Shiko Postimin Tek
Vjetėr 15-08-13, 18:55   #39
Zero Cool
Administratorėt
 
Avatari i Zero Cool
 
Anėtarėsuar: 18-03-03
Vendndodhja: Netherland
Postime: 24,987
Zero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėm
Post Titulli: Martesa nė Islam

Kultuta e sjelljes sė gruas ndaj burrit


Gruaja ėshtė e obligueshme ndaj burrit nė:


1. Nėnshtrim

Allahu i Lartėsuar thekson se gruaja duhet t’i nėnshtrohet burrit tė saj. Ai thotė: “Burrat janė pėrgjegjės pėr gratė, ngase All-llahu ka graduar disa mbi disa tė tjerėt dhe ngase ata kanė shpenzuar nga pasuria e tyre. Prandaj, me atė qė All-llahu i bėri tė ruajtura, gratė e mira janė respektuese, janė besnike ndaj sė fshehtės.”

Nėnshtrimi i gruas ndaj burrit nė mėnyrėn ashtu siē obligon Zoti i botėrave, do tė rezultojė me harmoni nė martesė, ndėrsa kundėrshtimi do tė rezultojė me joharmoni dhe me anarki.

Sa ėshtė me rėndėsi nėnshtrimi i gruas ndaj burrit tė saj, mė sė miri do tė ilustrojė njė hadith i Muhamedit s.a.v.s. nė transmetimin e Ebu Hurejres r.a.: “Po t’i kisha urdhėruar dikujt qė t’i bėjė sexhde dikujt, do t’i kisha urdhėruar gruas t’i bėjė sexhde burrit tė saj!”

Nėse gruaja tregon dozė tė mjaftueshme tė nėnshtrimit ndaj burrit tė saj, Muhamedi s.a.v.s. nėpėrmjet transmetimeve tė Ebu Hurejres, Enesit r.a. dhe tė tjerėve, i premton hyrjen nė Xhennet:

“Nėse gruaja i falė pesė kohėt e namazit, agjėron Ramazanin, e ruan moralin e saj dhe i nėnshtrohet burrit tė saj, do t’i thuhet asaj: hyn nė xhennet, nga cilado derė!”


2. Falėnderim

Bashkė me nėnshtrimin dhe dėgjueshmėrinė ndaj burrit, gruaja duhet tė tregojė njė falėnderim tė veēantė ndaj tij nė gjithė ēka qė ai vepron. Ajo nuk guxon tė jetė jo falėnderuese nėse ai i ndalon ndonjė dėshirė asaj. Pėr fat tė keq, ky ėshtė rast i shumė grave. Nė kėtė tėrheq vėrejtjen edhe i Dėrguari i All-llahut s.a.v.s., nė hadithin tė cilin e transmetojnė Abdullah ibn Abbasi dhe Imran ibn Husajni r.a:

“Mė ėshtė paraqitur xhehenemi, dhe pashė se gratė janė banorėt mė tė shumtė, sepse fshehin (mbulojnė) tė vėrtetėn (jekfurne).” Ėshtė pyetur: “A fshehin ato besimin nė Allahun?” I Dėrguari s.a.v.s. ėshtė pėrgjigjur: “Ato fshehin bamirėsinė e burrave tė tyre. Janė jo falėnderuese nė bamirėsi. Po t’i bėni mirė tėrė jetėn, dhe nėse vėrenė te ju diēka jo tė kėndshme, do tė thotė: Nuk kam parė prej teje kurrė tė mira!”

Imam Neveviu, jo falėnderimin e gruas nė tė mirat e burrit dhe mohimin e pėrpjekjeve tė tij, e konsideron ndėr mėkatet e mėdha, ndėrsa Ibn Bettali thotė se nė bazė tė hadithit tė lartėshėnuar, personi jo falėnderues do tė dėnohet dhe tėrheq vėrejtjen se falėnderimi ndaj atij i cili bėn mirė bie nė obligim fetar tė ndėrsjellė.


3. Kujdeset pėr shtėpinė dhe fėmijėt

Njė ndėr detyrat mė me rėndėsi tė gruas ėshtė tė kujdeset pėr shtėpinė e burrit tė saj dhe me kujdes tė madh tė ruajė, edukojė dhe rrisė fėmijėt. Nė tė vėrtetė, gruaja pėrveē qė ėshtė nėnė, ajo ėshtė edhe pedagoge, mėsuese dhe mjeke nė shtėpinė e saj.

