Shiko Postimin Tek
Vjetėr 18-03-12, 22:19   #42
petrol
 
Anėtarėsuar: 12-12-11
Postime: 74
petrol i dashurpetrol i dashurpetrol i dashur
Gabim Skėnder Luarasi dhe Kosova

Veprimtaria si mėsues nė Shqipėri
Gjatė periudhės 1930-1936 Skėnder Luarasi punoi si mėsues nė disa shkolla tė mesme [nė Shkollėn Teknike - Tiranė (korrik 1930-gusht 1931), nė Instituti Tregėtar Vlorė (shtator 1931-qershor 1933), nė Gjimnazin e Tiranės (shtator 1933 -tetor 1934), nė Gjimnazin e Shkodrės (tetor 1934- dhjetor 1935), nė Gjimnazin e Tiranės (janar 1936- tetor 1936), nė Shkollėn Teknike - Tiranė (tetor 1936 - nentor 1936)] ku dallohet pėr nivelin kulturor e pedagogjik. Fillon punė nė Shkollėn Teknike me pagė 300Fr.Ari ndėrkohė organi i shkollės shkruan: “Koha e shkurtėr ndėr ne na e ka tregue mėsuesin e ri njė mėsues t’aftė e enthusiast tė trupit mėsimuer.’’

(Laboremus, 18 Nėntor 1930, f.8.

Krahas zhvillimit tė programit mėsimor me njė metodologji tė re ku ndėrthurte zhvillimin e lėndės me tema tė lira hartimi, diskutime, eskursionee aktivizim nė shoqata kulturore atdhetare. “Nė mbledhjen e fundit t’Organizatės ‘’Pėrparimi’’ , z.Skėnder Luarasi foli mbi karakteristikat kombėtare. Fjalimi i Zotnisė sė tij u prit me kėnaqėsi dhe u duartrokit me nxehtėsi jo vetėm prej antarėve t’organizatės por edhe prej visitorėvet. “
Njė konferencė, Laboremus, 28Nėntor1930,Nr.4/VII/f.8.
Njė kontribut tė veēantė, sidomos ndaj nxėnėsve kosovarė, dha Skėnder Luarasi nė Gjimnazin e Shkodrės, ku u caktua edhe drejtor i Konviktit “Malet tona”. Ai u pėrfol pėr “liberalizmin” ndaj rregullave tė ngurta tė kohės, takimet e diskutimet e ēlirėta me nxėnėsit, ndihmėn qė u jepte, pėr temat e hartimeve me diskutime tė hapura, pėr inisiativat qė ndėrmerte nė edukimin dhe organizimin e studentėve me idealet atdhetare dhe progresive pėr kohėn nė aktivitete socialkulturore.
Nė kėshillin pedagogjik ai dilte nė opozicion me drejtorin e luftonte me kurajo padrtejtėsitė qė bėheshin mbi kurrizin e nxėnėsve.’’Mbrojtjen e nxėnėsve tė lartpėrmendur z.S.Luarasi nuk e ka ba pėr qėllim tjetėr pėrveē se prej bindjes qė ka formuese nxanėsve tė kėtij Institutiu mohoet ēdo liri veprimi nėn maskėn e disiplinės,kurse mbas parimeve tė tija nxanėsit duhet tė jenė fare tė lirė e guximtarė‘’. (AQSH,F.Gjimnazi I Shkodrės’’, dok nr.44Res,dt.23.7.1935)
Nxėnėsit nė pėrgjithėsi ia dėgjonin fjalėn dhe e respektonin.
‘’Nė periudhėn 1934-35-36 dallohet nė mėnyrė tė veēantė pedagogui letėrsisė Skėnder Luarasi,i cili kishte fituar admirimin e nxėnėsvepėr spjegimin e lėndės,pėr analizat e thella e plot pėrmbajtje,pėr komentet emocionuese e frymėzuese e mbi tė gjitha pėr qėndrimin e ri ndaj figurės sė nxėnėsit. Pedagogu shoqėrohej me nxėnėsit jashtė mėsimit, qėndronte pranė konviktorėve, dilte shėtitje me ta,shėtitje pune,sepse ai shfrytėzonte rastin pėr tė plotėsuar e pėr tė dhėnė atė qė s’mund t’a jepte nė klasė…Nxėnėsit shprehnin respektin e tyre duke ja mėsuar lėndėn nė mėnyrė shembulore.Nė vitin shkollor 1934-35Luarasi zhvilloi letėrsi nė klasat 5-a,b,6a,b e 7-tė,gjithsej 220 nxėnėse nė fund tė vitit fituan nota kaluese 219 nxėnės, prej tyre vetėm njė mbeti e tė mos harrojmė se jemi nė vitet kur mbetja me shumicė e nxėnėsve ishte tipar dallues i shkollės…’’
Gjimnazi i shtetit Shkodėr (1922-1972) f.54.Citim nga: V.Llazari, M.Uli , Buletini shkencor i Institutit Pedagogjik Dyvjeēar Shkodėr, nr.5 viti 1966)
Kėtė veprimtari qė prishnin traditėn konservatore tė kohės shpesh cilėsoheshin si revolucionare e madje me qėllime “bolshevike” dhe shoqėroheshin edhe me kėrcėnime me vdekje.
Veēanėrisht e rrezikshme pėr mėsuesin Skėnder Luarasi u bė situata kur diskutonte nė biseda dhe jepte hartime me temė kundėr dasisė fetare dhe kur mori inisiativėn , qė u pėrkrah gjėrėsisht nga pedagogė e nxėnės kudo nė Shqipėri, pėr pėrdorimin e uniformės shkollore dhe zėvendėsimin e festes si simbol fetar me kasketėn e uniformės sė shkollės laike. (Edhe kjo temė “e mjegulluar” qėllimisht si “veprimtari komuniste” nga disa qarqe konservatore meriton njė diskutim mė tė gjerė me dokumenta dhe dėshmi. Nė lidhje me epitetet “revolucionar i kuq” e “komunist” qė u ngjiteshin disa mėsuesve e nxėnėsve tė gjimnazit tė Shkodrės nė atė kohė mjaftohem tė theksoj qė tė paktėn deri nė fund tė vitit 1936, nė Shkodėr, nuk ka pasur individė apo grupe tė mirėfillta qė kėrkonin pėrmbysjen e shtetit me dhunė por kryesisht nxėnės tė gjimnazit me pikėpamje tė mjergullta qė diskutonin literaturė e pikėpamje tė ndryshme politike. Me konceptin e sotėm do ti pėrcaktoja si liberal socialdemokratė e shumta socialistė liberalė, por kurrsesi “revolucionarė komunistė “, pasi ata nuk vepronin pėr pėrmbysje me dhunė, vendosje diktature, vėllavrasje, luftė ekstreme klasash, kult tė individit, etj. Akuza tė tilla i bėheshin pėr tė sulmuar politikisht edhe Skėnder Luarasin, metodėn e tij tė punės atdhetare kundėr pėrēarjes fetare dhe frymės antifashiste, demokratike liberale nė diskutimin e temave . Kėto qarqe arritėn deri atje sa Shilerin dhe kryeveprėn e tij Vilhelm Teli, por edhe edukimin dhe veprimtarinė antifashiste tė nxėnėsve e shokėve tė tij ta etiketonin si produkte tė propagandės komuniste. Po paraqesim njė nga dokumentat e shumta arkivore pėr gjurmimet e informimet kundėr tij
Raport mbi demostratėn e popullit tė Shkodrės mė 28.nėntor.1940, i dėrguar kur Skėnder Luarasi qe nė Luftėn antifashiste tė Spanjės
1. Shkodėr 1.2.1940
Drejtuesit e demonstratės sė 28 nėntorit nė Shkodėr janė studentėt universitarė Xhemal Broja,Spaho Trimēef....Ramis Xhabija,Lin Luka, Cuk Jakova, Vasil Llazari, Ndoc Mazi, Idriz Rexhepi, Preng Uli, Qemal Draēini e Haxhi Danti, Elez Braha, Fahri Alibali.
M. Marku
2.Shkodėr,3.2.1940

…Hajdar Dushi i cili pėr disa vjet vazhdimisht ka ndjekur Luarasin nė mėsimet e tij....edhe tė tjerė kanė ndjekur mėsimet e Luarasit, mėsuesit Salo Halili, Mehmet Shpuza, Ismet Shaqiri, Fadil Halim Hoxha e Xheladin Hana...
Veēanėrisht kėta mėsues qė kanė ndjekur mėsimet e Luarasit si edhe Arif Gjyli, element shumė i rrezikshėm, bėn shumė propagandė kėrkon me tė gjitha mėnyrat tė shtyjė tė tjerėt nė demonstrate.
Nė kėtė ngjarje kanė marrė pjesė edhe profesorėt Butka dhe Taho Shkreli.Pėrfundoj tė them se personat e Pubblicita Istruzione janė tepėr tė implikuar veēanėrisht mėsuesit qė kanė ndjekur mėsimet e Skėnder Luarasit….
M Marku
M. Marku. nga Lotaj e Shales, (me pas emigroi ne SHBA) banonte e shoqėrohej ne Konviktin "Malet Tona" me nxėnėsit Fadil Hoxha, Xheladin Hana, Hajrulla Kastrati, Emin Duraku, Ndue Gjergj Pervizi etj. Diku lexova shkrimin e njė kolegu tė tyre tė pėrbashkėt qė i referohej thėnieve tė Mėhillit: "Ndonese une kisha nje miqesi te ngushte me shoket e mi te klases si Fadil Hoxhen, Emin Durakun, Xheladin Hanen e Hajrulla Kastratin, ne bindjet politike isha kunder tyre sepse ata kishin pikpamje komuniste"
Nga mė sipėr del qartė e vėrteta se M.Marku qe kundėr antifashistėve atdhetarė si informator i fashizmit.
Fritz Radovani ndonėse me pikėpamje tė djathta, me objektivitet shkruan:
“Kush nuk njihte emnat e nderuem tė drejtorėve tė kėtij Gjimnazi, Profesorėt Luigj Shala, Xhevat Korēa, Mirash Ivanaj, Anton Deda e Skėnder Luarasi? Kush mund tė harronte breznitė e njėmbasnjėshme tė luftės pėr liri e pėrparim tė Atdheut, qė u rritėn dhe u edukuen nė bankat e kėtij Gjimnazi? Cili shqiptar mund tė fliste pėr Shqipninė Etnike pa vue nė Elterin e Kombit studentėt e Gjimnazėve tė Shkodrės? Kush ishte ai trathtarė qė mund tė guxonte me thanė se Liria e Atdheut, mund tė shkėputet nga gjaku i Dėshmorėve tė Gjimnazėve tė Shkodrės?” Prej kėsaj punės vetmohuese , Skėnder Luarasi u bė lider shpirtėror i adhuruar nga shumica e nxėnėsve tė tij, djem tė malėsisė, tė Krumės e tė Oroshit nga Kosova e Metohia, Plava, Gucia, Dibra e Madhe e Ēamėria tė cilėt banonin nė konviktin ‘’Malet tona’’ si: Emin Duraku, Nazmi Rushiti, Branko Kadia, Hajdar Dushi, Xheladin Hana, Tom Kola, Xhevdet Doda, Teufik Ēanga, Murat Paci, Fadil Hoxha, Bardhok Biba e dhjetra tė tjerė, shumė nga tė cilėt mė vonė nuk kursyen as jetėn nė luftė kundėr fashizmit, shovinizmit, qarqeve tė errėta konservatore dhe diktaturės hoxhiste ( mund ta cilėsoj si “pseudokomuniste” sepse ajo vrau shumicėn e komunistėve idealistė. Sa pėr komunizėm tė mirėfilltė ai nuk ka ekzistuar askund) Nė dhjetor 1935 Skėnder Luarasin e transferuan nė Tiranė ku ai vazhdoi aktivitetin atdhetar antifashist tė cilin e kurorėzoi me nisjen vullnetar nė Luftėn antifashiste tė Spanjės, mė 12 dhjetor 1936. Ai njihet si i pari vullnetar antifashist i nisur drejtpėrdrejt nga Shqipėria pėr nė luftėn antifashiste tė Spanjės duke u bėrė shembull pėr tė tjerėt, edhe pėr vullnetaren e vetme Justina Shkupi.
(Vijon)
petrol Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė