Shiko Postimin Tek
Vjetėr 29-04-13, 15:29   #18
Zero Cool
Administratorėt
 
Avatari i Zero Cool
 
Anėtarėsuar: 18-03-03
Vendndodhja: Netherland
Postime: 24,987
Zero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėm
Post Titulli: Mitologjia shqiptare

Orakulli i Dodonės






Ky ndryshim cilėsor, veēanėrisht nė fokusimin e problemeve qė dikur trajtoheshin si gati misterioze, bėri tė mundur kapėrcimin e disa kontradiktave tė vjetra qė kanė tė bėjnė me interpretimin e gjėrave.

Zbulimi dhe pėrdorimi i karbonit C-14, i cili afronte zgjidhjen, me njė probabilitet (+)(-) 100 vjet, ishte njė pėrmbysje e madhe nė saktėsimin e etapave kohore nė fushėn e historisė.

Mbi tė gjitha u krijua njė mendim i ri i pėrgjithshėm, i njė natyre krejt tė re, pėr vlerat e trashėguara njerėzore. Kapėrcehet koncepti provincial i shfaqur jo pak herė edhe nga historianė tė kalibrit botėror.

Mjaft ėshtė diskutuar rreth Herodotit i mbiquajtur edhe "Babai i Historisė", i cili gjithashtu pėr pasaktėsitė trashanike qė ka bėrė e quajnė edhe "Babai i gėnjeshtrės". P.sh. E. Gibboni gjatė kohės qė po pėrgatiste "Shkėlqimin dhe rėnien e Perandorisė Romake" ankohej se "paragjykimi, injoranca dhe budallallėku i shumė historianėve tė lashtė", tė cilėt ishte i detyruar qė t’i pėrdorte si burim informacioni, "e bezdisnin pa masė".

Le tė theksojmė kėtu edhe interpretimet e shumė studiuesve tė sotėm pėr interesa thjesht shoviniste. Por si njė argument domethėnės brenda oborrit tė historisė sonė, ėshtė me vend qė tė pėrmendim njė prej iluministėve tė mėdhenj gjermanė tė shek. XVIII.

Ishte viti 1774, kur nė Leipzig Johan Tunman, botoi librin e tij "Kėrkime nė historinė e popujve tė Evropės Lindore".

Nė parathėnien e kėtij libri, duke pėrmendur direkt shqiptarėt, ai theksonte se "asnjė popull tjetėr i botės nė tė cilėn ne jetojmė, nuk ėshtė aq i panjohur pėr evropianėt e perėndimit pėr sa i pėrket prejardhjes, historisė dhe gjuhės, sa shqiptarėt."E megjithatė, ata janė popuj kryesorė, tė lashtė e tė rėndėsishėm, qė ēdo historian do tė dėshironte t’i njihte: historia e tyre do tė plotėsonte zbrazėti tė mėdha nė historinė e vjetėr e tė re tė Evropės. Por… ata sot nuk luajnė mė ndonjė rol tė veēantė.

Ata janė tė nėnshtruar, ata janė fatkeq dhe historiani shpesh ėshtė po aq i padrejtė, sa dhe njeriu i zakonshėm; ai nuk i pėrfill ata qė nuk i ka prirė fati". (Studime gjermane. Bot. shqip. 1990) Kėto dukuri negative tė vėna nė dukje nga sa a sa shkollarė, kanė krijuar kontradikta dhe tė ēara tė mėdha mbi njohjen e trashėgiminė tonė.

Ato kanė shėrbyer si burim keqinterpretimi dhe jo nė pak raste i kanė ēuar pasardhėsit e genit njerėzor nė drejtimin e kundėrt tė asaj qė ata duan tė njohin. Sot nė kėtė aspekt po kristalizohen dy grupe tė mėdha, tė cilat i interpretojnė tė njėjtat fakte me koncepte diametralisht tė kundėrta. Grupi i parė ėshtė konservativ, i mėshon metodologjisė klasike, injoron tė rejat qė zbulohen, ose bėhet thjesht pengesė burokratike.

Ndėrsa grupi i dytė pėrbėhet nga njerėz pasionantė dhe jo ortodoksė. Shpesh ata qasen pa edukim formal nė fushėn ku ata militojnė, por qė me metodat e tyre kėrkimore kanė sjellė risi, veēanėrisht nė fushėn e historisė botėrore.

Nuk mund ta lė rastin tė kalojė pa pėrmendur Hajnrih Shlimanin, i cili rizbuloi Trojėn nė kundėrshtim tė plotė me mendimin e akademikėve, tė cilėt pretendonin se historia e Homerit, Iliada dhe Odisea, ishin prodhim folklorik dhe pa baza historike. Shlimani vetė konsiderohej aventurier, dhe nė fakt ai ashtu ishte! Ai nuk kishte kurrfarė lidhje me punėn e arkeologut.

Por realiteti tregoi se bindjet e tij tė patundura qė do ta zbulonte Trojėn sipas tregimit tė Homerit, i dhanė atij famėn e pėrjetshme. Me shembullin e Shlimanit bota e sotme ėshtė e mbushur plot. Prej kėtij kėndvėshtrimi studimi i kėsaj disipline ka fituar njė linjė tė re dhe interesante. Pėr kėtė ēėshtje, pikėrisht nė aspektin e tė kaluarės sė shqiptarėve nė veēanti, po konfigurohen gjithashtu avantazhet e para.



Humbjet nga e kaluara

Mė ndodh qė nė biseda tė ndryshme njerėzit tė mė pyesin se pėrse tani shqiptarėt nuk janė mė tė famshmit e dikurshėm, dhe pse nuk kemi mė influencė nė ekonominė dhe politikėn botėrore. Sė pari, dua t'ju a theksoj pyetėsve tė mi se kohėt ndryshojnė. Kjo gjė nė fakt ka lidhje me fenomenin njeri, por nuk varet nga vullneti i tij.

E thėnė ndryshe, nė mėnyrė tė dukshme kjo ēėshtje ka lidhje me vullnetin e Zotit! Mendoj qė edhe pėr fisin e parė dhe tė bukur tė shqiptarėve "Krijuesi" nuk ka bėrė ndonjė lėshim tė madh, qysh kur vendosi qė shqiptarėt tė jetojnė nė tokė bashkė me tė tjerėt.

Nė Testamentin e Vjetėr pėrmenden 12+1 fise (tribu) tė ndryshme. Pra, sado e ndritur qė tė ketė qenė e kaluara jonė, ne nuk kemi jetuar vetėm, nė boshllėk, dhe pa konkurrencėn e fiseve apo grupeve tė tjera.

Kjo logjikė na bėn tė mendojmė se pavarėsisht se ne jemi ndėr grupimet e para pėr nga kontributi i rėndėsishėm nė stabilizimin e jetės nė tokė, prapė fati ynė ngjan njėsoj si fati i ēdo qenieje tjetėr njerėzore, por nė kohė dhe vende tė ndryshme. Tė moēmit tanė, i shpjegonin kėto fenomene thjesht me dy fjalė: "Rrota e historisė"!

Ajo siē dhe e dimė, nuk e ndal rrotullimin e saj asnjėherė! Ne shpesh do tė shikojmė gjatė shkrimit se si tė vjetrit, mė sė shumti kanė pasur tė drejtė. Ėshtė me vend me kėtė rast qė tė shpjegojmė fillimisht me argumente bazė si ndryshojnė gjėrat nė Univers, nėn lėvizjen e pandėrprerė tė "Mullirit Kozmik". Filozofit Platon (429-347), gati 2500 vjet mė parė, i pėlqente tė thoshte "Si poshtė edhe lart"!

Me fjalė tė tjera sjell vėmendjen tek Mikro-Kozmosi dhe Makro-Kozmosi, dy elementėt kryesorė nė shpjegimin e Universit. Pra, filozofia e tij ishte se fenomenet tokėsore janė tė lidhura ngushtė dhe nė mėnyrė tė pazgjidhshme me ato qiellore. Kėshtu qė nga ky pikėvėshtrim, mund tė themi se Dodona ka qenė qysh nga fillimi i procesit tė civilizimit qė njohim ne sot.

Priftėrinjtė e Dodonės, siē do ta shikojmė me shembuj kėtu mė poshtė, ishin vetė Zotat nė tokė. Me njė gjuhė simbolike, quheshin prej disa mijėra vjetėsh si "Perėnditė e Olimpit". Sa pėr kureshtjen tuaj, emrat e disa prej tyre nė periudhėn dymijėvjeēare tė dominimit tė Zeusit nė Olimp ishin: Zeusi, Hera, Athinaja, Poseidoni, Hades, Demeter, Artemisi, Apollo, Hermesi, Hephaestusi dhe Aphrodita.

Kur Robert Temple botoi herėn e parė librin e tij tė famshėm "The Sirius Mistery" nė vitin 1976, me nėntitull "Evidencė e re shkencore mbi kontaktin e alienėve gati 5000 vjet tė shkuara", opinioni botėror u kap nė befasi.

Vetė R.Temple pėr punėn e tij gjeniale nė vend qė tė shpėrblehej, u persekutua pėr pesėmbėdhjetė vjet pandėrprerė! Persekutorėt e tij ėshtė interesante ta theksojmė kėtu, nuk ishin njerėz tė zakonshėm apo fanatikė injorantė. Ata ishin disa individė nga agjencitė dhe grupet sekrete mė tė fuqishme tė botės... Dhe nė kėtė rast pyetja shtrohet: Po pėrse vallė…?! Tė gjithė ne e pranojmė se gjėrat lėvizin.

Qė ato ndryshojnė pambarimisht, shpesh dhe jashtė vullnetit tonė edhe kėtė gjė ne e kuptojmė. <strong>Astrologjia, nė kohėt antike konsiderohej mbretėresha e dijeve, sepse ajo tė mėsonte logjikėn se si lėvizin gjėrat atje lart…!</strong> Nė qoftė se ne do tė besojmė sinqerisht nė shprehjen "ēdo gjė vendoset me vullnetin e Atij", le tė vazhdojmė tė besojmė si mė parė. Prej kėtij besimi do tė pėrfitojmė dy gjėra nė praktikė.

E para, do u kthejmė stėrgjyshėrve tanė tė urtė njė borxh tė vonuar shumė gjatė, respektin e domosdoshėm pėr ēka ata kontribuan pėr ne dhe atdheun. Dhe e dyta, sipas "Mullirit Kozmik", ne tani po dalim ose po lėmė pas "shekujt e gjatė tė errėsirės sė trashė shpirtėrore dhe injorancėn tonė tė rrezikshme"!

A ishte gabim Sami Frashėri kur na mėsonte: "Se drita e diturisė, pėrpara do tė na shpjerė"? Unė jam i sigurt se jo! Po ashtu, vėllai tjetėr Naimi, gėrvishtte tė njėjtėn plagė kur thoshte: "Hiqu, hiqu, errėsirė! Pa ja kėtu, o dritė"!

Siē shihet, rilindasit tanė tė mėdhenj e kishin kuptuar gjuhėn e Zotit. Ėshtė mė se e qartė se kėtu bėhet fjalė pėr triumfin e dritės kundėr errėsirės nė kuptimin simbolik.

Prof. Harold Cooke nė studimin e tij "Osiris, a Study in Myths, Misteries, and Religion", by Ares Publishing Inc. London, 1931, na kujton: "Konflikti midis sė mirės dhe sė keqes ėshtė konflikt fizik dhe shpirtėror". Ndryshe ne mund ta kuptojmė kėtė fenomen si lufta e "tė mirės kundėr sė keqes". Por ne siē duket nuk i kuptuam ata krejtėsisht, me vonesat dhe zigzaget tona tė turpshme. Ėshtė fjala pėr fatin e shqiptarit, por edhe pėr fatin e njeriut nė pėrgjithėsi si qenie tokėsore.

Nė dymijėvjeēarin qė po lėmė pas, ishin predikuar gjėrat, pra ishin parathėnė! Dhe ky predikim bėhej nė pėrgjithėsi me mekanizmin e njohur tė Orakujve, por edhe me forma tė tjera akoma mė praktike.

Duke dalė prej influencės sė shenjės tė Dashit, ne lamė pas edhe karakteristikat e tij gjithashtu. Le tė kujtojmė kėtu qė nėn kėtė shenjė, njeriu vetė mori pjesė aktive dhe i ndėrtoi perandoritė e mėdha.

Pra, ndryshe njeriu me sjelljen dhe mentalitetin e tij tė asaj kohe rrezatoi tendencėn ekspansioniste dhe u krijuan nga ky shkak njėra pas tjetrės perandoritė e ilirėve, persėve, maqedonasve, romakėve, bizantinėve, etj.

Por duke hyrė nėn influencėn e Peshqve, po vetė njeriu u bė dėshmitar dhe varrmihės njėkohėsisht nė shkatėrrimin e po kėtyre perandorive, njėra pas tjetrės.

Milena Gonzales-Wippler, e diplomuar nė Porto Riko dhe nė Universitetin e Kolumbias, respektivisht nė Psikologji dhe Antropologji, e shpjegon kėshtu fenomenin nė librin e saj "Formulat magjike dhe ceremonitė" bot. i 1997-s: "Shenja e Ujorit, e cila po na afrohet tani, personifikon miqėsinė, shpresėn dhe dėshirat. Ndėrsa pėrpara saj, shenja e Peshqve ishte pėr dymijėvjeēarin qė po lemė pas, fillimi i kristianizmit, dhe bota u zhyt gati nė mėnyrė absolute nėn influencėn e teologjisė Judeo-Kristiane".

Karakteristikė e kėsaj shenje ishte Jezu Krishti, i cili u ndalua, u burgos, u torturua dhe u kryqėzua nga armiqtė e tij tė shpallur dhe tė pashpallur. Kjo gjė pra, ishte parashikuar mė parė nga Orakujt. Ishte parathėnė lindja dhe kryqėzimi i tij! Ai kėshtu u bė simbol i sakrificės kristiane.

Ėshtė interesante ta kujtojmė se nė treqind vitet e para kristianizmi kishte si simbol tė vetin dy Peshq, pra pikėrisht shenjėn e horoskopit. Por nė 325 A.D, nė kėshillin e Nikeas u vendos unifikimi i kishės dhe "Jesu Krishti" u pranua tė shpallej Zot!

Ja se si na e pėrshkruan kėtė moment tė veēantė tė historisė studiuesi Simon Cox, nė librin e tij "Duke zbėrthyer Kodin e Leonardo Da Vinēit" bot. i vit. 2004, nga "Barnes and Noble": "Konstandini i Madh, ishte perandori Kristjan, i cili, megjithėse ende besonte nė paganizėm, u bė pėrgjegjės pėr ruajtjen e perandorisė nga shkatėrrimi. Nė vitin 325 A.D, ai organizoi tė parin kėshill tė Kishės Kristiane nė Nikea dhe e unifikoi atė. Aty u vendos formula e shenjtė e pagėzimit: "Nė Emėr tė Atit, Birit, dhe Shpirtit tė Shenjtė, Amin"!

vijon
__________________
Asgjė nuk ėshtė e pamundur. Pamundėsinė apsolute e shkakton mosdija jonė reale.
Zero Cool Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė