[Zero Cool]

SHBA dhe dhjetëvjetori i sulmeve të 11 shtatorit





Nën masa të shtuara të sigurisë, Shtetet e Bashkuara përkujtojnë rreth 3000 viktimat e sulmeve terroriste vitit 2001.

Presidenti amerikan, Barack Obama, pritet të vizitojë gjatë ditës tri vende të cilat u patën sulmuar nga aeroplanët dhjetë vite më parë - Washingtonin, New Yorkun dhe Pennsylvanian.

Përkujtimet komemorative do të mbahen nën masa të shtuara të sigurisë në New York dhe Washington, për shkak të informatave për sulm eventual.

Obama citohet të ketë thënë se Shtetet e Bashkuara tani janë më të fuqishme dhe se al-Qaeda - rrjeti terrorist përgjegjës për sulmet e 11 shtatorit 2011 - është “në rrugën e shkatërrimit”.
Pas ngjarjeve të 11 shtatorit 2001, forcat amerikane kanë vrarë Osama bin Ladenin. Saddam Husseini dhe regjimi i tij janë histori. Apeli për luftë të shenjtë kundër Perëndimit është venitur.
Por, fitorja në të ashtuquajturën “luftë kundër terrorizmit” mbetet disi e turbullt. Zinxhiri i ngjarjeve që pasuan tragjedinë, është larg fundit të kënaqshëm.
Në nëntor të vitit 2001, Shtetet e Bashkuara, me sulme të furishme, larguan lëvizjen talibane nga pushteti në Afganistan, por ajo duket të jetë rigjallëruar përsëri. Qeveria e presidentit Hamid Karzai - e formuar me ndihmën amerikane në fillim të vitit 2002 – po ndjek bisedimet për ndarjen e pushtetit me guerilët e Mullah Omarit.
Në Irak, ndërhyrja e Shteteve të Bashkuara rrëzoi Husseinin më 2003, lufta civile që kërcënonte përçarjen e vendit ka nisur të zbehet. Por, qeveria e qëndrueshme dhe siguria për të gjithë qytetarët e vendit mbeten objektiva të largëta.
Në vetë Shtetet e Bashkuara, ngushëllimi për asnjë sulm masiv të terrorizmit përgjatë 10 vjetëve, përzihet me hidhërimin për koston e luftës globale kundër armikut në hije.
Michael Mandelbaum, profesor i marrëdhënieve ndërkombëtare në Universitetin Johns Hopkins, thotë se pasojat më serioze të 11 shtatorit kanë të bëjnë me shpërqendrimin e vëmendjes së liderëve amerikanë nga prioritetet e brendshme urgjente.
“Një nga sfidat më të mëdha janë deficitet, me të cilat po përballet qeveria federale. Ato janë përkeqësuar nga luftërat në Afganistan dhe Irak, për të cilat vendi nuk ka paguar. Ne kemi huazuar për t’i financuar këto luftëra”, thotë Mandelbaum, transmeton Radio Evropa e Lirë.
Disa ekspertë thonë se vitet pas 11 Shtatorit kanë parë rënie të ndikimit global të Shteteve të Bashkuara. Të tjerët vënë në dukje se SHBA-të mburren si ekonomia më e madhe në botë, edhe pas krizës financiare të 2008-ës. Ndërsa, epërsia e saj ushtarake mbetet e pasfidueshme.
Kjo e fundit sigurisht nuk është e çuditshme, marrë parasysh zgjerimin masiv të mekanizmit të sigurisë kombëtare që nga viti 2001. Sipas disa të dhënave, vetëm gjatë dekadës së fundit, Qeveria e Shteteve të Bashkuara ka shpenzuar rreth 7 trilionë dollarë për mbrojtjen kombëtare, sigurinë e vendit dhe shërbimet e inteligjencës.
Krijimi i Departamentit të Sigurisë Kombëtare dhe i Zyrës së Drejtorit të Inteligjencës Kombëtare pas sulmeve të 11 Shtatorit, dëshmuan për riorganizimin më të madh të burokracisë federale që nga Lufta e Dytë Botërore.
Sot, Shtetet e Bashkuara përbëjnë rreth 46 për qind të shpenzimeve ushtarake të të gjithë botës, ndërsa buxheti i inteligjencës është dyfishuar gjatë 10 vjetëve të kaluar.
Obsesioni për të parandaluar sulme të tjera terroriste ka bërë administratën e George W. Bushit të ndërmarrë një sërë masash të rënda, përfshirë “metodën e ashpër të hetimit të të burgosurve” – taktikë që nga disa është përshkruar si torturë – dhe programet për vëzhgimin e brendshëm të qytetarëve amerikanë.
Debati për efikasitetin e këtyre masave vazhdon ende. Mbrojtësit e tyre - si ish-zyrtari i Departamentit të Drejtësisë, John Yoo - argumentojnë se ato kanë luajtur një rol vendimtar në shmangien e sulmeve të reja.

Profesori i së drejtës në Universitetin Georgetown, David Cole, nuk pajtohet. Ai thotë se fakti që administrata e Bushit ka dhënë dritën e gjelbër për metoda të jashtëligjshme të hetimit, ka bërë që projektuesi i 11 Shtatorit, Khalid Sheik Mohammed, të mos dalë ende para gjyqit.

Sipas raporteve të mediave, hetuesit e CIA-s kanë përdorur “metoda të abuzimit me ujë” për Mohammedin.

“Kur ju përdorni taktikë të dhunshme për të nxjerrë informacionet nga një individ, çdo deklaratë që merret nga ai është e njollosur nga kjo taktikë dhe - në bazë të rregullave amerikane me të cilat qeverisin gjyqet penale - nuk mund të përdoret në asnjë mënyrë nga gjykata kriminale”, thotë Cole, transmeton REL.

Obama ka intensifikuar përdorimin e operacioneve të fshehta antiterroriste nga ana e CIA-s dhe njësiteve elite të Pentagonit kundër terrorizmit. Ai ka zgjeruar fushatën e sulmeve me telekomandë të CIA-s, që kanë në shënjestër caqet xhihadiste në zonat fisnore të Pakistanit.

Kritikët thonë se sulmet e tilla kanë vrarë operuesit terroristë, por edhe kanë destabilizuar Pakistanin dhe fuqizuar ekstremistët islamikë. Shifrat e zyrtarëve lokalë flasin për mbi 33 mijë pakistanezë të vrarë në luftën kundër terrorizmit, që nga 11 shtatori 2001. Ndërsa, mbi 6 mijë pjesëtarë të ushtrisë amerikane kanë vdekur në Irak dhe Afganistan.

Askush nuk mund të thotë se kur do të përfundojë lufta. Michael Mandelbaum thotë se rritja e Kinës dhe e ekonomive të tjera aziatike gjatë dekadës së fundit, paraqet sfida më të mëdha - sesa çfarëdo që ndodhë në Lindjen e Mesme - për vendin e Amerikës në botë.

“Lindja e Mesme është e rëndësishme për një sërë arsyesh, por jo se është qendër e rritjes ekonomike dhe fuqi e mundshme ushtarake”, thotë Mandelbaum.

Shumë gjëra kanë ndodhur në dhjetë vjetët e fundit, por historia e epokës së pas 11 Shtatorit thuhet të jetë ende larg fundit.