Burri pėr shkak tė natyrės sė punėve dhe obligimeve tė tij, ėshtė i obliguar tė: furnizojė familjen, ndėrsa mungesa e shpeshtė e tij, si dhe pėrpjekjet e vogla lidhur me lindjen dhe edukimin e drejtėpėrdrejtė tė fėmijėve, janė larg mundėsive qė tė kontribuojė nė edukimin kualitativ ashtu siē mund ta bėjė gruaja. Andaj i Dėrguari s.a.v.s. mė sė miri ka klasifikuar detyrat e ēdo anėtari tė familjes. Ai ato detyra dhe obligime i ka krahasuar me bariun dhe kopenė. Le tė shohim se sa bukur i Dėrguari ynė, ka definuar ato obligime, nė njė hadith tė cilin e transmeton Abdullah b. Omer r.a.:

“Tė gjithė ju jeni barinj dhe secili prej jush do tė pėrgjigjet pėr kopenė e tij. Udhėheqėsi ėshtė bari.” 92 Burri ėshtė bari nė familjen e tij, derisa gruaja ėshtė bareshė nė shtėpinė e burrit tė saj dhe tė fėmijėve tė saj. Domethėnė, tė gjithė ju jeni barinj dhe tė gjithė jeni pėrgjegjės pėr kopetė e juaja.



4. Ruan moralin e saj dhe pasurinė e burrit kur ai mungon

Gruaja ėshtė e obliguar qė nė mungesė tė burrit tė saj, tė ruajė moralin e saj dhe pasurinė e tij. Muhammedi a.s. nė transmetimet e Ebu Hurejres, Ebu Umames dhe Abdullah ibn Selamit r.a. ka theksuar : “Gruaja mė e mirė ėshtė ajo e cila tė gėzon kur e shikon, e cila tė dėgjon kur diēka e urdhėron dhe e cila e ruan autoritetin tėnd, moralin e vet dhe pasurinė tėnde kur mungon!”


5. Nuk do tė agjėrojė pa lejen e burrit

Se sa islami i kushton rėndėsi harmonisė sė jetės bashkėshortore, mė sė miri tregon hadithi tė cilin e transmeton Ebu Hurejre, nė tė cilin Muhamedi s.a.v.s. ka thėnė: “Gruas nuk i ėshtė lejuar tė agjėrojė, nė prezencėn e burrit tė saj, pa lejen e tij!”

Kuptohet, kėtu qėllimi ėshtė nė agjėrimin nafile (vullnetar) e jo atė tė obligueshėm gjatė muajit tė Ramazanit. Ky hadith, nė formė eksplicite tregon se sa islami pėrkujdeset nė ruajtjen, ngritjen dhe forcimin e dashurisė ndėrmjet bashkėshortėve. Sepse, me agjėrim gruaja mund tė humb eventualisht nė fuqi dhe nė freskinė e saj, dhe me rastin e afrimit te burri i saj, ndoshta nuk do tė mund tė tregojė dėshirė tė mjaftueshme pėr atė ēka ai dėshiron. Apo ndoshta, burri ndjenė nevojė pėr gruan gjatė ditės, e nėse ajo ėshtė agjėrueshėm, atėherė do tė jetė i penguar nga kjo dėshirė (pėr kontakt), ashtu siē transmetohet nga Ebu Se’id el-Hudriut r.a. nė tė cilin gruaja e Safvanit r.a. i ėshtė ankuar Muhamedit s.a.v.s. se nuk po i lejon agjėrimin nafile, dhe Safvani r.a. nė pyetjen e Muhamedit s.a.v.s. ka thėnė: “Ajo agjėron e unė jam i ri dhe nuk mund tė duroj (pėr t’iu afruar). Atėherė Muhamedi s.a.v.s. tha: “Gruaja nuk do tė agjėrojė pa lejen e burrit!”

Gruas i lejohet agjėrimi nafile kur burri i saj mungon, gjegjėsisht ėshtė nė udhėtim. Mirėpo, nėse ai kthehet nga udhėtimi dhe dėshiron t’i afrohet gruas sė tij, ajo mund tė prishė agjėrimin, sepse plotėsimi i dėshirės sė burrit ėshtė obligim ndėrsa agjėrimi jashtė Ramazanit ėshtė nafile.

Shikoni se si nė kėto hadithe shihet urtia e pafund e islamit, i cili jo vetėm qė ruan marrėdhėniet martesore, por nxitė, forcon dhe stabilizon ato.



