[4peace]

***

Kriza shpirtërore

Shumica e njerëzve sot nisen nga ajo se gara/konkurrenca është mundësia e vetme për të shkuar para. Kjo bindje na sjell në një gjendje të padurueshme. Kjo, para së gjithash, bëhet e qartë sot në fushat e tensionuara të politikës dhe ekonomisë. Njerëzimi është duke kaluar nëpër një krizë të thellë shpirtërore, e cila tregohet veçanërisht në këto dy lëmi dhe, mu për këtë arsye ajo, duhet të zgjidhet në këto dy fusha. Gjëja më e rëndësishme për njerëzimin është qe ta dallojë këtë. Ky është problem spiritual, i cili tregohet në strukturat e sotme politiko-ekonomike.

Udha që e shpie njerëzimin drejt përparimit qëndron në të dalluarit e asajë se kush dhe çka jemi. Shumë pak njerëz e dijnë se kush janë. Askush nuk e din përse jemi këtu, ku jemi duke shkuar, prej nga vijmë, çka është kuptimi dhe caku i jetës. Si mund të sillemi drejtë me njëri-tjetrin kur nuk e dijmë as kush jemi? Ka qenë detyrë e religjioneve për t’ua sqaruar njerëzve që, sipas natyrës se vet, janë shpirtërorë, pra hyjnorë. Megjithatë, kishat (religjionet) kanë qenë mjaft të pasuksesshme në këtë. Ato e kanë lënë njerëzimin në baltë.

Detyrë e kishave (religjioneve) ka qenë për të dhënë mësim dhe për të shëruar. Sipas mendimit tim, ato kanë dhënë mësim keq dhe praktikisht nuk kanë shëruar thuajse asgjë. Në vend që të japin mësim dhe shërojnë, ato na i kanë shtruar një sërë rregullash, dogma e doktrina të sajuara nga njerëzit, të cilat i shesin si fjalë e Zotit – jam i sigurtë se do të kishte qenë vështirë që Zoti t’i akceptonte këto fjalë si të Vetat. Me këto dogma e parime etike njerëzit s’mund t’i afrohen njëri-tjetrit, njerëzit religjiozë (besimtarët) janë përçarë dhe janë distancuar edhe nga njerëzit me orientim politik, ekonomik e shkencorë. Nuk do të duhej të ngjante kjo ndarje. Jeta nuk njeh qenie të ndarë.

Jeta është duke u ballafaquar me probleme e situata politike e ekonomnike. Por, gjithashtu na sjell edhe para problemeve e dilemave spirituale. Jemi duke jetuar në një botë spirituale sepse jeta është spirituale përnga natyra. As që mund të jet ndryshe, sepse sejcili nga ne është shkëndijë hyjnore, është Vetja, e cila pasqyrohet si shpirt njerëzor… Shumë pak njerëz e njohin këtë të vërtetë, kështuqë edhe shumë pak njerëz i vënë në pikëpyetje strukturat e sotme politike e ekonomike, nën të cilat jemi të detyraur të jetojmë.

Njeriu është vënë para një zgjedhjeje qesharake ndërmjet lirisë e drejtësisë. Në Amerikë apo në Europë shumica vendosin për lirinë. Amerikanët janë tërësisht të dashuruar në idenë e lirisë, por në Amerikë mbretëron pak drejtësi, as në Europë s’është më shumë. Po të jetonit në ndonjërin nga shtetet e Bllokut Sovjetik (të cilët, megjithëse tash nuk ekzistojnë si Bllok, ende e mbajnë atë në vetëdije) zgjedhja do të ishte bërë në favor të drejtësisë, por nuk do të e kishit lirinë. Alternativa e këtillë është vërtetë absurd. Si liria ashtu edhe drejtësia janë hyjnore, kurse Hyjnorja është e pandashme. S’ka liri pa drejtësi sikurse që s’ka drejtësi pa liri.


Nuk mund ta vësh njerëzimin para një zgjedhjeje të këtillë: „Nëse më votoni mua, do t’ju jap liri, drejtësinë harrojeni,“ apo: „Nëse votoni për ne, do t’iu sjellim drejtësi, por mos kërkoni liri.“ Të dy aspektet janë me rëndësi, meqenëse ata janë pjesë e natyrës njerëzore, pra, hyjnore. Ato (liria e drejtësia) vijnë nga shpirti. Kur shpirti fillon të manifestohet në ndonjë person, ky njeri do t’i dojë të dyjat, liri e drejtësi për të gjithë. Në thelb ato janë një dhe e njëjta. S’mund të ndahen dot nga njëra-tjetra, meqenëse fryma është e pandashme. Hyjnorja është një e tërë dhe për këtë arsye duhet të manifestohet në tërësinë e vet. Fjala është për unitet, kurse uniteti lind vetëm nga shkrirja e drejtësisë dhe lirisë në një.

Kur të vijë koha (ajo s’është larg) do ta kemi të qartë se sa qesharake është të kërkosh liri pa drejtësi apo drejtësi pa liri. Kjo nuk shkon kështu. Mirëpo, pikërisht këtë e ofrojnë strukturat politike të Perëndimit dhe të Bllokut të Lindjes, i cili Bllok tanimë është shkatërruar dhe tash po përpiqet drejtësinë, e cila sot deri diku mbretëron ende, ta kompenzojë me diç më shumë liri. Për shkak të orientimit të imponuar drejt „tregut të lirë“ (forcat e tregut) drejtësia dhe paqja do ta kenë vështirë të zgjërohen në shpejtësinë e duhur.


Forcat e tregut (market forces, nëpër media përdoret shprehja „tregu i lirë“) cilësohen (me plot të drejtë) si forca të së ligës/keqes (djallit), meqenëse në vete përmbajnë pabarazi. Mirëpo e tërë bota është e kapluar nga ekonomia e forcave të tregut, madje edhe në ish-Bllokun e Lindjes. Kjo e favorizon një numër të vogël njerëzish në llogari të shumicës. Këtu qëndron ligësia. Kjo funksionon përmjet komerzializimit; komerzializimi cilësohet si diçka më e rrezikshme se vet bomba atomike, sepse është tinëzare (djallëzore). Nuk e shohim çfarë është duke ndodhur rreth nesh. Komercializimi ka depërtuar në tërë ekzistencën tonë dhe na mban të robëruar nën kthetrrat e saja.


Kush nuk ka sigurim shëndetësor dhe është i varfër në SHBA, ai s’mund t’ia lejojë vetes të vejë dhëmbë të ri apo të operohet kur është e domosdoshme për jetë. Sistemi i tashëm shëndetësor është më i padrejti në gjithë historinë amerikane. Kush nuk ka mundësi për sigurim shëndetësor apo s’mund t’i paguajë faturat e mjekut duhet të vuajë. Ju duhet të shqeponi, për ju s’ka implantate të zemrës, përkrahës (aparat që rregullon rrahjen e zemrës) të zemrës apo çfarëdoqoftë trajtimi tjetër që është urgjentisht i domosdoshëm mjekësor. Sejcili shtet duhet t’i ofrojë popullatës së vet përkujdesje shëndetësore. Njësoj, ndër pjesët ekzistenciale përbërëse të jetës njerëzore bëjnë pjesë dhe ushqimi, kulmi mbi kokë dhe arsimi.

Kjo është përkujdesja themelore për ç’gjë kanë nevojë të gjithë njerëzit e të gjitha kombeve. Megjithatë, edhe sot e kësaj dite nuk ekziston asnjë shtet, as SHBA-të , për të cilat mendohet se është vendi më i pasur në botë, ku gjitha këto hyjnë nën të drejtat universale. Megjithëse këto do të duhej të ishin të drejta universale, po ta vështronim me vëmendje të gjithë këtë se si është, atëherë do të shihnim se kemi të bëjmë me dy botëra (lidhje me këtë temë ndoshta ndonjëherë tjetër).

© by „copy/paste“ 2001