Pavaresia e Kosoves sipas te derjtes nderkombetare (nga Prof. Dr. Frank Münzel)

[arton bala]

(xviii) Shih Spiegel 1980/6 dhe 1981/16 fq.150. Në vjeshtën dhe dimrin e 1980/1 pati fillimisht një valë arrestimesh dhe pyetjesh në polici (Kadri Rexha aaO. fq.167 Kjo ishte një valë sipas koncepteve të atëhershme. U arrestuan mbi 50 persona. Sot po kaq arreston policia serbe për çdo ditë.). Me 11 dhe 26 Mars 1981 u zhvilluan protesta paqësore të studentëve kundra ushqimit të keq në mensa dhe vështirësi të tjera të ngjashme. Policia arrestoi disa studentë. Shefi i komunistëve kosovarë, Bakalli, iu premtoi atyre lirimin por kjo nuk ndodhi. Studentët protestuan kundër kësaj me 26, tani edhe me parrulla si "Kosova Republikë" dhe "Kosova - Kosovarëve". Këto demonstrata u shtypën brutalisht nga policia speciale serbe që hyri edhe deri në godinat e studentëve. Kjo shtypje u pasua nga protesta të punëtorëve në mbarë Kosovën. Serbia deklaroi me 02.04 gjendjen e jashtëzakonshme dhe e izoloi krejt vendin prej botës së jashtme. Policia serbe veproi me një brutalitet vrastar. Kështu më tregoi mua një boshnjak që jetonte në Hamburg (z.Medic nga Sanski Most), i cili kalonte më 1981 pushimet në Adriatik pranë një shtëpije pushimi të policisë, se si një polic serb mburrej që kishte hyrë me makinë mes turmës duke shtypur e vrarë "me dhjetëra shiptarë". Një dëshmitar shqiptar pa se si policia qëlloi mbi fëmijë. (Spiegel 1981/16 S.150; v.Kohl, Libal aaO. fq.83).
(xix) v.Kohl, Libal aaO. fq.99. Por nuk ishte fjala thjesht për përdhunime. Shqiptarët u demonizuan përgjithësisht si kriminelë dhe kjo propagandë serbe ka efekt akoma sot. Kështu psh. në Gjermani pretendohet vazhdimisht kundër realitetit se mes shqiptarëve të këtushëm (lokalë) ka një shkallë të lartë kriminaliteti.
(xx) sipas një grupi zyrtar: "Scientific Conference Working Group", Prishtinë, 1.4.1995, http://www.yugoslavia.com/society_an...ovo/glava4.htm
(xxi) Sl.l.FRJ 1988.40,51 (Nrn.82-85) dhe Asistenca Fëminore shtetërore serbe e 21.7.1992, Sl.gl.RS 1992/49.1657. Shih edhe vendimin e 16.10.1992, Sl.gl.RS 1992/75. Më shumë nga N.Kelmendi në: http://www.alb-net.com/html/ kosova_under_the_burden_of_the_serbian_discriminat ory_laws.html
(xxii) Vendimi u kontestua nga Gjykata Kushtetuese e rajonit të atëhershëm autonom për shkak të kësaj të mete dhe të metave të tjera. Gjykata hapi procesin përkatës me 27.06.1990 dhe pezulloi të gjitha ndryshimet përkatëse kushtetuese në Kosovë dhe Serbi. Por ky vendim nuk u firmos më nga gjykatësit sepse parlamenti serb nga ana e vet e shkarkoi parlamentin dhe qeverinë e Kosovës dhe detyrat e tyre ia kaloi organeve respektive serbe. Rrjedhimisht u bë e pamundur edhe puna e Gjykatës Kushtetuese (megjithëse ligji nuk e prekte direkt atë, veç nqs. gjykatësit e zgjedhur nga parlamenti shiheshin si "funksionarë). Shih edhe N.Kelmendi aaO.
(xxiii) Për këtë ai u sulmua nga gazeta proqeveritare "Politika" (16.05.1990): po qe se se ai kërkon të drejta të popullit shqiptar në Jugosllavi, atëherë ai i tejkalon shumë të drejtat e tij si "mik në një vend të huaj". Ky formulim për shqiptarët, të cilët atëherë përbënin grupin e tretë më të madh etnik në Jugosllavi pas serbëve e kroatëve, si "miq" të huaj të ardhur në Jugosllavi përdoret shpesh edhe sot. Ajo mbështetet me pretendimin se një pjesë e madhe e shqiptarëve kosovarë, 30-70.000 ose, sipas "grupit shkencor të punës" (shih shënimin 20), 400.000 a më shumë, paskësh ardhur për herë të parë gjatë Luftës së Dytë Botërore dhe pas saj nga Shqipëria. Përkundrazi, kryeministri i fundit i Jugosllavisë së vjetër, Markovic, i deklaroi përfaqësuesit shqiptar në Presidiumin Federal, z.Sapunxhiu, (shih intervistën e tij tek Zogaj, Shala: "Dëshmi për Kosovën 1989-1991", Prishtinë 1995, fq/23 ) se hetimet e zyrtarëve federalë kanë nxjerrë një numër total prej 732 të ardhurish nga Shqipëria. Sipas të dhënash të tjera zyrtare jugosllave, kishin ardhur nga Shqipëria në Kosovë gjithsej 1543 persona. Prej tyre, në 1981 jetonin akoma në Kosovë vetëm 704 (H.Islami: Kosova dhe shqiptarët - çështje demografike, Prishtinë 1990, fq.163).
(xxiv) Zogaj, Shala aaO. fq.76
(xxv) 914802 prej 1051357 qytetarëve me të drejtë vote (të të gjitha kombësive. të dhënat sipas http://www.kosova-state.org). Shih edhe v.Kohl, Libal aaO. fq.122.
(xxvi) Me një ligj serb të 05.07.1990 u mënjanuan parlamenti dhe qeveria e Kosovës dhe u zëvendësuan me zyrtarë serbë. Ligje të tjera mënjanuan një rradhë institucionesh të tjera kosovare, për më tepër shih N.Kelmendi aaO. fq.16, 21, etj.
(xxvii) N.Kelmendi aaO. (fq.35-47); Bashkimi i Sindikatave të pavarura të Kosovës: Exploitation and Selling of the Resources of Kosova (fq.45); Felicitas Rohder: "Kosovo: Krieg, Vertreibung, Massaker.", raport i Shoqërisë për popujt e rrezikuar, Göttingen, Gusht 1998, fq.7; Ost-Dienst Mars 1994, fq.45.
(xxviii) v.Kohl, Libal aaO. fq.136
(xxix),Duga (Beograd) 14.03.1998. Artikulli megjithatë nuk është krejt i qartë. Ky numër ka mundësi të jetë ai i refugjatëve serbë të ardhur në Kosovë nga Kroacia dhe Bosnja. Këtyre i duhen shtuar edhe ata të ardhur nga Shqipëria.
(xxx) Në mediat serbe ka artikuj të shumtë mbi këtë. Psh. Nedeljni Telegraf i 25.3.1998: Da li je drzava digla ruke od Srba na Kosovu i Metohiji? [A po i braktis shteti serbët në Kosovë dhe Metohi?]
(xxxi) Sl.gl.RS 1991/22; shih N.Kelmendi aaO. S.24 f.
(xxxii) Kështu psh. Muhamet Kelmendi: Realiteti dhe perspektivat e çështjes kombëtare o.O. (Zvicër) 1996, fq.121
(xxxiii) Shih N.Kelmendi aaO. fq.28
(xxxiv) Shih N.Kelmendi aaO. fq.30
(xxxv) Sipas Shpend Halilit [Ekzekutimi i librit shqip; Ora, Stuttgart, 14.6.1996 fq.40] u asgjësuan 8142 periodikë, 6 kamionë me gazeta dhe rreth 100.000 vëllime librash. Në vijim, në mjediset e bibliotekës u vendosën refugjatë serbë nga Kroacia.
(xxxvi) Shih v.Kohl, Libal aaO. fq.137.
(xxxvii) M.Pirraku: "Tetëvjetori i Lëvizjes për pajtim kombëtar", Rilindja 7.9.1998; Këshilli komunal për evitimin e dukurive negative i Gjilanit ka zgjidhur në 6 vite 541 prej 778 rasteve në shqyrtim., QIK 22.9.1998
(xxxviii) Detaje të zgjedhura nga raportet vjetore të Komitetit për të Drejtat e Njeriut të K.:
1995: 3487 arrestime arbitrare pa urdhër arresti, më shumë se 11.000 të keqtrajtuar nga policia (veç të tjerash, janë rrahur të gjithë të arrestuarit pa përjashtim). Trauma nga keqtrajtimet vuajnë 506 gra, 611 fëmijë, 157 të moshuar; 3296 janë torturuar, mes tyre ka 61 raste plagosjesh të rënda, 6 të vdekur; përveç kësaj, ka 10 të pushkatuar nga policia ose ushtria; në asnjë nga këto raste nuk është nisur proces gjyqësor ndaj autorëve të krimeve. Dihen 2324 kontrolle shtëpish për armë (në fakt, duhet të jenë shumë më tepër) ku shtëpitë u plaçkitën. Vetëm një revistë dhe dy gazeta mund të dalin tashmë në shqip, bile edhe ato jo krejt legalisht dhe vazhdimisht të penguara. 315 shqiptarë u dënuan me 540 vite burg për krime politike (tradhti e lartë, terrorizëm). Për vitin e katërt me rradhë procesi mësimor për 270.000 nxënës të shkollave fillore dhe 60.000 të atyre të mesme u zhvillura në kushtet më primitive në dhoma private. Ky proves u pengua nga policia në 130 rast. Ka 507 raste keqtrajtimesh të mësuesve ose nxënësve nga policia.
1996: 14 shqiptarë vdesin në rrethana të pasqaruara të dyshimta si rrjedhojë e dhunës serbe (2 të torturuar për vdekje nga policia, 2 nën rrethana të pasqaruara të vdekur në burg, 3 të vrarë nga kolonistët serbë, në njërin rast edhe me ndihmën e policisë, 2 të vrarë nga serbë të tjerë, një i pushkatuar nga ushtarë, 5 të gjetur të vdekur). Autorët e krimeve nuk u ndoqën penalisht. 1712 u arrestuan pa urdhër arresti, kryesisht gjatë kontrolleve për armë megjitëse në përgjithësi ose nuk u gjetën armë ose ishin me leje. Gjatë 809 kontrolleve të shtëpive u shkatërruan shpesh mobiljet, baballarët u rrahën në sy të fëmijëve. Janë rregjistruar gjithsej 5197 raste keqtrajtimesh dhe torturash të rënda, mes tyre 240 raste fëmijësh, 269 grash, 464 politikanësh dhe bashkëpunëtorë të organizatave për mbrojtjen e të drejtave të njeriut, 15 gazetarë, 211 mësues si shkak i aktivitetit të tyre.136 persona janë plagosur rëndë, një është torturuar deri në vdekje. Janë rregjistruar 54 ndërhyrje policore ndaj shkollave dhe 201 plaçkitje të tregtarëve nga policia, shifra reale duhet të jetë një shumëfish i kësaj. Kushtet e vështira për shtypin dhe arsimin nuk kanë ndryshuar aspak.
1997: u vranë 35 shqiptarë, prej tyre 5 të torturuat për vdekje nga policia (në një rast viktimës iu nxorën sytë), 12 të pushkatuar nga policia, një i therur nga një serb, 18 raste të pasqaruara. Pati 1740 raste torturash nga policia, prej të cilave 587 shkaktuan dëmtime të rënda, 5 (siç u tha) shkaktuan vdekjen e viktimave. Mes të tjerëve i keqtrajtuan edhe 79 fëmijë, 258 gra, 56 të moshuar, 413 bashkëpunëtorë të grupimeve politike ose organizatave për të drejtat e njeriut, 40 gazetarë shqiptarë si edhe të huaj, 295 mësues për shkak të ushtrimit të profesionit. Policia ka ndërhyrë 57 herë në lokalet e shkollave dhe universiteteve, ka sekuestruar dokumente, ka keqtrajtuar mësuesit dhe nxënësit. 596 shqiptarë u arrestuan në mënyrë arbitrare prej policisë, kryesisht në 427 kontrollet për armë, që zhvillohen ashtu siç është përshkruar në vitet e mëparshme. Janë rregjistruar 228 plaçkitje të tregtarëve nga policia, në të vërtetë numri i tyre është shumë më i madh. U zhvilluan disa gjyqe të mëdha politike. Mes të tjerash, 17 shiptarë dënohen më 16.12.1997 me 186 vite burgim sipas pohimesh të bëra nën torturë dhe të mohuara para gjygjit. Të drejtat e mbrojtësve shkelen në mënyrë masive... Kushtet e arsimit dhe shtypit nuk kanë ndryshuar... (nga http://www.kosova.com)

[arton bala]

(xxxix) Psh.: Brigadat e Kuqe të Kosovës, NIN 18.12.1997. Ky artikull është një intervistë me B.Spasic, që më përpara ishte përgjegjës pranë sigurimit serb për atentatet ndaj kundërshtarëve politikë në mërgim. Në intervista të tjera ai është mburrur për një sërë aksionesh të tilla të ndërmarra mes të tjerash në Gjermani ku ai përshkruan se si ai ka përdorur në këto raste "ekspertë shumë të mirë" të mafias të Beogradit.
(xl) Për herë të parë, UÇK-ja mori mbi vete përgjegjësinë për rastin e gushtit 1996 ku të panjohur vranë policin Nikolic dhe zyrtarin serb Rakic. Në vitin 1996 u vranë gjithsej 6 policë serbë, të tjerë u plagosën. Shtypi serb ia atribuoi të gjitha këto raste UÇK-së, e cila edhe i mori përsipër disa nga këto raste, mes të cilave edhe atentatin e pasuksesshëm ndaj rektorit të instaluar serb të universitetit të Prishtinës, Papovic. Pas kësaj, policia serbe nisi një aksion të madh bastisjesh, rreth 1000 persona u arrestuan, 57 për periudha të gjata, të gjithë u rrahën gjatë marrjes në pyetje. Me 28.1.1997 u arrestua Nait Hasani si (gjoja) themelues i UÇK. Megjithatë UÇK mbeti aktive. Deri në fund të 1997 ajo ka marrë përsipër gjithsej 50 vrasje nëpërmjet atentatit. Shumë viktima nuk ishin serbë por shqiptarë, që sipas komunikatave të UÇK-së "u eleminuan si kollaboratorë". Megjithatë, të afërmit dhe fqinjët deklaruan shpesh se viktimat nuk kishin bashkëpunuar kurrë me serbët. Më spektakularet ishin sulmet me 11./12.09.1997 kundër 12 stacionesh policie dhe në ndërrimin e viteve 1997/8 katër shpërthimet e bombave për herë të parë jashtë Kosovës, në Maqedoni, ku nuk plagos asnjeri. Tre prej tyre UÇK-ja i mori përsipër. Partia ekstremiste e majtë LPK (Lëvizja popullore e Kosovës) nisi, qysh prej vitit 1997, një fushatë për mbledhje ndihmash për UÇK-në. LPK-ja është e afërt me socialistët shqiptarë, ish-komunistët, që formojnë qysh prej 1997 qeverinë shqiptare nën kryeministrin Nano. Nano nga ana e vet u përpoq të mbante lidhje të mira me qeverinë jugosllave. LPK-ja ishte kundërshtare e ashpër e partisë më të madhe kosovare, LDK-së së presidentit kosovar Rugova, dhe e linjës së rezistencës pa dhunë. UÇK-ja kritikonte herë pas here në komunikatat e saj "pluralizmin jobashkëkohor të tanishëm" të politikës kosovare, sipas fjalëve shumë të ashpra të zëdhënësit të saj Jakup Krasniqi gjatë luftimeve më 1998. Sidoqoftë, gjatë kësaj periudhe ai gjendej vetë jashtë Kosovës. Një e vetëquajtur "polici sekrete" e UÇK-së "arrestoi" në Kosovë politikanë të LDK-së. Ky krah i UÇK-së është ndoshta përgjegjës edhe për vrasjen e ministrit të mbrojtjes kosovar Ahmet Krasniqi me date 21 dhe tentativën për vrasje me 24.9.1998 ndaj këshilltarit Hamiti të presidentit Rugova. Hamiti është gjithashtu tregimtari më i rëndësishëm shqiptar sot për sot. Shtypi kosovar dhe shumica e politikanëve kosovarë supozuan fillimisht se UÇK-ja ishte një grup i vogël i drejtuar drejtpërdrejt ose jodrejtpërdrejt nga shërbimi sekret jugosllav. Kështu do ekzistonte preteksti për përdorimin e dhunës nga jugosllavët (e pastaj maqedonët) përballë opinionit ndërkombëtar. Ky pretekst nuk mund të realizohej dot në kushtet e politikës të padhunshme të Rugovës. Për këtë flisnin përveç reagimeve të pritura dhe të menjëhershme të dhunshme serbe ndaj atentateve të UÇK-së edhe lidhjet e UÇK-së me LPK-në dhe, nëpërmjet saj, me Nanon. Në fakt, vetëm njerëz pa shumë pozitë, mes tyre shumë shqiptarë krejtësisht të pafajshëm, u bënë viktima të këtyre atentateve. Në Maqedoni atentatet u dënuan rreptë nga shqiptarët e atjeshëm. Autori u kap të nesërmen dhe nuk ishte shqiptar. Këtë atentat UÇK-ja pastaj nuk e mori përsipër. Por ai ishte realizuar në mënyrë të njëjtë si tre të tjerët që UÇK-ja i pranoi si të vetat. Atentatorët në Kosovë besonin se ata luftonin për Kosovën. Sidoqoftë urdhërat i merrnin nëpërmjet një rrjeti me shumë lidhje dhe në fund të fundit as vetë nuk e dinin burimin e urdhërave. Po ashtu, shumica e shqiptarëve të dëshpëruar i janë bashkuar UÇK-së qysh pas masakrave të shkurt/marsit 1998 dhe përbën ushtarët dhe oficerët që luftojnë për Kosovën. Ata kanë një qëndrim demokratik, përkitazi me opinionin e shumicës së kosovarëve. Tipik është një pohim i bërë në Skënderaj: "Jakup Krasniqin në Drenicë nuk e mbështet askush. Aty nuk ka lindur ndonjëherë ndonjë Fidel Castro dhe as nuk do lindë kurrë. Drenica ka 50 vite që lufton kundra komunizmit... Në UÇK ka 90% patriotë të vërtetë, të cilët janë të gatshëm të japin jetën për Kosovën. Por ka edhe një 2% që përpiqet ta manipulojë UÇK-në... elementet destruktivë të shoqërisë shqiptare... ata nuk i njohin zgjedhjet (kosovare) dhe parlamentin (kosovar)... Vendi i tyre është muzeumi i Kremilinit." (Gazeta Shqiptare, 28.8.1998, fq.11). Andaj UÇK-ja nuk ka ndonjë udhëheqje të qartë, flitet për "tre, katër UÇK", mes tyre "FARK" (Forcat e armatosura e Republikës së Kosovës) që u formuan nga ministri i ministrisë kosovare të mbrojtjes Ahmet Krasniqi, i vrarë në Tiranë më 21.9.1998.
(xli) Qysh atëherë ka pasur protesta të përsëritura kryesisht të politikanëve hungarezë nga Vojvodina kundër thirrjes për shërbim ushtarak në Kosovë të hungarezëve në Jugosllavi. Po ashtu, kundër thirrjes në ushtri të refugjatëve nga Kroacia protestoi UNHCR dhe qeveria malazeze kundër thirrjes së ushtarëve nga Mali i Zi. Edhe romët jugosllavë, të cilët nuk patën njeri që të protestonte kundër mobilizimit të tyre, dezertuan. Shih Felicitas Rohder aaO., fq.7 me dëshmi të mëtejshme.
(xlii) Disa edhe në http://www.kohaditore.com/ARTA/dreni...enandwomen.htm
(xliii) Numrat sipas http://www.kosova.com të datës 2.9.1998. Të dhënga nga "Sektori për emgracionin" i LDK-së. Numrat e refugjatëve të dhënë nga organizatat humanitare janë, qysh prej fillimit të luftimeve, afërsisht sa 1/2 e atyre nga burime kosovare. Shkaku për këtë është, me sa duket, fakti që organizatat humanitare në këto numra nuk marrin parasysh ata refugjatë që janë strehuar pranë njerëzve të afërm por që janë shpesh të paarritshëm nga për këto organizata. Shih psh. rastin e Dubovikut të përmendur në tekst. Të dhënat për masakrat e veçanta janë mbledhur nga Felicitas Rohder aaO.
(xliv) Për këto lidhje lidhje ka shumë artikuj në shtypin opozitar serb. Shih psh. Filip Cvarm: Znamenite zahrane [Varrime të rëndësishme], Vreme (Beograd) 11.7.1998
(xlv) Një shembull për këtë është qyteti i vogël i Rahovecit (serbisht: Orahovac). Megjithëse qendra e zonës të Malishevës së çliruar nga UÇK-ja ishte vetëm pak kilometra më tutje, atje ishte qetësi deri në mes të gushtit 1998. Baba Sheh Muhadini, i cili respektohej njëkohësisht nga shqiptarët dhe serbët si udhëheqës i bektashinjve (grup liberal mistik islamik, i përhapur në Kosovën lindore dhe në Maqedoni), kishte ndërmjetësuar një marrëveshje mes UÇK-së dhe policisë serbe sipas të cilës në Rahovec asnjëra palë nuk do ndërmerrte aksione kundra tjetrës. Pastaj papritmas u hap fjala se UÇK-ja po përpiqej ta merrte Rahovecin si qytet të parë. Në fakt, të premten paradite, 17.8.1998, u dëgjuan krisma armësh por askush nuk u plagos dhe dëshmitarët patën përshtypjen e një inskenimi. Shqiptarët u fshehën në qilarët e shtëpive. Policia serbe pastaj sulmoi me armë zona shqiptare. Të premten në mbrëmje luftëtarë të UÇK-së dolën me të vërtetë në qytet dhe u përpoqën t'i ndihmonin shqiptarëve. Por ata ishin të papërgatitur, kishin pak municion dhe nuk ja dolën dot forcave të mëdha serbe. Të dielën rreth orës 22.00 UÇK-ja u tërhoq përsëri. Mediat raportonin megjithatë të hënën dhe të martën sikur qyteti mbahej nga UÇK-ja. Kryesisht njerëz të Arkanit qëllonin mbi çdo objekt të lëvizshëm në qytet. Ata u futën në shtëpinë fetare të bektashinjve ku kishin kërkuar strehim kryesisht gra dhe fëmijë. Pastaj ata i vranë të gjithë përfshirë edhe Baba Sheh Muhadinin e paarmatosur. Kufomat u eleminuan dhe pastaj u lejuan reporterë të vizitonin qytetin për të dokumentuar fitoren serbe mbi terrorizmin shqiptar. (Shih R.Boudreaux: Both Sides Lose Symbol of Trust in Kosovo, Los Angeles Times 29.7.1998; Raporte të KLMDNJ në QIK për Rahovecin të 23, 25, 26.07.1998; Artikull të Albatros Rexhaj, Gazeta Shqiptare 14.8.1998 fq.6; Dëshmi të të pranishmëve të mbledhura nga Ilire Zajmi, Gazeta Shqiptare 28.8.1998 fq.13).

[arton bala]

(xlvi) H. Islami aaO. fq.31, 49 me dëshmi të mëtejshme.
(xlvii) Kështu psh. Radomir Lukic: "Rëndësia e betejës së Fushëkosovës, Pravni Pivot [gazetë e fakultetit juridik të universitetit të Beogradit] 1989/6-7, fq.957. Sipas "Mitit" heronjtë serbë të rënë në Fushëkosovë janë kthyer në Mëllenja dhe vajtojnë në këngën e tyre disfatën. Prej atje na vika edhe emri Fushëkosovë (kos është fjala serbe për mëllenjë), që nuk paskësh asgjë shqiptare dhe kjo provokësh se Kosova qënka tokë serbe. - Sidoqoftë në "fushën e mëllenjave" nuk ka fare mëllenja, ata deri para ca kohësh nuk kishin ardhur kurrë kaq në jug sepse janë zogj pyjesh. Kurse "fusha e mëllenjave" është një tokë e rrafshët pjellore dhe e kultivuar. Emri Kosovë ka shumë më tepër mundësi të vijë nga fjala "kosit/kositi", e cila ka pothuaj të njëjtin kuptim në të dy gjuhët. Në shqip kjo është fjalë e huazuar nga serbishtja (një provë tjetër e kontakteve të gjata mes popujve). Historia e mëllenjave tregon se "Miti" është shpikur nga persona që nuk i njihnin aspak as zogjtë e Kosovës dhe as vetë Kosovën.
(xlviii) Duga, 28.3.1998: Kosova Akademike. Sa i takon teorive të teorecienit racor Cvijic dhe nxënësit të tij Cubrilovic, i cili luante një rol të rëndësishëm në kohën e Titos, shih edhe studimin e Cubrilovicit aaO. "Arbanezë" dhe "shiptarë" janë në serbisht emërtime përçmuese për shqiptarët. Rakocevici përshkruan paragjykimet e kota: Shqiptarët kosovarë nuk janë as poligamë dhe as muslimanë fanatikë. Numri i lindjeve tek ta është i lartë për sa kohë ata jetojnë në fshatra në kushte tradicionale dhe, rrjedhimisht, në kushtet e një martese të qëndrueshme. Ky numër lindjesh është i njëjtë me atë të popujve të tjerë të ish-jugosllavisë në kohërat kur ata jetonin në kushte të ngjashme. Si rrjedhim i kësaj, numri absolut i serbëve kosovarë u rrit me rreth 22% në periudhën 1948-1981, ndërsa ai i shqiptarëve kosovarë me 146% me gjithë largimin e shumë prej tyre nga Kosova. Kështu përqindja e shqiptarëve në popullsinë kosovare u rrit prej 69% në 1948 në 90% sot. (Islami aaO. fq.87; Kap.3). Një zhvillim i ngjashëm demografik si në Kosovë ekziston në Vojvodinë. Njëlloj si në Kosovë, grupi i popullsisë që jetonte në kushte primitive fshati kishte numër më të madh lindjesh sesa grupi qytetar. Përbërja e popullsisë ndryshoi rrjedhimisht përkitazi. Por në këtë rast janë serbët që kanë numër më të madh lindjesh sesa hungarezët e atjeshëm dhe përqindja e serbëve është rritur me kohën. E atje nuk flet askush për "shtim genocidal".
(xlix) Chris Hedges: Albanian Resistance Turns Violent in Kosovo, New York Times 17.2.1997
(l) Shih "rezultatet" e "Scientific Conference Working Group", http://www.yugoslavia.com/Society_an...OVO/GLAVA4.HTM
(li) Fill pas çlirimit të Beogradit në vitin 1944, Cubrilovici propozoi në një memorandum që i drejtohet (me sa shihet) Titos që "Jugosllavia demokratike federale" të "pastrohej" nga të gjitha "pakicat" sidomos nga shqiptarët. Në këtë drejtim mund të shpresohej edhe tek ndihma e ushtrisë motër sovjetike (H.Islami aaO. fq.71). Qysh prej 1989 u propagandua hapur vendosja e serbëve dhe malazezëve në Kosovë megjithëse Kosova ishte e mbipopulluar edhe pa ta ndërsa në Serbi fshatrat po boshatiseshin nga banorët. Kështu, serbi Jovanovic, kryetari i presidiumit të rajonit të atëhershëm autonom të Kosovës, propozoi vendosjen e 300.000 serbëve në Kosovë (intervistë në Jedinstvo, Prishtinë, 28-30.12.1989). Udhëheqësi çetnik Seselj donte bile ta shvendoste kryeqytetin jugosllav në Prishtinë dhe kështu të sillte rreth 100.00 zyrtarë serbë në Kosovë (Islami aaO. fq.173). Me 30.03.1990 nisi në Kosovë "programi për arritjen e paqes, lirisë, barazisë, demokracisë dhe mirëqënies in rajonin autonom të Kosovës" (Sl. gl. RS 1990/15). Ky "program" vuri bazat e politikës serbizuese të viteve në vijim (për më shumë shih N.Kelmendi aaO. fq.6).
(lii) Duga, 14.3.1998
(liii) Boué, Turqia e Europës , cituar nga Ostdienst, Mars 1994, fq.8.
(liv) Në Encyclopedia Britannica, (ri)botimi i 11, artikulli Shqipëria, flitet për një numër prej 1.5-1.6 milionë banorësh në Shqipëri. Me Shqipëri kjo enciklopedi nënkupton të gjitha zonat shqiptare të perandorisë Osmane (pëfshirë Kosovën). Sa i takon Serbisë (artikulli Servia) flitet për 2.75 milionë, mes tyre 4/5 pra 2.2 milionë serbë. Në vitin 1990 në Jugosllavi kishte (pa llogaritur 580.000 malazezët) 8.1 milionë serbë (Enciklopedija Jugoslavije, botimi i 2-të, 1990, artikulli Jugoslavija). Kurse në Jugosllavi dhe Shqipëri së bashku kishte 5.6 milionë shqiptarë (H. Islami aaO. fq.50, 58).
(lv) Shih Günter Decker, "E drejta për vetëvendosje e kombeve", Göttingen 1955, fq.159. Mësimet e Stalinit sundonin të drejtën ndërkombëtare socialiste edhe pas vdekjes së tij. Shih psh. tekstin e të drejtës ndërkombëtare të një grupi autorësh, Berlin (lindor) 1973 vëllimi 1 fq.271. Përkufizimi i kombit nga Stalini, pra edhe e drejta e vetëvendosjes e popujve, i përfshin sidoqoftë edhe grupe si kosovarët: "Një komb është një shoqëri e qëndrueshmen njerëzish, e krijuar historikisht, e mbështetur mbi bazat e gjuhës së përbashkët, territorit të përbashkët, jetës ekonomike dhe në karakterin psiqik të pasqyruar në kulturën e përbashkët" (Marksizmi dhe çështja kombëtare, 1913, cituar sipas Decker aaO. në shënimin 16).
(lvi) Psh. Ratko Markovic, Zasto Kosovo ne moce postati republika [Pse nuk mund të bëhet Kosova republikë], Pravni Pivot (Beograd) 1989/6-7, fq.1017.
(lvii) Société des Nations, Journal officiel, Supppl. spécial no.3 (tetor 1920): La Question des Îles d'Åland, Rapport de la Commission des Juristes.
(lviii) Për më tepër: O.Luchterhand, e drejta e Malit-Karabak për pavarësi shtetërore sipas të drejtës ndërkombëtare, Arkivi i të Drejtës Ndërkombëtare 31 (1993) fq.35 me të dhëna të shumta të mëtejshme.
(lix) Kështu psh. për Jugosllavinë nga S.Jovanovic: Je li Drzava SHS bila stara ili nova drzava [A ishte shteti i serbëvem kroatëve dhe sllovenëve (pra: Jugosllavia) një shtet i ri apo i vjetër?]. Pravni Pivot (Beograd) 1991/5-7.695. M.Pavlovic: Drzavnopravni problemi oko nacina ujedinjenja 1918 [Probleme juridike shtetërore rreth mënyrës së bashkimit me 1918] aaO. fq.679, sheh në Jugosllavinë e 1918 vetëm një zgjerim të Serbisë. Siç e pranon edhe vetë ky autor, ky këndvështrim nuk përkon me atë të politikanëve kroatë dhe sllovenë pjesëmarrës në themelimin e Jugosllavisë në vitin 1918.
(lx) E cila qysh në 1878 sillet në mënyrë të tillë çnjerëzore; krahaso me shënimin 3 më lart.
(lxi) Shih edhe Joachim Schulz, Klaus Mann: Resolutionen zum Selbstbestimmungsrecht der Völker [rezoluta mbi të drejtën për vetëvendosje të popujve], Berlin 1990. Në hyrje: është fjala për "shpërbërjen e sundimit të huaj kolonialist në Azi, Afrikë dhe Amerikë Latine". Në 1990 mund të "shihet se lufta e popujve për pavarësi shtetërore në esencë ka përfunduar" sepse "janë formuar më shumë se 100 shtete nga kolapsi i ish-perandorive koloniale". Edhe pse ka akoma "mbeturina të sundimit të huaj kolonialist... si psh. në Namibi dhe në një sërë territoresh më të vogla" (fq.18) E drejta për vetëvendosje ka prandaj rëndësi (fq.24) "në të ardhmen kryesisht në zhvillimin e lirë në shtetet e dala si rrjedhojë e vetëvendosjes, në zhvillimin e ... bashkëpunimit të lirë të tyre në interesin reciprok." (lexo: psh. Pakti i Varshavës dhe RGW).
(lxii) M.N.Shaw, International Law, Cambridge/England, 1991, fq.249; qëndrimi i qeverisë amerikane.
(lxiii) Shaw aaO. fq.143.
(lxiv) Duke u nisur nga fakti që kosovarët i paguajnë taksat në mënyrë vullnetare mund të thuhej bile se shteti i tyre ka një forcë shumë më të madhe se shtete të tjera dhe, sidoqoftë, më të madhe sesa Jugosllavia.
(lxv) Shih Oppenheim's International Law, botimi i 9-të ed., Londër 1992, vëllimi 1, fq.132, me dëshmi të mëtejshme.
(lxvi) Për më tej shih: Oeter, "Selbstbestimmungsrecht im Wandel. Überlegungen zur Debatte um Selbstbestimmung,Sezessionsrecht und 'vorzeitige' Anerkennung". ZaöRV 52/1992.771
(lxvii) Shaw aaO. fq.701 (theksimi ynë)
(lxviii) Verdross, Simma: Universelles Völkerrecht [E drejta ndërkombëtare universale], Berlin 1976, fq.648, nën pikën b.
(lxix) Kësaj i referohet edhe vetë Shae në shënimin 97. Shih veçanërisht rezulutat 2649 (XXV), 2189 (XXI), 2326 (XXII) dhe 2548 (XXIV).
(lxx) Verdross, Simma aaO. fq.239
(lxxi) K.Doehring: Das Selbstbestimmungsrecht der Völker als Grundsatz des Völkerrechts [E drejta për vetëvendosje e popujve si bazë për të drejtën ndërkombëtare], Raporte të DGVR 14 (1974).30 ; Oeter a.a.O. fq.759 dhe shënimi 84.

[arton bala]

Per me teper, fatkeqesisht vetem ne anglisht:

http://jurist.law.pitt.edu/academic.htm