[LABI]

TRAKTATET NDERKOMBETARE (nocioni)
Me traktat nderkombetar konsiderohet cdo pajtim i vullnetit mes shteteve, me qellim te krijimit, ndryshimit ose nderprerjes se ndonje raporti juridik reciprok, ose marreveshje e karakterit kontraktual mes shteteve ose organizatave shteterore me te cilat krijohen te drejta dhe detyrime per palet. Sipas disa autoreve, marreveshjet nderkombetare duhet te lidhen doemos me shkrim, sepse vetem ne kete menyre mund te konstatohet pajtimi i vullneteve.
Emerimi i traktateve
Llojet e ndryshme te dokumenteve nderkombetare te hartuara me shkrim paraqeiten me emra te ndryshem. Me se shpeshti quhen marreveshje ose tractate nderkombetare mirepo perdoren edhe emertime te ndryshme sic jane: (konventa, pakti, modus vivendi )etj.

Traktatet: pretendojne te perfaqesojne marreveshjet me te rendesishme dhe me solemne (traktatet e paqes, tregtare etj).
Paktet: jane marreveshje shume solemne qe i referohen ceshtjeve te ndryshme politike.
Konventat: perfaqesojne marreveshjet me te cilat percaktohen raportet mes shteteve ne ndonje lemi te caktuar. (psh: Konventa Hages- mbi rregullat dhe zakonet e luftes).
Deklaratat: perfaqesojne marreveshjet – ligj, me te cilat palet kontraktuese detyrohen mes vete se net e ardhmen do t’u permbahen disa rregullave te sjelljes.
Karta dhe statuti: perfaqesojne marreveshje mbi krijimin, organizimin dhe percaktimin e kompetencave te organizatave dhe organeve nderkombetare.
Termi AKT: perdoret per marreveshje shume-paleshe, te lidhura ne kongrese apo conference nderkombetare psh. Akti Perfundimtar i Kongresit te Vjenes- 1815 etj.
Protokollet: jane marreveshje te ndryshme joformale mes shteteve ose marreveshjeve plotesuese per interpretimin, vazhdimin ose nderrimin e marreveshjeve tjera.
Kompromisi: marreveshje mbi zgjidhjen paq esore te ndonje konflikti qofte nepermes arbitrazhit ose ndonje gjykate tjeter nderkombetare
Kartele: jane marreveshjet te cilat i lidhin eproret ushtarak, derisa zgjasin armiqesite, per te shkembyer roberit, te plagosurit, nderprerjen e luftimeve etj.
Konkordate: jane marreveshjet te cilat i lidh Vatikani me shtetet e tjera dhe i referohen pozites se kishes katolike ne shtetin e caktuar.
Termi MODUS VIVENDI: perdoret per marreveshjet e perkohshme per te cilat pritet qe net e ardhmen te zevendesohen me nje traktat ose konvente.
Llojet e marreveshjeve nderkombetare
Traktatet nderkombetare klasifikohen ne baze te kritereve te ndryshme:
1. Sipas formes (me shkrim + me goje)
2. Sipas menyres se lidhjes (solemne + te thjeshta)
3. Sipas hapesires gjeografike (pergjithshme + regjionale)
4. Sipas mundesise se aderimit (hapura, gjysem te hapura, te mbyllura)
5. Sipas lendes (traktate politike, ekonomike, juridike, teknike etj)
Palet kontraktuese -mund te jete cdo subject i se drejtes nderkombetare. Kete te drejte e kane shtetet, organizatat nderkombetare dhe kryengritesit nqs jane te pranuar si pale nderluftuese.



Pajtimi i vullnetit - Ne te drejten nderkombetare sikurse edhe ne te drejten e brendshme kerkohet qe pajtimi i vullnetit ne cdo rast duhet te perputhet me vullnetin e vertete te subjektit nderkombetar dhe te jete dhene lirisht…. Neqoftese ekziston dyshimi se ka te meta ne pajtimin e vullnetit si psh: (dhuna, lajthimi, mashtrimi dhe korrupsioni) , atehere vjen ne dyshim ligjshmeria e vet lendes se traktatit.
Per kete arsye cdohere supozohet se akti nderkombetar, eshte i vlefshem, perderisa nuk deshmohet ekzistimi i mungeses e cila e bent e pavlefshem.
Dhuna - Gjate lidhjes se marreveshjes nderkombetare, dhuna mund te perdoret ndaj personit i cili shprehe vullnetin e shtetit ose ndaj shtetit si teresi. Shumica e autoreve konsiderojne se perdorimi i dhunes kunder personit qe e lidh e ben marreveshjen e tille te paqene, pa vlere ose i nenshtrohet anulimit.
Lajthimi - dmth mosnjohje ose perfytyrim i gabuar i ndonje fakti ose situate. Shumica e autoreve konsiderojne si forme te manget te shprehjes se vullnetit dhe te mete qe ndikon ne vleren e marreveshjes se lidhur.
Mashtrimi- ndikon ne vleren juridike te marreveshjeve nderkombetare. Marreveshja e lidhur me mashtrim nuk eshte juridikisht e vlefshme, psh nese nje shtet me rastin e lidhjes se nje marreveshje nderkombetare perdor harten gjeografike.

ORGANIZATA NDERKOMBETARE- jane bashkesi te perhereshme me karakter qeveritar, a jo qeveritar, te krijuara mbi baze te nje marreveshje nderkombetare (karata, statutiose ndonje document tjeter konstituiv) me qellim te bashkepunimit ne zgjidhjen e problemeve nderkombetare te parashikuarame ato dokumente.
Nga kjo del qe org. nderkombetare krijohen me vullnetin e shteteve:
a) Themelues te organizatave , ndrk jane shtetet sovrane (kur org eshte nder-shteterore)
b) Ato krijohen me tractate nderkombetare
c) Veprimtaria e org. ndk shtrihet brenda kompetencave qe jane te percaktuara me marveshje
d) Financimi i org. ndk behet me ane te kontributeve te shteteve anetare.
Klasifikimi i Organizatave Nderkombetare
a) Sipas shtrirjes Organizata globale (universale) dhe Regjionale
b) Sipas funksioneve – te Pergjitheshme dhe Specializuara
c) Sipas anetareve – Ndershteterore & Joqeveritare
d) Sipas autorizimeve – rekomanduese & mbishteterore
e) Sipas kohezgjatjes- - te perkoheshme & perhereshme
ORGANIZATA e KOMBEVE te BASHKUARA ( OKB )
OKB – eshte krijuar nen ndikiin e qendrimeve kunder luftes qe kishte shkaktuar Lufta II Bot… Vizionin e pare te botes se pasluftes e kane dhe president ii SHBA-se Franklin D.Roosvlet dhe kryeministri i UK Ëinston Churchill në “Karten e Atlantikut” me 14 gusht 1941..
Keta dy burreshtetas kishin proklamuar disa parime te perbashketa te politikes se vendeve te tire, respektimi it e cilave do te garantonte nje te ardhme me te mire te botes . Ata deklaronin se nuk kerkojne kurrefare zgjerimi territorial, se nuk miratojne kurrfare ndryshimesh territoriale, te cilat s’do te jene ne pajtim me vullnetin e lire te popujve; se respektojne te drejten e cdo populli per vetevendosje; se shpresojne qe pas perfundimit te luftes do te vendoset paqja.