Shiko Postimin Tek
Vjetėr 18-03-12, 22:07   #40
petrol
 
Anėtarėsuar: 12-12-11
Postime: 74
petrol i dashurpetrol i dashurpetrol i dashur
Gabim Skėnder Luarasi dhe Kosova

Kujtime tė fėmijėrise

Skėnder Petro Luarasi u lind nė njė vatėr atdhetare, nė njė periudhė tė rėndėsishme tė organizimit tė luftės pėr ēlirim kombėtar. Nė vitet e fėmijėrisė ai u ushqye vazhdimisht me rrėfime e ngjarje heroike e tragjike me pėrmasa mbarėkombėtare, tė cilat iu ngulitėn thellė nė mendje e zemėr. Nga tregimet dhe bisedat nė familje ( prej tė atit Petro Nini Luarasi, motrės Thomaidha dhe vėllait Dhimitri, dajallarėve Guri e Toni Sevo, etj.) gjithnjė e mė tepėr dėgjonte pėr bėmat e heronjve kosovarė me ngjarje heroike e tragjike qė nė fantazinė e tij foshnjore merrnin pėrmasa epike groteske.
Rasti e solli qė tė njihej me disa prej tyre, mė 20 mars 1910, kur u mbajt Kongresi i Dytė i Manastirit, qė mund tė quhet edhe ''i kosovarėve''. Sipas Luarasit “ pėr vendimet, rrethanat e kohės dhe tė vendit nė tė cilin u mbajt, ėshtė nga mė tė rėndėsishmit e kongreseve kombėtare shqiptare. Ai qėndron nė zenithin e tė dy kuvendeve tė Ferizajt qė pėrbėjnė katėr vjet nga mė tė lavdishmit nė historinė e Shqipėrisė”
Skėnder Luarasi kujton drekėn e parė nė restorantin e hotelit ''Ilira'', ku qenė mbledhur delegatėt dhe kėshillėn e tė atit Petro Nini Luarasi (sekretar i Kongresit):''Shikoji nė sy kėta zotėrinj, mbaji mend mirė fytyrat e tyre dhe t'i nderosh gjithė jetėn, se ata pėrpiqen tė shpėtojnė Shqipėrinė nga robėria!'' Dhe mė tregoi emrat: ''Zotni Dervish Hima dhe Bedri Peja, Qazim be Dibra, Hysni Curri, Ali Hajdari '' e kėshtu me rradhė. Dhe unė i shikova nė sy dhe i nderova me krye, ndenja nė trapezė bashkė me ata dhe hėngra mish me fasule e njė bakllava. Kur dėgjoja Dervish Himėn tė fliste me admirim pėr Ismail Qemalin dhe Hysni Curri po kėshtu pėr Isa Boletinin, mua mė shkonte mendja nė kohėn heroike tė Skėnderbeut dhe gėzohesha qė edhe ne shqiptarėt kishim burra me famė.”
Nė kujtimet e tij se si e fituan shqiptarėt autonominė (Hyrietin) dhe mė pas pavarėsinė ai shkruan: “Kėtė e mora vesh disa vjet mė vonė, nė Manastir, prej gojės sė patriotėve shqiptarė, kur flisnin nė klubin ''Bashkimi'' pėr punėt e Shqipėrisė hallemadhe. Nuk qe sulltan Hamiti qė na e dha hyrjetin; sulltanėt e tiranėt ua grabisin lirinė popujve, nuk ua japin; as veziri i madh, as valinjtė, as pashallarėt e bejlerėt nuk e dhanė hyrjetin, se ata rronin nė sajė tė sulltanit e tė despotizmit tė tij. Prandaj nuk qenė Njazi beu dhe Enver beu dhe Talleat beu, as Xhavit Pasha, as Durgut Pasha, as Mahmut Pasha dhe as Hysen Hilmi Pasha apo Ferit pashė Vlora, qė ua dhanė kostitucionin popujve tė Perandorisė Otomane. Po, qenė shqiptarėt kosovarė, ata 30.000 qė duke zbritur nga malet po bėheshin 100.000 dhe tė cilėt qė nga Ferizaj i dėrguan sulltan Hamitit fjalė:''A do tė na e japėsh lirinė apo tė tė vimė atje nė Stamboll e ta marrim vetė!'' Porse qenė edhe ato ēeta secila me nga pesė-dhjetė luftėtarė qė dolėn malėsive tė jugut e mund tė bėheshin me kohė edhe ato, me nga 500 e 5000 veta, dhe tė gjitha bashkė pse jo, 50.000, qė tė ndihmonin tė fitonte lirinė e pavarėsinė e vet edhe kombi i Skėnderbeut.”
Pėr pėrgatitjen e pavarėsisė sė bekuar Luarasi shkruan:
“Kėsaj pranvere tė motit 1912, malet e Shqipėrisė u mbushėn me kryengritės. Nuk mbeti qytet e fshat pa dėrguar pjesėtarėt e tij nė ēetat e Shqipėrisė sė Jugut. Ēeta e Spiro Bellkamenit kishte mbėshtetje Korēėn, Muharrem Hurshiti - Ēamėrinė, Gani Butka - Kolonjėn, Izet Zavalani - Dangėllinė, Qamil Panariti - Vakėfet, e kėshtu po thuajse tė gjitha krahinat. Ata nuk qenė ndonjė gjė e madhe nė krahasim me forcat e Kosovės nėn udhėheqjen e Isa Boletinit, tė Idriz Seferit e tė Bajram Currit, porse shėryen mirė si njė simbol i bashkimit tė shqiptarėve nė luftė pėr liri e pavarėsi nga Turqia.
Ndėrsa nė Kosovė udhėheqėsit e kryengritjes sė madhe po mblidheshin nė Junik pėr tė biseduar ultimatumin qė do t’i dėrgonon qeverisė sė Stambollit, kryetarėt e ēetave tė Kolonjės e tė Korēės u mblodhėn nė maj 1912 nė Gostivisht pėr tė caktuar udhėheqėsin e tyre. Ndonėse shumica qenė tė fesė myslimane, aq e fortė ishte ndjenja patriotike nė zemrat e tyre sa qė tė gjithė zgjodhėn tė krishterin Spiro Bellkameni pėr komandant tė tyre. Udhėheqėsit e ēetave u mblodhėn nė shtėpinė e Vasil Kitės ku gati njė vit mė parė u nda nga jeta i helmuar Petro Nini Luarasi i cili nuk mundi tė ndihmojė me forcat e trupit, por ndihmoi me forcėn e mendjes e tė zemrės, kryengritjen e madhe.
Ē’punė tė madhe mund tė bėjnė patriotėt e bashkuar me njė dėshirė e njė qėllim ! Ē’gėzim tė madh tė zgjon nė zemėr hapi i tyre nė marshim ritmik! Ē’ideale tė larta tė ngjall flamuri kombėtar me valavitjet e tij tė rrepta! Liri a vdekje!”
Atje lart nė veri bijtė e Kosovės trime u ranė hordhive njėqind mijėshe tė 25 pashallarėve turq dhe brenda tre muajve e shpunė triumfin shqiptar nė Shkup dhe e vendosėn nė konak kryetarin e tyre.” Ismail Qemali do tė shkruante:” Hyrja triumfale e kryengritėsve shqiptarė nė Shkup i dha fund pushtetit tė shfrenuar dhe kriminal tė xhonturqve dhe shkaktoi shpėrndarjen e parlamentit’’.,
Luigj Berisha i ka treguar se tok me vėllanė e tij Rrokun doli tė bėjė sehir hyrjen e bashkėatdhetarėve tė tij ngadhnjimtarė nė Shkup ku pa Isa Boletinin, Bajram Currin, Idriz Seferin, Bajram Daklanin, e tjetė udhėheqės nė mes tė atyre djelmoshave truphedhur e ballėlartė, qė u shkėlqente fytyra si djelli dhe marshonin si nė dasmė duke kėnduar:
Ēonju Shqypni, mos u ban horre
Ej Kosovė me taborė,
Bini ju shqiptarė,ore
Gjithė Evropa tė na njohė!
Ngri, shqiptar flamurin,
Tash nė luftė borija na thėrret;
Me derdh pėr vend tonė gjakun
Ne pushka po na pret…
“ kur pashė kėtė tabllo tė gjallė tė bashkimit kombėtar mu ngjall thellė mu nė zemėr ajo krenari qė mė bėri tė mburresha se isha edhe unė i tyre , se isha shqiptar.’’
(Kjo strofė me melodinė e saj drithėruese mė buēet ende nė veshė me zėrin kumbues tė Skėnder Luarasit, i cili nuk linte rast pa e kėnduar e pėrshkruar nė kujtimet e tij mbi Kosovėn.)
Nga kujtime e vegjėlisė po shėnoj njė ngjarje tė paharruar pėr Skėnder Luarasin, e cila lidhet me periudhėn pas zbulimit tė komplotit tė Korēės (prill 1914), ku u arrestuan dhespoti Gjermanos dhe gjashtė anėtarė tė komitetit konspirator , ndėr ta edhe koloneli grek Vajraktaris. Meqė puēi u zbulua tri ditė mė herėt, ushtria greke qė priste ditėn tė sulmonte nga Bilishti nuk arriti dot nė kohė. Tė egėrsuar nga kjo disfatė, ushtria greke, e maskuar nė andartiko, goditi kufirin e Kolonjės, dogji Leskovikun dhe arritėn deri nė Ersekė, Starje, Gostivisht, Kurtes, Frashėr dhe Luaras ku u sulmuan nga njė batalion i forcat atdhetare tė komanduar nga major Ahmet Lepenica me mėkėmbės Abaz Taushani dhe Faslli Kurti.
“Nė fund tė qershorit, miqtė e mij u laguan dhe vendin ua zuri njė kompani vullnetarėsh me komandant Mehmet Korēėn. Ushtarėt dibranė e kosovarė, para se tė largoheshin erdhėn tek ne dhe iu falėn nderjes nėnės pėr gjithė ata lakrorė qė pati gatuar dhe rrobat qė u lau pėr sa kohė qėndruan nė mėhallėn tonė. Dhe vazhduan udhėn e Lirisė Kombėtare. (Ndonja tridhjetė e pesė vjet mė vonė, Fazlli Kurti na vizitoi dhe e falenderoi nėnėn, veēanėrisht pėr dhuratėn e shenjtė, pallton e Petro Nini Luarasit, qė ajo ia pati dhėnė njė ditė shiu tė mos lagej gjatė rojes.
Nėna e pyeti: ’’Po ata djem asllanė - ē’u bėnė?” “Vėrtet, ata djem asllanė nga Dibra e Kosova - ē’u bėnė… ē’u bėnė...shtigjeve te lirise?” kujtonte me mall e dhimbje Skėnder Luarasi.)

(Vijon)
petrol Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė