A mendoni se kemi nje gjuhe me nje te ardhme?

[arton bala]

A do te pushoj Shqipja dikur se ekzistuari?

Apo do t´jete e kunderta: Gjuha jone do te ruaj mevetesine e saj qe ka sot dhe ndoshta edhe zgjerohet?

Cilat jane sfidat kryesore te Shqipes ne shekujt e ardhshem? Cilat jane zgjidhjet per to? Pervojat e juaja personale ne familje e shoqeri?

[rilinda]

Do Zoti e iu vijnë mendët gjeneratës së re.
Shkrimi është bastarduar me të madhe. Shkonja V zëvendësohet me W. Në vend se ta shkruajnë "jemi" e shkruajnë "iemi"... e plot fjalë të tjera që momentalisht nuk po më kujtohen.
Mirëpo, ne jemi popull që i kemi bërë ballë çdo stuhie, kështu që, shpresoj se edhe këtë fazë bastarduese/ kullerizmi, do ta tejkalojmë!


Shëndet!
Rilinda

[panta_rhei]

Postimi origjinal është bërë nga rilinda

Do Zoti e iu vijnë mendët gjeneratës së re.
Shkrimi është bastarduar me të madhe. Shkonja V zëvendësohet me W. Në vend se ta shkruajnë "jemi" e shkruajnë "iemi"... e plot fjalë të tjera që momentalisht nuk po më kujtohen.
Mirëpo, ne jemi popull që i kemi bërë ballë çdo stuhie, kështu që, shpresoj se edhe këtë fazë bastarduese/ kullerizmi, do ta tejkalojmë!


Shëndet!
Rilinda

Problemi është se tash po na mungon stuhia... edhe flamurin e kemi ruajtë për inat të stuhive... edhe gjuhën pikërisht për atë inat e kemi ruajtë... tash në mungesë të stuhisë, po mungon edhe inati...
Nëse gjuha shqipe, tradita dhe kultura shqiptare kanë arritur të mbijetojnë deri më sot... meritën kryesore dhe falënderimin kryesorë e meritojnë "armiqtë" tanë shekullorë...
Absurdi shqiptarë: S'ka "millosh" - s'ka dashuri ndaj flamurit, s'ka çifteli, s'ka dashuri ndaj gjuhës shqipe, s'ka patriotizëm!!!(???)

Pa cinizëm: Sipas mendimit tim, nëse nuk ndërmerren reforma standardizuese, gjithpërfshirëse... sidomos rishikim të standardit 1972... personalisht jam pesimist dhe vështirë se gjuha shqipe do t'u bëjë ballë stuhive moderne... të paktën gjuha standarde (kjo që është) jo se jo...

Arsye, "zgjidhje"... shembull:
Nuk kam nevojë fare të fsheh ndikimin e aspektit lokal në mendimin tim në lidhje me gjuhën e sotme standarde... mendoj se aty Kosova dhe e folmja e saj nuk është përfillur fare...
Si mund ta konsideroj gjuhë amtare një gjuhë sipas së cilës më vjen turp ta thërras nanën time... Ta thërras "nënë" - më vie turp nga vetvetja... e ta thërras "nanë" (ashtu siq ma do zemra dhe tradita "babë e babgjysh") - do të "turpërohesha" nga gjuha "amtare" standarde...
Thjeshtë, fëmijët shqiptarë të Kosovës, në hapat e parë të shkollës, në orën e "gjuhës së nënës" (amtare), hasin në probleme dhe vështirësi edhe më keq se të mësonin një gjuhë të huaj.


Ndërsa sa i përket kullerizmit: s'ka lidhje hiq... kullerizëm ka në krejt botën...
kullerat amerikanë psh. "e k'pusin" gjuhën angleze me "bastardime" por asnjëherë kjo nuk krijon konfuzitet kur është fjala për anglishten që e njohim.

[Artisti]

A e dini çka ?

Se pari pershendes artonin, pasi qe eshte nismetar i Temes pastaj pershendes Lulen e Kosoves e cila ne çdo stine lulezon dhe sipas rrjedhave te deritanishme, nuk do te pushoje se lulezuari deri ne minuten e fundit, e kjo eshte rilinda.

arton, po me vie keq por me duhet te te kritikoje qe ne fillim dhe kritika quhet:

Titullin e Temes e ke filluar me shkronje te vogel!!!!