5. Nuk e lėshonė askend nė shtėpi pa lejen e burrit

Gruaja nuk e lėshon tė hyjė nė shtėpi askė pa lejen e burrit, posaēėrisht kjo ndalesė ka tė bėjė pėr personat tė cilėt nuk janė nė afri me tė (mahrem). I Dėrguari i Allahut s.a.v.s. qartė e ka theksuar kėtė nė vazhdimin e hadithit tė mėparshėm nė tė cilin thotė se gruas pėrveē agjėrimit vullnetar: “I ndalohet qė tė lėshojė nė shtėpi dikė pa lejen e burrit!”

Kuptohet, me kėtė islami godet tė keqen mu nė rrėnjė. Sepse, nėse ndonjė mashkull hyn nė shtėpinė e gruas me tė cilėn nuk ėshtė nė lidhje familjare, posaēėrisht nėse vetmohet me tė, mund tė vijė deri te pasojat e paparashikueshme, amoraliteti ose mė sė paku deri tė dyshimi. Shumė hadithe tė Muhamedit s.a.v.s. ndalojnė kėtė praktikė dhe rreptė e gjykojnė.

Kėshtu, nė transmetimin e Xhabirit r.a. i Dėrguari i Allahut s.a.v.s. thotė: “Mos hyni te gratė kur u mungojnė burrat, sepse shejtani ecė nėpėr ju ashtu siē ecė gjaku nė venėt e juaja!”

Ibn Abbasi r.a. transmeton se e ka dėgjuar tė Muhamedin s.a.v.s. si thotė: “Mos tė vetmohet njė burrė me njė grua tjetėr pa prezencėn e mahremit tė saj!”

I dėrguari i Allahut s.a.v.s. posaēėrisht ka tėrhequr vėrejtjen nė vetmimin e gruas me tė afėrmit e burrit, qė mund tė shkaktojė pasoja edhe mė tė mėdha sesa vetmimi me ndonjė tė huaj. Ukbe ibn Amir r.a. transmeton se i Dėrguari i Allahut s.a.v.s. ka tėrhequr vėrejtjen: “Ruajuni vetmimit me gratė (tė cilat nuk janė afri familjare me ju)!” Nė kėtė njė ensar ka pyetur: “E ēka thua pėr hamv (kunatin)?”
Muhamedi s.a.v.s. ėshtė pėrgjigjur: “Ai ėshtė sikur vdekja!”

El Hamv, sipas disave do tė thotė vėllai i burrit, ndėrsa sipas linguistėve, siē pėrmend Imam Neveviu, tregon ndonjė tė afėrm tė ngushtė tė familjes siē janė: babai, xhaxhai, vėllai, kusheriri etj.

Muhamed Fuad Abdul-l-Baki, duke komentuar kėtė hadith thotė se nuk ėshtė rrezik pėr gruan nga familja e burrit siē janė babai ose djemtė e burrit, tė cilėt bėhen mahremė tė saj dhe atyre u ėshtė e lejuar vetmimi me tė, por rrezik i vėrtetė paraqesin vėllai i burrit, domethėnė kunati pastaj kusheriri i burrit, xhaxhai etj tė cilėt nuk mund tė vetmohen me gruan dhe nuk bijnė nė mahrem tė gruas. Rreziku i madh qėndron nė atė se ata janė tė afėrmit e burrit, kanė mundėsi mė tė mėdha tė gjenden nė situatė tė jenė tė vetmuar me gruan e vėllait tė tij ose familjarit tė tyre dhe kjo situatė nuk i nxitė tė tjerėt nė dyshime, ashtu siē do tė mund tė ndodhte me ndonjė tė huaj, i cili nuk ėshtė nė marrėdhėnie familjare me burrin.

Pėr fat tė keq, kjo praktikė e vetmimit te ne ėshtė e zakonshme, dhe nė bazė tė vėrejtjeve tė Muhamedit s.a.v.s. duhet ndėrprerė kėtė praktikė. Personat tė cilėt nė bazė tė njohjes sė rregullave islame, i janė pėrmbajtur udhėzimeve tė Muhamedit s.a.v.s., kanė qenė tė pėrqeshur dhe janė quajtur ekstrem. Mirėpo, vetėm pasimi i drejtėm i kėshillave tė Muhamedit s.a.v.s. mund tė rezultojė me harmoni nė martesė dhe preventivė nga veprimet amorale dhe situatave tė kurvėrisė.



6. Nuk e shqetėson burrin

Gruaja duhet tė mundohet qė tė mos e shqetėsojė dhe maltretojė burrin e saj. I Dėrguari i Allahut s.a.v.s. kėtė e ka theksuar nė njė hadith tė cilin e transmeton Mu’adh b. Xhebel r.a.: “Asnjė grua nuk do ta shqetėsojė burrin e saj nė kėtė dunja e hyrija e Xhennetit tė mos thotė: Mos e shqetėso, Allahu tė vraftė! Ai te ti ėshtė vetėm shkurt ndėrsa sė shpejti do tė tė lėrė dhe do tė vijė tek ne!”



7. Nuk e refuzon

Gruaja do tė ketė kujdes qė tė mos refuzojė burrin e saj kur e thėrret nė plotėsimin e nevojave tė tij. Ebu Hurejre r.a. transmeton se i Dėrguari i Allahut s.a.v.s. ka tėrhequr vėrejtjen: “Nėse njė burrė e thėrret gruan e tij nė shtrat, dhe ajo e refuzon, ndėrsa ai fle i hidhėruar nė tė, atė grua do ta mallkojnė melaiket deri nė agim!”

Nė dy pėrmbledhjet (Buhari dhe Muslimi) thuhet se i Dėrguari i Allahut s.a.v.s. ka thėnė: “Nėse gruaja fle jashtė shtratit tė burrit tė saj, melaiket do ta mallkojnė deri nė agim! Dhe pasha Atė, nė dorėn e tė cilit ėshtė shpirti im, ēdo burrė qė e thėrret gruan e tij nė shtrat dhe ajo e refuzon, i hidhėruar nė tė ėshtė Ai i cili ėshtė nė qiell, derisa burri nuk qetėsohet!”


8. Nuk e refuzon qoftė duke e lėnė edhe bukėn tė digjet

Nėse burri kėrkon t’i plotėsojė nevojat e tij intime, gruaja duhet t’ia plotėsojė qoftė edhe nėse e ka bukėn nė zjarr. Kjo bazohet nė hadithin tė cilin Talk ibn Ali e transmeton nga Muhamedi s.a.v.s.:

“Nėse burri e thėrret gruan e tij qė tė kėnaqė nevojat e tij, le t’i shkojė, qoftė edhe nėse e ka bukėn nė furrė!”

El Mubarekfuri duke e komentuar kėtė hadith, thotė se gruaja ėshtė e obliguar qė tė kėnaqė burrin e saj, qoftė edhe nėse e ka futur bukėn nė furrė, duke e ditur se nuk guxon tė largohet nga furra, me qėllim qė buka mos tė digjet. Mė mirė ėshtė qė buka tė digjet sesa burri tė humb durimin dhe tė shkojė nė amoralitet.



9. Kushti pėr xhennet ėshtė kėnaqja e burrit

Se sa janė me rėndėsi marrėdhėniet e mira mes burrit dhe gruas mė sė miri tregon hadithi i Ummi Selemes r.a. nė tė cilin i Dėrguari i Allahut s.a.v.s. kushtėzon hyrjen nė Xhennet tė gruas me kėnaqjen e burrit. Ai thotė: “Secila grua e cila vdes, ndėrsa burri i saj ėshtė i kėnaqur me tė, do tė hyjė nė Xhennet!”


10. Nuk ka ndėgjushmėri ndaj burrit nė mėkat

Gruaja ėshtė e obliguar t’i nėnshtrohet burrit nė gjithēka qė nuk bie ndesh me mėsimet e islamit. Nėse vie deri te kundėrshtimi i ndonjė rregulli islam, atėherė gruaja nuk do tė dėgjojė burrin e saj. Imam Buhariu njė kaptinė e ka pagėzuar: Gruaja nuk do t’i nėnshtrohet burrit nė mėkate. Nė atė kaptinė, ai thekson njė hadith tė Ajshes r.a. qė thotė se njė ensare ka martuar vajzėn e saj, tė cilės i kishin rėnė flokėt. Burri i kishte urdhėruar qė tė vendosė flokė tė huaja (parukė), dhe me kėtė rast Muhamedi s.a.v.s ka thėnė: "Jo! Janė tė mallkuar ata tė cilėt fusin flokėt e huaja nė flokėt e tyre".
__________________
Asgjė nuk ėshtė e pamundur. Pamundėsinė apsolute e shkakton mosdija jonė reale.
Zero Cool Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė