[LaDy_Diaspora]

Një fëmijë porsa ka lindur, qanë, është i shëndosh, fati i një familje duket të jetë përfekt. Por tani papritmas, përafërsisht një deri në tri ditë pas lindjës, shumë nëna të reja e ndjejnë vetën të pikëlluar (mërzitur), pothuaj depresiv.

Depresioni Pas-Lindjes (Post-Natal)
Shembuj me ndjenja tipike të cilat femrat me depresion post-natal i përjetojnë:‘Tërë koha më shkon duke qarë. Nuk mund të bëjë asgjë, kam shumë punë që më duhet t’i kryej. Ndjej se kam dështuar plotësisht si nënë.’ ‘Më duket se nuk mund të vendosi për asnjë gjë. Mendja ime është e turbulluar me mendime të ngatërruara dhe i bërtas çdokujt çdoherë. Me duhet të jem e lumtur, por unë ndjehem shumë keq’. ‘Foshnja qanë vazhdimisht e unë nuk mund ta rehatoj. Ndjehem që kam dështuar por edhe e zemëruar. Është faji im, nuk është faji i foshnjes.’ ‘Ndjehem se kam humbur plotësisht vetëbesimin. Dukem shumë keq dhe ndjehem keq.’

Çka është Depresioni Post-Natal (Pas-Lindjës)?
Depresioni post-natal është lloj depresioni i cili shfaqet pas lindjes së foshnjes. Depresioni ndonjëherë mund të fillon gjatë shtatëzanisë, por quhet depresion post-natal vetëm nëse vazhdon pasi që keni lindur. Depresioni post-natal është shumë i zakonshëm dhe ështe e ditur se dhjetë deri pesëmbëdhjetë femra nga njëqind që lindin foshnje do ta përjetojnë. Numri i vërtet mund të jetë më i madh sepse shumë femra nuk kërkojnë ndihmë dhe nuk i tregojnë të tjerëve për ndjenjat e tyre.

Si dallon depresioni post-natal nga depresioni i zakonshëm?
Simptomet e depresionit post-natal janë të njëjta si të çdo depresioni. Ato përfshijnë mërzitjen dhe mos interesim në gjërat që zakonisht janë në rregull. I vetmi ndryshim është se këto ndjenja zakonisht fillojnë brenda tre muajve pasë lindjes së foshnjes. Poashtu është e mundur që depresioni post-natal të fillojë më vonë mirëpo, nëse simptomet ia fillojnë një vit më vonë apo më shumë se një vit pasë lindjes ka pak mundësi që të quhet depresion post-natal. Lajm i mirë është se si çdo lloji tjeter i depresionit, depresioni post-natal është shërues me tretmane, dhe pothuajse gati të gjitha femrat shërohen plotësisht.

A ka probleme tjera post-natale me të cilat ballafaqohen gratë?
Janë edhe dy gjendje tjera të vështira emocionale te cilat femrat i përjetojnë pas lindjes së fëmiut.

“Baby Blues”
E para është shumë e zakonshme dhe quhet ‘Baby Blues’. Kjo është lloj i lehtë i depresionit i cili paraqitet në çdo tetë nga dhjetë nëna gjatë ditëve të para të lehonisë. Kur nënat vuajnë nga ‘Baby Blues’ ato ndjehen shumë emocionale dhe qajnë pa ndonjë shkas të vecantë. Nënat pasë lindjes së foshnjes shpesh ndjejnë Ankth, tendosje dhe rraskapitje dhe mund të kenë problem me gjumë. Mjekët mendojnë se ndyshimet e papritura në nivelin e hormoneve rreth kohës së lindjes e sjellin ‘Baby Blues’, por mund të jenë shkaqet tjera, si traumat nga vetë lindja dhe shqetësimet që foshnja sjell. Është koha kur ju duhet pushimi i mjaftueshëm për tu forcuar por është koha më e vështirë që mund të pushoni. ‘Baby Blues’ zakonisht zgjat një ose dy ditë dhe zhduket aq shpejt sa vjen. Nuk ka nevojë për brengosje përveq nëse ndjenjat vazhdojnë të keqësohen, në këtë rast mund të jetë fillimi i depresionit post-natal.

Psikozat e Lehonisë
Problemi i dytë i cili lajmërohet ndonjëherë te femrat pas lindjes së foshnjes është më pak i zakonshme. Quhet Psikoze e Lehonise. Kjo shfaqet në një nënë nga çdo njëmijë dhe është më serioze se depresioni post-natal. Problemi zakonisht fillon papritur gjatë dy javëve të para të lehonisë,me çrregullim të thellë të gjendjes shpirtërore dhe te sjelljeve. Femrat me Psikozë të Lehonisë mund të bëhen shumë të nevrikosura dhe të hutuara dhe shpesh kanë besime të pazakonshme dhe tronditëse për veten dhe foshnjen e tyre.

Cilat janë simptomet e depresionit post-natal?
Femrat i përshkruajnë një numër të simptomeve, shumë prej tyre janë të përmendura më poshtë. Këto simptome mund të jenë të tejkalueshme në kohën kur foshnjës tuaj i duhet shumë kujdes dhe vëmendje. Këto janë disa nga shenjat e simptomeve që ju mund t’i përjetoni nëse vuani nga depresioni post-natal.

