[Zero Cool]

Shqiptarët në Rumani përmenden për herë të parë në kohën e Mihail Trimit. Në një raport të autoriteteve habsburgase në Transilvani shkruhet “Pesëmbëdhjetë mijë shqiptarë ishin lejuar të kalonin në veri të Danubit, në vitin 1595.” Përmendet Calineshti në kontenë Prahova, si njëri ndër fshatrat, ku u vendosën shqiptarët. Për shpërnguljen e shqiptarëve në drejtim të territoreve rumune ka edhe dokumenta. Kështu në një dokument të princit Simion Movila u jepet e drejta shqiptarëve të qëndrojnë në ato vende ku ishin vendosur. Komuniteti shqiptar u shtua me kalimin e viteve. Ndër faktorët që kanë ndikuar në këtë shtesë duhet të theksojmë sundimin e pesëmbëdhjetë princëve shqiptarë nga familjet e njohura të Lupuve, Gjikëve, Dukëve dhe Balsha.
Po ku u vendosën shqiptarët dhe me çfarë merreshin ata? Shqiptarët u vendosën kryesisht në qytetet e Vllahisë e të Moldavisë dhe u morën kryesisht me tregëti. Dhe të dalluar për besnikëri dhe shpirt luftarak, shërbyen në gardat princërore të dy principatave. Ndërkohë që shumë të tjerë, që nuk e gjenin veten në territoret e Perandorisë Osmane u larguan në drejtim të principatave danubiane për një jetë më të mirë. Në një dokument të vitit 1820 tregohet se 90 tregëtarë të Arnautkojt, lagjes shqiptare të Stambollit gjendeshin në Bukuresht. Nuk dihet se kur shqiptarët patën numrin më të madh në territoret rumune. Dokumentohet se në vitin 1893, komuniteti shqiptar në Rumani kishte rreth 30 mijë persona. Por në vitet që pasuan ky numër ulet. Kështu më 1920 emigracioni shqiptar i regjistruar llogaritet në 20 mijë vetë, pavarësisht se një valë e re emigrantësh shqiptarë nga Kosova u vendosën në Rumani në prag të shpërthimit të Luftës I Botërore. Kjo mospërputhje e shifrave me realitetin ndodhi për shkak të politikës asimiluese që u ndoç për vite me radhë ndaj tyre dhe që vazhdoi deri në vitin 1989.
Me vendosjen e demokracisë shteti rumun u ka njohur të gjitha pakicave etnike, përfshirë dhe shqiptarëve, të drejtat e tyre kombëtare. Në kuadër të klimës së re demokratike të krijuar në vend është krijuar më 30 qershor të vitit 1999 Lidhja e Shqiptarëve të Rumanisë, e cila përfaqëson interesat e shqiptarëve në Rumani dhe sipas ligjit rumun ka një vend të garantuar në Dhomën e Deputetëve të Rumanisë, duke bërë që në Parlamentin e Rumanisë, duke filluar nga viti 2000 e këtej të ketë edhe një deputet shqiptar.Pa viteve nëntëdhjetë, në drejtim të Rumanisë kanë emigruar shqiptarë të tjerë, kryesisht ata që kanë pasur të afërmit e tyre atje.
Principatat rumune të Vllahisë dhe Moldavisë ishin autonome nën suzerenitetin e Sulltanit. Ato ishin të detyruara të paguanin taksat për Portën e Lartë dhe t’i çonin forca ushtarake kur u kërkohej. Ndërsa në qeverisjen e brendshme ishin krejtësisht të pavarura. Princi zgjidhej nga Këshilli Princëror dhe kërkonte miratimin e Sulltanit. Në fakt, ishte vetë Sulltani që përzgjidhte princët më të aftë që do të sundonin. Princët e këtyre dy principatave u gjendën në situatë të vështirë përballë lakmisë ruse dhe austriake për t’i pushtuar dhe përpjekjeve të Portës së Lartë për t’ua kufizuar autonominë. Mbijetesa e këtyre Principatave tregon edhe aftësitë qeverisëse, politike dhe diplomatike të princëve të saj dhe shfrytëzimin prej tyre të koniukturave ndërkombëtare për të mbijetuar. Autonomia dhe pastaj pavarësia e territoreve rumune erdhi edhe për meritë të pesëmbëdhjetë princëve shqiptarë që ne do t’i bëjmë të njohur njërin pas tjetrit
Periudha e shkëlqyer e sundimit të princëve shqiptarë ka lënë gjurmë të pashlyera në historinë e Rumanisë. Bujarët shqiptarë u treguan shumë të lidhur me popullin që i zgjodhi për t’i udhëhequr dhe në shumë raste u prinë rumunëve në beteja çlirimtare. Ata gjithashtu shfrytëzuan marrëdhëniet e tyre me Kryevezirët dhe Vezirët shqiptarë të Perandorisë Osmane për të mbrojtur interesat e Principatave të tyre. Si në rastin e Kryevezirëve shqiptarë në Stamboll edhe Princët shqiptarë në Bukuresht dhe Jashi e kishin ndjenjën e kastës dhe bënë çmos për ta ruajtur dhe forcuar sundimin shqiptar në këto principata. Përveç kësaj shqiptarët përbënin Gardën Princërore dhe ata u dalluan për trimëri dhe besnikëri. Janë këto gjurmë të lëna nga paraardhësit tanë që kanë bërë të mundur ruajtjen e ndjenjave të miqësisë midis dy popujve.
Princat shqiptarë të territoreve rumune janë pjesë e klasës politike arbëroro-shqiptare, që kërkonte hapësira të reja për të treguar aftësitë e veta. Princat shqiptarë të territoreve rumune kanë ndihmesën e tyre në krijimin e shtetit të bashkuar rumun, Rumanisë së madhe e të pavarur. Madje dy prej tyre u bënë edhe Kryeministra të këtij shteti, në periudhën më të vështirë, kur ai sapo ishte krijuar.