[Hakikat]

Bota duke qen hâdis, d.m.th. se egziston një krijues qe e ka krijuar ate nga mosqenje. Sepse treguam edhe ma lartë se as nje ngjarje nuk mund të formohet nga vetvehtja. Sot nëpër fabrika prodhohen me mijra ilaçe, orendi shtëpije, landët industrijale dhe tregtare, veglat elektronike, mjete luftarake e tj. Shumica e këtyre prodhimeve përfitohen pas llogaritjeve e pas eksperiencave të gjata. Të paktën vetëm për njenin nga këto prodhime a thonë se u-krijua nga vetvehtja? Nuk thonë. Përkundrazi thonë se këto u-ban duke ditur dhe duke dëshiruar dhe thonë se duhet që t'egziston një ndërtues i të gjithave atyre. Nga ana tjetër për miliona landesh dhe ngjarjesh që janë konstatuarë tek të gjallet e të pagjallët dhe që në çdo shekull janë zbuluarë si ma të reja dhe ma delikate dhe që permbajtja e të cilave ka mbetur e pakuptuarë, thonë se janë krijuar rastësisht nga vetvehtja. Kjo hipokrizi çfar mund të jet tjetër, përveç një kokëfortësije ose një budallalluku. Shifet se egziston një i vetmi krijues që krijon çdo landë dhe lëvizje. Ky krijues ësht “Vaxhib-ul-vuxhud” (All-llahu teâlâ). D.m.th. se nuk ësht krijuar duke mos qen. Duhet që t'egziston gjithmon. Për të qen egzistues Ai nuk ka nevojë për as gjë. Po mos t'ishte e nevojshme që Ai t'egzistonte, atëhere do t'ishte “Mumkin-ul-vuxhud”. Do t'ishte si dhe botrat që jane “hâdis”, d.m.th. do t'ishte krijesë. Krijesa formohet nga ndryshimi i një krijese tjetër ose nga mosqenje. Edhe ate duhet që t'a ket krijuar një krijues. Kështu që krijuesa të pa fund janë të nevojshëm. Sikur që tham edhe ma lartë, në se mendojmë se ndryshimet tek krijesat nuk mund të jenë të pa fund, kuptohet se edhe krijuesit nuk do të munden të jen të pa fund, kuptohet se krijimi duhet që të filloje nga krijuesi i par. Sepse, në se themi se krijimi i krijuesve njeni tjetrin, shkon në pafundsi, nuk duhet që t'egziston as një krijues. Ja, pra krijuesi i par i maparshëm që ësht i pakrijuar, ësht krijuesi i vetem i krijesavet. Para dhe pas Tij tjetër krijues nuk ka. Krijuesi nuk krijohet. Ai gjithnjë ësht. Ai të mos jet një çast, çdo gjë zhduket. Vaxhib-ul-vuxhud (Perendija) nuk ka nevojë për as gjë dhe n'as një mënyrë. Krijuesi i tokave, të qiejve, t'atomeve, të të gjallve duhet që të ket një fuqi të pa fund, duhet të jet i ditur, se krijon çdo gjë me një harmoni, çdo gjë që dëshiron duhet që t'a realizoje, duhet që të jet një dhe tek Ai as një ndryshim nuk duhet që të bahet. Po mos të ket një fuqi të pa fund, në mos të jet i ditur, kështu me harmoni të gjallë nuk mund të krijoji mahlukët (krijesat). Ky krijues po të jet ma shumë se një (ma teper krijuesa), në krijimin e një gjeje në se nuk dakordohen, atëhere nuk mund të jenë krijues dhe se gjera të krijuara nga ata bahen të ngatëruara, bahen në dizarmoni. Për t'u-informuar me tepër mbi këte, lexoni shënimet e Alî Ûshi-t.[Alî Ushî vdiq më 575 p. H (1180 p. Kr.)], nga libri i itij “Emâlî Kasîde” arabisht dhe turqisht.

Tek krijuesi nuk bahet as një ndryshim. Si që ësht tani, ashtu ka qen edhe para se t'a krijonte botën. Si që ka krijuar çdo gjë nga mosqenje, edhe sot gjithnji ësht duke krijuar. Sepse ndryshimi tregon me qen krijesë, tregon krijimin nga mosqenje. Ma lartë treguam se Ai gjithnjë ësht dhe se nuk do të jet zhdukur. Për këte arsye tek Ai nuk mund te ndodhet as një ndryshim. Krijesat, si që e kan patur nevojën e Tij në krijimin e tyre të par, ashtu edhe çdo çast e kan këte nevojë. Krijuesi i të gjitha të qenëve ësht Ai. Ndryshime vetëm Ai i ban. Ai me arsye ban të mundur që njerzit të jetojnë në qetsi e të jen të qytetruarë. Si kuer që arsyet i krijon Ai, njëkohësisht ban të mundur që ato t'influencojnë e të bajnë punë. Njerzit bahen mjet që arsyet të ndikojnë në landët.

Kuer e merr urija, njeriu don që të haje diçka. Kuer sëmuret, e përdor arsyen që të marri ilaç. D.m.th. se njeriu bahet mjet që All-llahu madhështor t'i japi shëndet. Për t'a ndezur qirinë e shkrepim çakmakun. Për t'a përfituar hidrogjenin, mbi cinkun derdhim një sasi të një acidi, për të bër çimento, duke e përzier gurin e gëlqerës me argjilin, e ngrohim. Për të patur qumësht, duhet që t'a ushqejmë lopën. Per të patur energji elektrike, duhet që të ndërtojmë hidrocentralla. Për të ndërtuar çdo lloj fabrikash, pra duke i përdorur arsyet, njerzit jane duke u-bër mjet që të krijohen gjera të reja nga All-llahu teâlâ. Edhe vullneti i fort dhe fuqija e njeriut janë nga një arsye për krijimin e All-llahut teâlâ. All-llahu teâlâ kështu don që të krijon. Duket pra, se me thanë: “njeriu krijoi” nuk përputhet me mendjen dhe me fen, kjo ësht një fjalë boshe.

Njerzit duhet që t'a duan kët krijues të vetëm, i cili i i ka krijuar ata, i cili ban të mundur që të rrojnë, i cili siguron të gjitha gjera të nevojshme për ata. Njerzit duhet që të jenë rob dhe skllav të Tij. D.m.th. se krijesat duhet që t'i luten Atij, duhet që t'a adhurojnë, t'i binden e t'a nderojnë. Kjo e vërtetë ësht treguar hollësisht në fillimin e librit, volumi tret të letrës shtatëmbëdhet. Kjo hyjni që ësht një dhe që ësht “Vaxhib-ul-vuxhud”, ky perëndi, vet e ka njoftuar se emrin e ka All-llah. Robët e tij nuk kan të drejtë që t'a ndryshojnë emrin, të cilin vet Ai na ka njoftuar. Kjo do t'ishte një punë e pa drejtë dhe do t'shte egërsi, do të baheshte diçka shumë e keqe.