Ndjenjat apo emocionet:
*Pikëllim, shqetësim, dëshprim
*Qani shumë apo nuk mund të qani
*Ndjeheni të pavlefshme
*Gjendja shpirtërore ndryshon shpesh
*Ndjeheni fajtore
*Nuk ndjeheni të interesuara
*Humbje të kënaqësisë
*Ndjeheni të shqetësuara apo me panik dhe brenga
*Ndjeheni të nevrikosura dhe të zemruara
*Nuk ndjeheni ashtu si dëshironi për foshnjen tuaj

Shenjat trupore dhe fizike:
*Mungesë të energjisë dhe rraskapitje
*Shqetësime gjatë gjumit
*Çdo gjë e bëni në mënyrë të ngadalësuar, apo
*Të shpejtuar, jeni të nevrikosura dhe nuk mund të relaksoheni
*Mos intersim për intimitet bashkëshortor
*Ndryshim në oreks – hani shumë apo nuk hani sa duhet

Mendimet – kur njerëzit janë në depresion, ata bëhen ‘ekspertë’ në mënyrën si mendojnë, gjithmonë në mënyrë negative dhe të zymtë.
*Kritikoni vetëveten si: – ‘unë jam nënë e padobishme’, ‘dukem keq’, nuk e kuptoj këtë fletushkë unë jam budallaqe!’
*Brengosje si – ‘foshnja nuk ushqehet mirë’
*Fajsoni vetën si – ‘unë i kam fajet’
*Paramendoni më të këqijat si – ‘Çdo gjë do të bëhet keq – asgjë nuk do të ndryshojë kurrë’
*Mendime pa shpresë si – ‘Çdo gjë është pa shpresë. Ndonjëherë mendoj që të gjithë do të kishin kaluar më mirë pa mua’
*Mendimet për të tjerët si – ‘Çdokush kalon mirë. Askush nuk kujdeset për mua’
*Dhe bota – ‘Vend i tmershëm për të rritur fëmijët...’

Mendja – poashtu nga depresioni ndikon në mënyra të tjera:
*Koncentrim i dobët
*Mos mundësia për të marrë vendime
*Mendime të koklavitura dhe të hutuara

Sjelljet:
*Mos dëshira për tu takuar me njerëz tjerë dhe për të dal
*Moskënaqsi për gjërat që ju kanë pëlqyer
*Të bëni shumë gjëra gjatë ditës apo nuk bëni asgjë nga detyrat ditore
*Nuk merrni vendime të duhura me kohë
*Fjaloseni më shpesh, bërtisni, humbni kontrollin

Nëse i keni një numër të këtyre sjelljeve dhe mendimeve më lartë gjatë shumtën e kohës, gjatë dy javëve apo më gjatë, është e mundshme që ju vuani nga një form të depresionit. Nëse këto kanë filluar brenda disa javëve apo muajve qyshse keni lindur foshnjen, atëhere është e mundshme që ju keni ndonjë form të depresionit post-natal.

A duhet të kërkoj ndihmë?
Nëse vuani nga depresioni post-natal është me rëndësi që ta pranoni dhe kërkoni ndihmë. Njerëzit shpesh nuk e njohin depresionin post-natal. Kjo ndodh në kohën kur shumë ndryshime ndodhin dhe nënat shpesh nuk e dinë çka është normal dhe çka pritet. Problemi mund të filloj ngadalë dhe shpesh nënat mendojnë se nuk mund të përballojnë në vend që ta njohin se ato janë duke vuajtur nga depresioni post-natal. Poashtu, shumë femra me depresion post-natal ndjehen të turpruara dhe i fshehin simptomet e tyre nga të tjerët. Sa më herët aq më mirë është ta dalloni që e keni depresionin post-natal për të marrë hapa për ti ndihmuar vetëvetes dhe për tretmane efektive. Mbajeni në mend depresioni post-natal është shumë i zakonshëm dhe ka mundësi që ndodh në një nga çdo pesë femrave. Kështu që ju lutemi bisedoni dhe kërkoni ndihmë nga anëtarët e familjes tuaj, infermieren e shëndetit apo mjekut.

Kush është e rrezikuar nga depresioni post-natal?
Çdo femër që lind fëmijë mund të zhvillon depresionin post-natal. Mirëpo, ekzistojnë disa faktor të cilët do te ndikojnë më shumë. Këto janë:

*Nëse keni përjetuar depresion më parë
*Nëse lindja e fëmijut ka qenë posaqërisht e vështirë dhe traumatike për ju
*Nëse keni probleme me marrëdheniet bashkëshortore
*Nëse jeni duke përjetuar ngjarje të tjera të vështira në jetën tuaj
*Nëse jeni e izoluar nga shoqëria, pa familje dhe shoqëri të cilët mund të ju ndihmojnë
*Nëse nëna juaj apo familja nuk është afër të ju përkrahin dhe të ju ndihmojnë

Mirëpo, kjo sdo të thotë se çdokush që i përjeton këto vështirsi do të vuaj nga depresionin post-natal.