues të letërsisë shqiptare përpiqen ë errësojnë e denigojnë krijimtarinë e kolosëve shqiptarë në letërsi, shkenctarë të rrejshëm, por me grada akademikësh përpiqen të varrosin shkenctarët e mirëfilltë, sidomos në albanologji etj.

Politika shqiptare, duke e mbartur këtë sëmundje të rrezikshme për shoqërinë tonë shpesh herë është shndërruar në pengesë të proceseve të zhvillimit demokratik. Ndaj mund të gjykohet se sëmundja e egoizmit është një ndër faktorët kryesorë të konflikteve specifike alla shqiptare me karakter denigrues midis pozitës dhe opozitës, si në Shqipëri, edhe në Kosovë, ndër partittë shqiptare në Maqeoni etj. Gjuha e denigrimit si dhe një lloj fushate për të përvetësuar meritat në çeshtje të ndryshme të zhvillimeve politike dhe ekonomike janë dy dukuritë thelbësore të asaj që quhet egoizëm dëmprurës. Gara për merita p.sh në Kosovë është shfaqur në procesin lobimit për njohjen e shtetit të ri të pavarur, në Shqipëri për ndërtimin e autostradës Durrës-Morinë, në Maqedoni për implementimin e Marrëveshjes së Ohrit e në Mal të Zi për çeshtje praktike të të drejtave të shqiptarëve. Nëse vërejmë me kujdes këto zhvillime, mund të korrnizohet përpjekja individuale për të përfituar lavdi e merita të pamerituara. Pikërisht këto cilësi negative i njohin dhe i kanë shfrytëzuar me mjeshtëri armiqtë e shqiptarëve, me qëllim që ta përçajnë faktorin politik e intelektual shqiptar, me qëllim që në vend të interesave kombëtare të gjallojnë interesat meskine personale, parciale, deri klanore e individualiste.

Nëse vemë re diskutimet dhe debatet që janë zhvilluar në Kosovë dhe më tej në hapësirat shqiptare rreth veprimtarisë dhe ideve politike e nacionale të Ibrahim Rugovës, duken mjaft qartë shenjat e egoizmit specifik shqiptar, bartës të të cilit duket se kanë qenë pikërisht kundërshtarët e liderit karizmatik. Ndërsa Ibrahim Rugova ishte edhe në këtë rrafsh një personalitet i veçantë. Shembulli i Tij i modestisë dhe përkushtimi i tij ndaj Kosovës pa "mburrjet" burracake e kanë lartësuar figurën, emrin dhe personalitetin e Tij te qytetarët e Kosovës. Ky lloj qëndrimi, i ndryshëm nga qëndrimet e shumicës dërmuese të politikanëve shqiptarë, ishte rezultat i faktit se Rugova kishte ardhur në skenën politike si intelektual i formuar me një vizion të ri filozofik, politik e moral.