[hasanmehmeti]

Cila eshte e verteta e Shpirtit?

A eshte ai pjese e trupit, apo dukuri e tij , apo trupi eshte vendbanim i shpirtit,apo shpirti eshte substance e paster?
Apo diqka tjeter?
A eshte ai qe urdheron per te keqen(el-emare),ai qe eshte shume qortues(es-levvame) apo eshte shpirti i bindur plotesisht(el-mutmeine),te cilat permenden ne Kur'ane?
A eshte nje shpirt qe e posedon keto cilesi, apo jane tre shpirtra te ndryshem?


Pergjigjia eshte se keto jane ceshtje per te cilat folen shume grupe dhe rane ne gabime.All-llahu i udhezoi pasuesit e te Derguarit,Ehlus-Sunetin,qe te mos bien pre e mendimeve te devijuara per kete ceshtje,e vetem Ai udhezon ne rruge te drejte.Ne do ti permendim disa mendime lidhur me kete , do te sqarojme te mirat dhe te metat e atyre mendimeve, duke nxjerre perfundimet e verteta, me ndihmen e Allahut.


Ebul-Hasan el-Eshariu ka thene: Nuk u pajtuan dijetaret rrethe shpirtit(Err-Rruh),vetes(Nefsi) dhe jetes(El-Haja),gjithashtu nuk u pajtuan edhe per ate se a eshte shpirti trup, apo jo?


En-Nidhami ka thene: Shpirti eshte trup dhe ai eshte Nefs.
Ai(En-Nadhami) supozoi se shpirti eshte i gjalle me veten e tij dhe ka mohuar se jeta e fuqia te jene tjera vec i gjalle(per jeten) dhe i forte(per fuqin).


Disa te tjere thane:Shpirti eshte dukuri(ared) (Mekalat El-Eshari(thenje te eshariut).Thenja e tij ared,d-m-th diqka qe nuk mund te egzistoj vetvetiu si:pesha, aroma dhe gjatesia).


Disa te tjere, nder ta edhe Xha'fer ibn Harbi,thane: "Nuk e dime se shpirti a eshte substance (xhevher;qe egziston vetvetiu) apo dukur(ared;qe nuk mund te egzistoj vetvetiu).

Per kete u bazuan ne thenien e Allahut subhanhu we teAla:
Te pyesin ty per shpirtin;Thuaj:"Shpirti eshte nje ceshtje qe i perket vetem Zotit time,e juve ju eshte dhene fort pak dije"dhe Ai nuk na tregoi se a eshte ai substance apo dukuri.


Ebul-Hasan El-Eshariu tha: Mendoi se Xha'feri besonte se jeta nuk eshte shpirti dhe se jeta eshte dukuri.


El-Xhubaiu mendonte se shpirti eshte trup dhe se ai nuk eshte jeta, kurse jeta eshte nje dukuri e tij dhe kete e sqaronte me thenjein e gjuhetareve:(Harexhet ruhu-insan)Doli shpirti i njeriut , ai mendoi se shpirti nuk i pranon dukurite
.

Disa te tjere thane:Shpirti nuk eshte asgje tjeter, perveqse harmonizim i kater elementeve natyrore dhe nuk bene kthim nga thenia e tyre harmonizim,perveq tek Ai(All-llahu) qe i harmonizoi, si dhe ata nuk i vertetuan kesaj bote asgje tjeter, perveq atyre kater elementeve natyrore, te cilat jane:
El-Hararetu- Nxehtesia
El-Burudetu-Ftohesia
Err-Rrutube-Lageshtia dhe
El-Jebusetu- Thatesia.


Disa te tjere thane:Shpirti ka nje kuptim te peste jashte atyre kater elementeve,sepse ne kete bote nuk ekzistojne vetem ato kater elemente,kurse per veprimet e shpirtit u dhane mendime te ndryshme ,disa e vertetuan ate ne menyre natyrore,ndersa disa ne menyre te zgjedhur.


Disa te tjere thane:Shpirti eshte gjaku i paster,i filtruar nga turbullirat dhe qelbesirat,keshtu thane edhe per fuqine.


Disa te tjere thane:Jeta eshte nxehtesia instiktive.


Te gjithe ata, te cileve ua permendem theniet e tyre per shpirtin jane perkrahes te idese se elementeve natyrore qe e vertetojne se jeta eshte shpirti.


El-Esami nuk i vertetonte jetes e as shpirtit asgje tjeter, pervecse trupin dhe thoshte:Nuk mund te logjikoj pervecse trupin e gjate e te gjere te cilin e shohe dhe e deshmoj.Po ashtu thoshte:Shpirti eshte vete ky trupi e asgje tjeter,por eshte thene ashtu ne aspekt te sqarimit te vertetimit te realitetit te diqkaje dhe jo se ai eshte dic tjeter nga trupi.


Eshte thene nga Aristoteli(filozof i njohur greke)se: Shpirti eshte nje kuptim i ngritur mbi te udhehequrit, mbi rritjen (lindjen) dhe mbi zhdukjen, ai nuk udhehiqet,ai eshte substance e thejeshte,i shperndare ne te boten e gjallesave nga aspekti i veprave dhe rregullimit , si dhe se atij nuk i lejohet cilesi e paket apo e shumte.Tha:Ai eshte ashtu si eshte pershkruar ne gjeresine e tin ne kete bote, i shperndrare ne qenien e bazamentin e tij dhe se ai eshte , me nje kuptim , ne te gjitha gjallesat e botes e asgje tjeter.


Disa te tjere thane: Shpirti eshte kuptim i nje ekzistence me kufij, ai ka baza, gjatesi, gjeresi,thellesi dhe se ai nuk eshte i ndare nga gjerat e tjerat dhe thellesise , ndersa cdonjerin nga ata e bashkon cilesia e perkufizimit dhe perfundimit.Kjo eshte thenje e nje grupi te Eth-Thenevijeve, te cileve u thuhet El-Methanije.


Nje grupe thane:Shpirti eshte i pershkruar ashtu sikurse e pershkruan ate qe i permendem me heret ne kuptimin e kufijeve dhe perfundimeve,perveq se ai nuk dallon nga te tjeret ne ate qe nuk lejohet te pershkruhet me cilesi te gjallesave.Kete e thane grupi i quajtur Eb-Disanijje.

vazhdon ne postimin tjeter