[~AnnA~]

Ç'është kafeina?

Ajo është një substancë që gjendet në bimë të ndryshme, e ndikon si stimulans për sistemin nervor dhe trurin.
Kafeina përmbahet në bimët që vijojnë: në kokrrat e kafesë me prejardhje nga Arabia, në gjethet e çajit me prejardhje nga Kina, në kokrrat e kolës nga Afrika Perendimore, në kokrrat e kakaos me prejardhje nga Meksika, kokrrat e kafesë nga Brazili dhe në disa bimë tjera.
Sot, shumica e këtyre bimëve, kultivohen kudo në botë, e jo vetëm në shtetet prej nga e kanë prejardhjen. Ekstraktet e tyre shfrytëzohen në shumë ushqime dhe pije, si çaji, kafeja, çokollata dhe pije kola me ngjyrë.

Historia e kafeinës
Si substancë stimulative, kafeina është e njohur kahmoti, në fakt prej kohës së gurit. Ekzistojnë dëshmi se çaji është pirë në vitin 2737 p.e.s., kafe është pirë në vitin 1000, ndërsa qumësht me çokollatë në vitin 1876.

Sa kafeinë konsumojmë?
Kjo ndryshon nga njeriu në njeri. Disa njerëz nuk konsumojnë aspak kafeinë. Nga kafeina e përgjithshme që konsumohet në botë, 54% i takon kafesë, 43% çajit dhe 3% të tjerave (p.sh. si pije kola dhe medikamente). Te fëmijët dhe te të rinjtë pjesa më e madhe e kafeinës që e konsumojnë rrjedh na pijet kola.

Cilat janë efektet e kafeinës?
Efekti kryesor është stimulimi i sistemit nervor qendror. Si rezultat paraqiten efektet që vijojnë:

Sasi të vogla: pagjumësi, rrahje të shpeshta të zemrës, tensioni i gjakut rritet, zmadhohet prodhimi i urinës, zmadhohet aciditeti në lukthi.
Sasi më të mëdha: shqetësim dhe parehatshmëri (agjitim), kokëdhembje, pagjumësi.
Sasi shumë të mëdha: mund të shkaktojnë konfuzion dhe ndonjëherë halucincione.
Efekte afatgjate: nëse konsumoni më shumë se 600 mg kafeinë në ditë, gjatë një periudhe më të gjatë, mund të shfaqet pagjumësi, brengosje, simptoma depresive, mundime në stomak.
Si ndikon kafeina në gjumin?
Nëse konsumoni kafeinë pak para se të fleni mund të ankoheni për këtë: rëndë u ze gjumi, flini më pak, periudha më të shkurta të gjumit të thellë dhe të të ëndruarit, zgjoheni të lodhur.
Sa kafeinë ka në produkte të ndryshme?
Numrat janë vetëm përafërsisht. Sasia varet nga ajo si është e përgatitur pija, nga çka është e bërë dhe sa është e koncentruar.
Kafeja
- Kafe e filtruar (250 ml) 200 – 250 mg kafeinë.
- Kafe e perkoluar (250 ml) 100 – 150 mg kafeinë.
- Instant kafe (250 ml) 80 – 150 mg kafeinë.
- Kafe me pak kofeinë (250ml) 4 – 8 mg kafeinë.
Çaj
- Çaj rusi (250 ml) 20 – 200 mg. kafeinë (zakonisht 20-50 mg).
Pije tjera
- Pije kola (350 ml) 30 – 72 mg kafeinë. Pijet me shumë kafeinë përmbajnë më shumë – p.sh. pijet energjetike.
- Çokollatë e nrohtë 10 mg kafeinë.
- Copë çokollate (100 gr) 12 mg kafeinë.
Cila është doza toksike e kafeinës?
Është e vështirë të thuhet saktë sa kafeinë është tepër, pasi që reakcionet dhe përgjigjet ndaj kafeinës janë të ndryshme. Disa njerëz tolerojnë më shumë kafeinë se të tjerë. Përafërsisht, 250 mg kafeinë shkakton efekte mesatarisht të shprehura, ndërsa 750 mg efekte të shprehura. Shumica e hulumtuesve pohojnë se rreziku shëndetësor për njerëzit që konstant konsumojnë më pak se 600 mg/në ditë është i vogël. Megjithatë nëse jeni nën stres, vuani nga shqetësimi ose nëse jeni shtatzënë nuk rekomandohet të merrni më shumë se 200 mg/në ditë.
Kafeina dhe shtatzënësia?

Hulumtimet kanë treguar se sasia e lejuar e kafeinës gjatë shtatzënësisë, nuk paraqet rrezik për beben. Megjithatë nëse pihen sasi më të mëdha mund të shfaqen vështirësi në mbetjen shtatzënë dhe të zmadhohet rreziku për abort. Rekomandohet gratë shtatëzëna të mos konsumojnë më shumë se 200 mgr kafeinë/në ditë. Ajo mund të jetë në formë të 4 gotave çaj, dy gota kafe ose vetëm një gotë kafe, nëse bëhet fjalë për kafe të fortë.
Heqja dorë nga kafeina
Nëse mendoni që konsumoni tepër kafeinë, mund ta zvogëloni ose ta ndërprisni krejtësisht. Nëse paraprakisht keni pirë rregullisht, është krijuar varësi dhe mund të shfaqen simptoma të caktuara të abstinencës, si: shqetësim, kokëdhembje, lodhje, ndjenjë lodhjeje dhe se gjithçka ju dhemb.