Te lutem merre si kritike te mire!!!.

Leximi, rileximi, kendimi i leximit dhe rileximit jane tre faktore kryesor qe mos te harrohet Gjuha Shqipe.

Mediat e shkruara dhe elektronike jane perberes te ketyre tre faktoreve por, ne keto media duhet te jene te kyçur gjuhetaret ne menyre qe mos te dalin gabime ne syte e lexuesit.

Mua, para nje kohe me erdhi nje lajm ne Kutin e lajmeve. Ishte nje lajm i cili me krenoi, behej nje krahasim mes meje dhe nje anetari shume te nderuar.

Nuk me besonte qe nuk isha ai. Pasi i thashe t'i shiqon shkrimet e mia te para ne kete forum, me siguri eshte bind.

Pra, duhet te lexojme, rilexojme dhe kendojme dy te parat, per te arritur.


Me kenaqesi te veçant per Forumin Dardani.de, ne te cilin mesova shumeeee, ju pershendet

Artisti

[jadore]

po ,

fatmiresishte pasi mbijetoj dhe bastardhimet nga gjuhet e huaja ne periudhen e pas luftes .. me plot goje them qe po
gjuha jone ka nje te ardheme dhe veshtire qe do te shkrihet ne grupin e gjuhes esperanto .. mbijetoj dhe kete krize.

[lonaaa]

Postimi origjinal është bërë nga panta_rhei

Problemi është se tash po na mungon stuhia... edhe flamurin e kemi ruajtë për inat të stuhive... edhe gjuhën pikërisht për atë inat e kemi ruajtë... tash në mungesë të stuhisë, po mungon edhe inati...
Nëse gjuha shqipe, tradita dhe kultura shqiptare kanë arritur të mbijetojnë deri më sot... meritën kryesore dhe falënderimin kryesorë e meritojnë "armiqtë" tanë shekullorë...
Absurdi shqiptarë: S'ka "millosh" - s'ka dashuri ndaj flamurit, s'ka çifteli, s'ka dashuri ndaj gjuhës shqipe, s'ka patriotizëm!!!(???)

Pa cinizëm: Sipas mendimit tim, nëse nuk ndërmerren reforma standardizuese, gjithpërfshirëse... sidomos rishikim të standardit 1972... personalisht jam pesimist dhe vështirë se gjuha shqipe do t'u bëjë ballë stuhive moderne... të paktën gjuha standarde (kjo që është) jo se jo...

Arsye, "zgjidhje"... shembull:
Nuk kam nevojë fare të fsheh ndikimin e aspektit lokal në mendimin tim në lidhje me gjuhën e sotme standarde... mendoj se aty Kosova dhe e folmja e saj nuk është përfillur fare...
Si mund ta konsideroj gjuhë amtare një gjuhë sipas së cilës më vjen turp ta thërras nanën time... Ta thërras "nënë" - më vie turp nga vetvetja... e ta thërras "nanë" (ashtu siq ma do zemra dhe tradita "babë e babgjysh") - do të "turpërohesha" nga gjuha "amtare" standarde...
Thjeshtë, fëmijët shqiptarë të Kosovës, në hapat e parë të shkollës, në orën e "gjuhës së nënës" (amtare), hasin në probleme dhe vështirësi edhe më keq se të mësonin një gjuhë të huaj.


Ndërsa sa i përket kullerizmit: s'ka lidhje hiq... kullerizëm ka në krejt botën...
kullerat amerikanë psh. "e k'pusin" gjuhën angleze me "bastardime" por asnjëherë kjo nuk krijon konfuzitet kur është fjala për anglishten që e njohim.

Pajtohna me kete shkrim tendin, per mrekulli e ke formulu mendimin e shprehur me lart.

As une nuk do i fajsoja "kullerizmin", perderisa e shof me të rrugës të merremi me moderatoret tane nepër media, qoftë të shkruara apo elektronike, kur ata kanë guzim fjalen e KALTER të zevendësojn me BLU,( e shume të tejera që për momentin smë kujtohen) pse te meremi me fjalet që përdoren në mesin shoqerore, nuk duket tragjike aq sa ajo nëpër media!
Shpesh po pyes veten mos valle edhe ne shkolle jane mësimdhansit duke ua mesuar ngjyren e Kalter si BLU që aq shumë po flitet neper media?!

[Jana]

Postimi origjinal është bërë nga arton bala

A do te pushoj Shqipja dikur se ekzistuari?

Apo do t´jete e kunderta: Gjuha jone do te ruaj mevetesine e saj qe ka sot dhe ndoshta edhe zgjerohet?

Cilat jane sfidat kryesore te Shqipes ne shekujt e ardhshem? Cilat jane zgjidhjet per to? Pervojat e juaja personale ne familje e shoqeri?

Gjuha shqipe do egzisotoj gjithmon sepse ka egzistu ne kohe shum te veshtira e lere me tash ne Shtetin ton....

Sfidat apo diqka qe mua personalisht me pengon jan keto fjlaet e huja qe po perdoren sidomos nga keta kurrerat e ri....
Eshte mir me dit gjuhe te huaj por,sdon me then se duhet me perzi me gjuhen Amtare....

Pervoja ne familjen time ska diqka probleme te tilla meqense 50% te Familjes i kam Profesora/sha.....

Nje shembull...
Asnjeher me Babin nuk foli ne net me shkrim sepse ai kerkon shkrim letrat dhe me pika e presje....keshtu qe ma mir rahat....hahhaha

[PipeX]

Nese mbushemi mend njehere e pergjithmon atehere do te kemi nje te ardhme por nese vazhdojm te fusim fjal te huja ne fjalorin shqiptar atehere nuk pritet gje e mire perpos rrenimit te gjuhes shqipe kur TV, Radio etj.. perdorin fjalet e huja kur faktikisht fjalet e gjuhes shqipe ekzistojn kjo eshte ne dem shume te madh per gjithe neve, ndersa per rinin mos te flasim njehere per njehere po dihet se cfar pritet nga ta.

[Pupi]

Gjuha Shqipe të mos mbetet vetëm "Gjuhë e lirë"

"NE" nëse e flasim gjuhën shqipe vetëm si hoby, Dhe jo si një Gjuhë moderne, nga ku dhe do të ishim në gjendje, edhe shprehjet më adekuate ti përkthenim, "NE" veqse e kemi humbur luftën ende pa u futur në betejë!

Gjuha Shqipe nuk është viktim e globalizimit, e as mangësi e stuhis, Shumë më shumë është dembeli e jona, "E jona": Shkollat dhe Univerziteti, Ministria e Kulturës, Instituti për Hulumtime Gjuhësore (Albanologjik)."NE" jemi duke bërë çdo gjë tjetër, përpos që gjuha shqipe të zhvillohet dhe të mbijetoj fare. "NE" që moti e kemi braktisur anijen, edhepse nuk ka patur asnjë sinjal fundosjeje.
Nuk duhet këtu "shkollë" e madhe, për të parë se si gjuha shqipe dita ditës, në vendë që të njësohet me mbarë Shqipen letrare, ajo këtë është duke e bërë me mbarë gjuhët botërore.
Nis që nga Emrat e njerzëve, që nuk mundë ti dallon me Emrat Shqiptarë apo Italian, Gjerman apo edhe Anglez. E deri te pompoziteti i atyre që kanë qasje në media drejtëpërdrejt.
Kanë mësuar "herifët" kursin e natës, dhe në mëngjes përsërisin nga ato që kan mbajtur mend.

[PipeX]

Pajtohem me ty Pupi por 3 faqe kam coment per te shkruar per kete tem, por skemi pse me zgjat pasi qe po shifen se ne cfar gjendje kemi ardh

[teutaA]

Mendoj se jo per disa vite do te flitet vetem ne shtepi edhe at nje shiqpe e shemtuar duke ju falenderu me se pari medijave ku mjafton vetem humoret qe shihen aty qfar fjalori te dobet perdorin e tani moderatoret,politikuajt nje gjuh qe gjysmen e fjalve i perdorin ne anglisht keshtu qe un mendoj qe do te ishim te knaqur nese bahet si ne filipine ose indi ,figji e ku ta di un neper disa shtete ku anglishtja eshte gjuh zyrtare dmth edhe ne shkolla mesohet anglisht e gjuha amtare flitet vetem ne shtepi rrug e keshtu ndoshta jam pesimiste pak ne ket drejtim por ishte vetem nje mendim i imi

[Adina-R.Ks]

Ne radhe te pare pershendes udheheqsin ( moderatorin) e kesaj teme Artonin, se ja as une nuk po e gjeje fjalen shqipe per kete, dhe te gjithe juve qe keni dhene mendimet lidhur me kete teme. Vertet eshte per keqardhje se gjuha shqipe po humb shume fjal te saja te cilat po zevendsohen me fjal nga gjuhet e huaja. per kete te gjithe jemi ngapak fajtor po barren me te madhe e kane televizjonet, radiot, gazetat (mediumet dhe per kete fjal jame e dyshimt qe nuk eshte fjal shqipe, apo ndoshta nuk kame pase rastin te degjoj kete fjal para lufte), sepse keto edukojn ne nje menyre shoqerin. Lart dikush nga ju ka cekur humoret qe behen ne televizjonet tona, ato do i kisha lene anash, se keto jane te fundit per tu diskutuar, po fillojm nga Lajmet cfare gjuhe perdoret ne to ne fillim shume fjal nuk i kuptoja keshtu qe nuk arrija te kuptoja lajmin e plote, diskutimet politike, fjalori i folsit dhe politikaneve, etj. Cilit televizjon, radio apo gazet mund ti ankohesh per nje gje te till kur ne Kosove jane te gjitha te privatizuara, perveq RTK-se dhe 2 radiov nese nuk gaboj.Te mos e zgjas edhe une me shume dhe nuk po cek ndonje fjal te cilat jane bere shume tani plotsuse e fjaleve tona, saqe po na duhet nganjeher edhe ti veme ne kllapa ate fjal te hauj qe zevendson fjalen tone per ta kuptuar me mire se tani na jane mesuar veshet ti degjojm....

[arton bala]

Pershendetje
te gjithe juve gjandareve, ksi po mendoj dashamireve te Shqipes. :-)
Te gjitheve nje flm special per kycjen.

Ne kete teme ndoshta duhet te sqarojme se pari se si e kuptojme termin "gjuhe me nje te ardhme". T´i bejme vetit mendime per kriteriet qe duhet te realizohen qe te mund te flitet per nje gjuhe qe s´ka te ardhme.

P.sh. nje mendim: Nese pas 1 apo 2 shekujsh Shqipja flitet si gjuhe qe nuk njeh shumicen e termeve qe njohin gjuhet tjera, atehere a mund te themi sot se Shqipja ka nje te ardhme? Nese Shqipja ne te ardhmen perdoret vetem ne situata themelore te jetes, p.sh. per pershendetje, per martesa, gjueti, apo tjera situata te tilla, mirepo nuk perdoret ne shkence, ne vendpunim, pra nuk perdoret ne spektre te rendesishme shoqerore, nese ky skenar realizohet, a mund te themi sot se Shqipja do te kete nje te ardhme? Per mendimin tim, jo.

Fjalet jane mendime. Per te menduar nevojiten fjale. Per te folur poashtu. Nje gjuhe, e cila nuk njeh apo "prodhon" fjale adekuate per sa me shume sfera jetesore, ajo gjuhe ose huazon fjale nga gjuhet tjera, pra bastardizohet, ose mbetet pa to fare, pra varferohet. Qe te dyja alternativat flasin per nje gjendje lufte per mbijetese, jo per mundesine e nje te ardhmeje te bujshme te nje gjuhe.

[BE LK]

Letraret me te njohur shqipetare thone: Se nese nuk ndermeren nisme per nje shqipe dhe libra te perbashket kosove shqiperi, se shpejti do kemi dy gjuhe te nryshme !

tung

[Pupi]

Ja edhe një, nga shumë arsyet pse gjuha Shqipe do të ketë një të ardhme të ndritshme.

Shqipja e vjetër: Ndikim i gjallë i një gjuhe të vdekur?

Shqipja e vjetër ka ushtruar një ndikim të madh ndaj gjuhëve ballkanike. Kjo është teza kryesore e një projekti të dy linguistëve vjenezë, që po financohet nga Fondi austriak për Shkencën.


"Kërkojmë shitës me njohuri të gjuhës serbe, hungareze, rumune dhe gjermane!" - një afishe e zakonshme kjo në qytetin Vërshac të Vojvodinës në Serbi, në vitet 30-të të shekullit të kaluar. Asokohe njohja e gjuhëve të ndryshme ishte parakusht mbijetese. Linguisti vjenez Shtefan Shumaher (Stefan Schumacher) e sjell këtë si shembull për të treguar, se komunikimi gjuhësor mes fqinjëve në Ballkan, në kohërat e mëparshme ka qenë shumë i gjallë.
"Ne mendojmë se rrethana të ngjashme kanë sunduar edhe në të gjithë Ballkanin, pra që njerëzit kanë përdorur më shumë se një gjuhë brenda një dite për të komunikuar me të tjerët", thotë Shumaher në një intervistë me Deutsche Wellen. Për të mësuar më shumë se si shqipja ka ndikuar ndaj gjuhëve tjera të Ballkanit doktori i shkencave linguistike ka filluar në vitin 2006 një studim tre vjeçar për shqipen e vjetër, së bashku me kolegun e tij, albanologun Joachim Matzinger. "Joachim Matzinger dhe unë jemi marrë me shqipen prej shumë kohësh. Shumë shpejt kuptuam se kushdo që merret me këtë i bazon gjykimet për shqipen dhe historinë e saj tek gjuha e sotme moderne. Ne e dinim se qysh nga shekulli i 16-të e këtej ekziston një korpus i madh letrar, i cili duhet studiuar me themel", thotë Shumaher më tej.
Si bazë për këtë studim, shërbejnë kryesisht, shkrimet e shekullit të 15 dhe 16, studimi i të cilave në periudhën e komunizmit nuk arriti të bëhej i plotë, edhe për faktin se ato kishin përmbajtje fetare. Shumaher ka analizuar deri tani afro 60 për qind të Pjetër Bogdanit, ndërsa Matzinger po merret me Budin. Bartja e ndikimeve gjuhësore mendohet të ketë ndodhur përmes barinjve shtegtarë si dhe përmes latinishtes.


Ndikimi i shqipes i konsiderueshëm
Qysh tani ata kanë vënë re, se shqipja e vjetër, e cila mendohet të jetë të paktën 2500 vjeçare, ka pasur një ndikim të madh në zhvillimin e gjuhëve ballkanike. "Kjo vihet re qartë tek rumanishtja, e cila është shumë më ndryshe nga gjuhët e tjera romane dhe megjithatë ka disa veçori që janë tipike edhe për shqipen e sotme. Kështu për shembull që nyja bashkangjitet në fund të foljes, ndërkohë që të gjitha gjuhët e tjera romane e vënë atë në fillim, sqaron Shumaher.
Bardhyl Demiraj, profesor i albanologjisë në Universitetin e Mynihut, ka qenë referenti i parë i projektit dhe është i gëzuar që ky projekt po mbështetet edhe nga Fondi për Shkencën, institucioni qendror i Austrisë për financimin e studimeve bazë. "Shtefan Shumaher është një indoeuropianist i njohur, por ndërkohë po bën emër edhe në albanologji si edhe në disa fusha të tjera të shkencave historike e gjuhësore. Ai është një njohës shumë i mirë edhe i gjuhëve rrënoja të Evropës Qendrore dhe në veri të Ballkanit. Ndërkohë që Matzinger është më i ri, është një albanolog i mirëfilltë, i cili ka botuar mbi 25 artikuj", vlerëson Profesor Demiraj.
Studiuesit po përdorin jo vetëm një bazë të re materiale, por edhe metodat më të reja të indoevropianistikës, vlerëson Demiraj. Një rezultat i këtij projekti pritet të jetë një fjalor me foljet e shqipes së vjetër. Dy studiuesit austriakë pritet të japin një ndihmesë të çmuar në studimet albanologjike, duke i qendruar kështu besnikë traditës austriake në këtë lëmi, gurin e parë të së cilës e vuri po në Vjenë, profesor Norbert Jokl, rreth 100 vjet më parë.


Anila Shuka
DW-Shqip