Nektari i vulosur i Xhennetit (JETA E MUHAMMEDIT A.S.)

[Albanian eX|PerT]

5. El-Kur'an; Në momentet më të vështira të jetës së myslima­nëve, në momentet e tmerrit dhe të frikës, janë shpallur suret dhe ajetet e Kur'anit si argumente të pakontestueshme të themelit të Islamit, rreth cilit sillej da'veti në Mekë. Besimtarët udhëzoheshin sipas dispozitave bazë të All-llahut, në bazë të të cilave është themeluar shoqëria njerë­zore më e pastër dhe më e mirë në tërë rruzullin tokësor, e kjo është shoqëria Islame. Kur'ani i nxitë myslimanët që në momentet dhe në kohët e vështira të jenë të durueshëm dhe të fuqishëm. Përkitazi me këtë, sjellë shumë shembuj dhe shpjegon mençurinë që e përmbanë:
"A mendoni ju se do të hyni në Xhennet pa i përjetuar ato (vuajtje) ashtu si kanë përjetuar të tjerët para jush? Ata i pat goditur mjerimi dhe sëmurjet dhe aq shumë qenë tronditur saqë Pej­gamberi dhe ata që ishin me të thirrën: "Kur më do të arrijë ndihma e All-llahut?!" Qe, ndihma e All-llahut është afër!"(2, 214).
"Elif, Lam, Min. A mendojnë njerëzit se do të jetë i mjaftueshëm vetëm pohimi i tyre: "Ne e pranuam besimin!" dhe të mos vihen në sprovë? Kurse Ne i kemi sprovuar edhe ata, të cilët kanë qenë para tyre. Pra, All-llahu, me siguri, do t'i dallojë ata, të cilët e thonë të vërtetën dhe do t'i veçojë ata, të cilët gënjejnë." (29, 1-3).
Këto ajete u jepnin përgjigje aspiratave të jobesimtarëve dhe kokë-fortëve këmbëngulës, me përgjigje të qartë dhe pa hamendje. Kur'ani tërheqë vërejtjen dhe i paralajmëron ata për ndëshkimet dhe mynxyrat që do t'i përjetojnë nëse janë të qëndrueshëm në mosbesim dhe kokëfortësi. Ky paralajmërim është konkret dhe i qartë në mbështetje të ajeteve, të cilat flasin për All-llahun dhe Fuqinë e Tij, pastaj para­shtrojnë shembuj nga historia, të cilat vërtetojnë pagabueshmërinë e All-llahut ndaj armiqëve të vet dhe ndaj evliave (njerëzve të mirë). Kur'ani së pari përdorë metodën e butësisë e pastaj metodën e këndelljes dhe udhëzimit, derisa njeriu nuk heq dorë nga jetesa në lajthitje të qartë në të cilën gjendet.
Kur'ani me domethënien e vet dhe me figurat e veta ka ditur t'i shpie njerëzit në botën tjetër, në botën e panjohur dhe të paarritshme. Ua ka hapur sytë që të shohin Gjithësinë, që të shohin fuqinë dhe bukuritë e All-llahut xh.sh. dhe ta ndiejnë Përsosmërinë e Tij, prapa së cilës është fshehur mëshira, kujdesi, ngrohtësia dhe kënaqësia ndaj atyre të cilët e ndiejnë Atë pa kurrfarë pengesash.
Në suaza të këtyre ajeteve ka pasur dialogje me myslimanët, përmes të cilave All-llahu xh.sh. i përgëzon ata me lajme të mira për mëshirën e vet dhe kënaqësinë e vet që janë banorë të kopshteve me plotë mirësira të amshueshme. Kur'ani ua pasqyron armikun, jobesim­tarin si dhe zullum­qarin e gjakësorin. Ai tregon se si do të gjykohen dhe si do t'i nënshtrohen vuajtjeve të zjarrit të Xhehennemit. Zjarri do t'ua djegë fytyrat, andaj le të provojnë gostinë e skëterrës.
6. Paralajmërimi i suksesit; Myslimanët, që nga dita e parë, prej kur e kanë përqafuar Islamin, me gjithë përjetimet e dhembshme dhe vuajtjet e torturat që kanë pësuar nga jobesimtarët, e kanë pasur të qartë se feja Islame nuk është ajo që i ka sjellur me veti të gjitha këto mynxyra, por që mësimi Islam përpiqet dhe ka për qëllim qërimin e hesapeve me injo­rancën dhe injorantët si dhe me regjimin e tyre të errët. Qëllimi kryesor i fesë Islame është rivendosja e autoritetit në tokë dhe rrëzimi i regjimeve politike në botë, të cilat nuk respektojnë njeriun dhe të drejtat e tij. Islami përpiqet për konsolidimin e shoqërisë, me të cilën All-llahu xh.sh. do të jetë i kënaqur, shoqëri e cila nga adhurimi i idhujve do të kalojë në adhurimin e All-llahut xh.sh.
Në lidhje me këtë Kur'ani ka shpallur lajme të gëzuara, ngandonjë­herë në mënyrë të qartë dhe të hapët, e ngandonjëherë në mënyrë simbo­like. Dhe kështu, në atë kohë tejet të vështirë për myslimanët, kur bota u dukej tejet e ngushtë, pak sa nuk u mbytën në vatrat e veta dhe ta humbasin jetën e vetë, u shpallën ajetet të cilat rrëfenin për vështirësitë dhe myn­xyrat, padrejtësitë dhe dhunimet, pastaj jetën e vështirë të Pejgamberëve të parë, të dërguar popujve, të cilët i quanin rrenacak dhe mbetnin në pabesim. Këto ajete përmbanin në vete gjendje dhe situata pothuajse të njëjta në çfarë kalonin dhe përjetonin edhe myslimanët e Mekës, të maltre­tuar nga jobesimtarët e saj. Ajetet përmbanin metodat e zgjidhjes për suksesin e besimtarëve.
Në disa sure haptazi paralajmërohet shkatërrimi i idhujtarëve të Mekës dhe suksesi i myslimanëve së bashku me përhapjen dhe kumti­min e fesë Islame.
Në këtë periudhë janë shpallur shumë ajete të cilat sjellin lajme të gëzuara për fitoren e myslimanëve. All-llahu xh.sh., thotë:
"E fjala e Jonë qëmoti është thënë për robërit Tonë, për Pejgamberët: "Ata do të jenë, vërtetë të ndihmuar dhe ushtria Jonë me siguri do të triumfojë." Andaj shmangu prej tyre (ti o Muhammed) për një kohë dhe vëzhgoi ata, sepse edhe ata do të të vëzhgojnë! A mos dëshirojnë ata të shpejtojnë nga ndësh­kimi Jonë? E kur i arrinë ai ndëshkim, do të gdhij mëngjesi i tmerrshëm për ata të cilëve u është tërhequr vërejtja!" (37, 171-177). All-llahu xh.sh., gjithashtu thotë: "Grupi sigurisht do të pësojë disfatë dhe ata do të ikin!" (54, 45), dhe thotë: "Ata para­qesin një ushtri komplotiste e cila do të shpartallohet atje" (38, 11). Për ata që kanë shkuar në Abisini në syrgjyn është shpallur: "Dhe ata të cilët migrojnë për hir të All-llahut, pasi që u ballafaquan me torturime, Ne me siguri do t'u japim vendbanim të mirë në këtë botë, ndërsa shpërblimi i Ahiretit do të jetë më i madh - sikur ta dinin atë (jobesimtarët)." (16, 41).
Resulull-llahun a.s. e kanë pyetur për Jusufin a.s. kurse All-llahu xh.sh. shpalli: "Vërtetë, në ngjarjet e Jusufit e të vëllezërve të tij ka shumë Shenja për kërkimtarët e vërtetësisë." (12, 7). Kërkim­tarët e tillë janë banorët e Mekës, të cilët do t'i gjejë e njëjta gjë sikurse vëllezërit e Jusufit, shkatërrimi dhe dorëzimi. Kur All-llahu flet për Pejgamberët, thotë:
"Dhe ata, të cilët nuk e kishin pranuar besi­min, i thoshin Pejgamberëve të tyre: "Ne me siguri do t'ju dëbojmë juve nga vendi ynë ose ju domosdo do të ktheheni në fenë tonë." Atë­herë Zoti i tyre (Pejgamberëve) u shpalli atyre: "Ne me siguri do t'i shkatërrojmë mizorët dhe pas tyre do t'ju vendosim në tokë. Kjo do të jetë për ata të cilët do t'i frikë­sohen dhënies së llogarisë para Meje dhe të cilët do t'i frikësohen kërcënimit Tim." (16, 13-14).
Kur shpërtheu lufta mes Persianëve dhe Romakëve, dhe kur mush­rikët dëshironin fitoren e Persianëve, duke qenë se edhe ata ishin idhuj­tarë, myslimanët si besimtarë dëshironin ngadhënjimin e Roma­këve, gjithashtu besimtarë, të cilët besonin në Zotin, Pejgamberët, Shpalljen e Librit dhe në ditën e Gjykimit. Por, megjithatë fituan Persi­anët. Atëhe­rë All-llahu xh.sh. në ajetet e shpallura paralajmëroi se Romakët do të fitojnë pas disa viteve. Përveç kësaj, Kur'ani paralajmë­ron një lajm edhe më të gëzueshëm, e kjo është fitorja e myslimanëve me ndihmën e All-llahut xh.sh.: "Është vendimi i All-llahut, dhe atëherë besim­tarët do t'i gëzohen ndihmës së All-llahut. Ai e ndihmon cilin­do Ai. Ai është i Plotfuqishëm dhe i Mëshirshëm." (30, 4-5)
Resulull-llahu a.s. edhe vetë ka pasur këso lloj parandjenjash.

[Albanian eX|PerT]

Gjatë kohës së haxhxhit sillej mes njerëzve në sheshet e Ukadhit, Mexhnes dhe Dhu-l-Mexhazit dhe përhapte Shpalljen, por njerëzve nuk u premtonte vetëm Xhennetin dhe mbarësitë e Xhennetit por u fliste haptazi: "O njerëz, thuani: "Nuk ka zot tjetër pos All-llahut, e do të jeni të shpëtuar. Me këtë fjalë do t'i mbizotëroni arabët, do t'i nënshtroni të huajt, e nëse vdisni do të jeni sundues në Xhennet."[1]
Më herët kemi përmendur se si është përgjigjur Utbe b. Rebia kur bënte pazarllëk me Resulull-llahun a.s. rreth gjërave të dunjallëkut. Utbe kurrë nuk e ka kuptuar Resulull-llahun a.s.
Është e dobishme të përsëritet se si është përgjigjur Resulull-llahu a.s. kur delegacioni i fundit e ka vizituar Ebu Talibin. Ai shkurt dhe qartë ka kërkuar prej tyre të pranojnë vetëm një fjalë - kelimei sheha­detin.
Na rrëfen Habab b. El-Ereti: "Kam ardhur tek Resulull-llahu a.s. e ai ishte ulur i mbështjellur me gunën e vet nën hijen e Ka'bes. Atëherë mushrikët na ndiqnin ashpër. i thashë: "E pse nuk i drejtohesh All-llahut kundër tyre?" Ai u skuq në fytyrë dhe tha: "Më parë ka qenë zakon që me krefshë (kashai) të hekurt t'i shkulnin mishin nga koskat e dikujt për ta detyruar të heq dorë nga feja , por nuk mund ta detyronin dot. E All-llahu do ta ndërpret këtë gjendje të pasigurt, ashtu që të mundet udhëtari nga San’asi i qetë të vijë në Hadramevt, duke mos iu frikësuar askujt përveç All-llahut xh.sh. - (transmetuesi shton) - e as që bariu të frikësohet për kopenë e vet nga ujku[2] - (dhe në tjetrën traditë) - por ju po nguteni (nuk keni durim).[3]
As'habët, duke u mbështetur në të gjitha paralajmërimet për ardhmërinë e ndritshme dhe të lavdishme në këtë botë, krahas lutjeve të sinqerta dhe të përzemërta për vendbanim në Xhennet, ndodhitë e përditshme, vështirësitë dhe mynxyrat, të cilat vijimisht i rrethonin, i konsideronin si: "një re verore e cilat së shpejti do të zhduket (shpër­ndahet)."
Resulull-llahu a.s. posedonte fuqi të madhe dhe durim jashtëzako­nisht të madh për t'i ushqyer zemrat e myslimanëve me dituri nga Kur'ani. Në këto themele bazohej edukimi i thellë dhe efikas. Si rezultat i kësaj mys­limani ka shpirt bujar, zemër të pastër, edukatë të bukur, nuk është i nën­shtruar materies, lufton kundër epsheve dhe është i nënshtruar vetëm Sun­duesit të Tokës dhe qiejve. Vetëm me kësi virtytesh ka qenë e mundur të gjendet rruga nga errësira në dritë. Ka qenë ky ngadhënjim i durimit ndaj mynxyrave, i të mirës ndaj të keqës. Me të gjitha këto imani (besimi) bëhej më i thellë, e me të rritej edhe çdo gjë që është e njerëzishme. Rritej angazhimi për jetesë të ndershme, për punët me të cilat All-llahu xh.sh. do të jetë i kënaqur, për dituri e cila do të pasurojë njohurinë për Fenë, për vetëmohimin dhe mbizotë­rimin e epsheve, e gjer te qetësimi psikik, durueshmëria etj.

[1] Transmeton Tirmidhiu.

[2] Sahihu-l-Buhari: I/543.

[3] Sahihu-l-Buhari: I/510.

[Albanian eX|PerT]

THIRRJA NË ISLAM JASHTË MEKËS

Resulull-llahu a.s. në Taif

N

ë muajin shevval[1] të vitit dhjetë të pejgamberllëkut doli Resulull-llahu a.s. nga Meka dhe vajti në Taif.
Taifi është qytet afër gjashtëdhjetë mila larg Mekës. Këtë distancë Resulull-llahu a.s. e kaloi këmbë. Së bashku me të u nis edhe robi i tij i liruar Zejd b. El-Harithi. Gjatë rrugës Resulull-llahu i thë­rriste në Islam fiset të cilat i hasnin. Por asnjë fis nuk iu përgjigj thirrjes së tij. Kur arriti në Taif, i takoi tre djemtë e prijësit të fisit Thekaf. Këta ishin: Abdu Jalijel, Mes'udi dhe Hubejbi, djemtë e Amër b. Umejr Es-Thekafit. Resulull-llahu a.s. u ul me ta dhe i thirri në Islam, i thirri që t'i besojnë All-llahut xh.sh. dhe ti ndihmojnë fesë së Tij. Njëri prej tyre tha: "Unë do ta shkuli mbulojën e Ka'bes, po qe se me të vërtetë të ka dërguar All-llahu. “I dyti tha: “A thua All-llahu nuk pati tjetër kënd përveç teje?", e i treti tha: "Pasha Zotin, kjo është hera e parë dhe e fundit që jam duke folur me ty. Nëse ti vërtetë je Pejgamber, atëherë mua nuk më ka hije të flas me ty, e nëse nuk je, ti gënjen për Zotin, atëherë as që duhet të flas me ty." Resulull-llahu a.s. u ngrit dhe tha: "Ju thatë çka patët për të thënë, por mos i tregoni askujt për mua."
Resulull-llahu a.s. qëndroi në Taif dhjetë ditë. Askend prej njerë­zve autoritativ nuk e thërriste në Islam e të mos shkonte personalisht tek ai e të fliste me të. Ata thanë: "Lëshoje vendin tonë dhe ik", dhe i nxitën horrat e vet kundër tij. Duke dalë nga Taifi horrat dhe skllevërit e përcollën duke e sharë dhe bërtitë. Kështu rreth tij u mblodh një mori njerëzish, të cilët u rendisën në dy shpalire nga ana e majtë dhe e djathtë e tij. E gjuanin me gurë dhe e ofendonin me fjalë fyese. Dikush e goditi në kordhë mbi themër dhe gjaku i rridhte në këpucë. Zejd bin El-Harithi e mbronte me trupin e vet. Resulull-llahu a.s. ndiente dhembje në kokë nga zhurma e madhe, britmat dhe goditjet. Ai dhe Zejdi u mbështetën në gardhin e një kopshti, pronar i të cilit ishin Utbe dhe Shejbe, djemtë e Rebia’s, të cilët jetonin tre mila larg Taifit. Pasi që u fshehën pas këtij gardhi, vagabondët u kthyen në Taif. Resulull-llahu a.s. hyri në kopsht dhe u ul nën rrush afër një muri. Pasi pushoi pak dhe u këndell nga ajo çka i ndodhi, këndoi duan (lutjen) e njohur e cila dëshmon për pikëlli­min dhe dhembjen që e ndiente në zemër pas ngjarjes së tmerrshme. Resulull-llahu a.s. ishte i pikëlluar sepse askush prej tyre nuk e pranoi Islamin.
Duaja e njohur e Taifit është kjo:
"O Zoti im, të lutem të më japish fuqi dhe të më nxjerrish nga kjo situatë tejet e rëndë në të cilën gjendem. Të lutem të më mbrosh nga poshtërimi njerëzor. O më i Mëshirueshmi! Ti je Mbrojtës i të dobtëve. Ti je Mbrojtësi im. Të lutem, mos më le në mëshirën e të huajve, të cilët më pritën armiqësisht. O Zoti im, mos më le në duart e tyre!
O Krijuesi im, nëse Ti nuk je i hidhëruar në mua, atëherë nuk mërzitem për të gjitha këto vuajtje. Kujdesi Yt ndaj meje është tejet i madh, i mbështetem dritës së fytyrës Tënde, me të cilën e ke shpërndarë errësirën, dhe me ndihmën e të cilës qeverisë me këtë botë dhe me botën e ardhshme, dhe të lutem hiqe hidhërimin Tënd nga unë! Më pajis me mëshirën Tënde gjersa nuk arrijë kënaqësinë Tënde. Askush nuk ka fuqi dhe forcë, përveç Teje!"
Kur e panë djemtë e Rebia’s, në këtë gjendje aq të mjerë, tek ata u zgjuan ndjenjat e mirësisë, andaj e thirrën robin e tyre, djaloshin e krishter, të quajtur Addas, e i thanë: "Çoja këtë kalavesh rrushi atij njeriu." Djaloshi iu afrua Resulull-llahut a.s. dhe ia dha kalaveshin, ndërsa Resu­lull-llahu a.s. e zgjati dorën, tha Bismilahi - në emër të All-llahut, e pastaj e hëngri.
Addasi tha: "Kështu nuk flet populli i këtyre anëve." Resulull-llahu a.s. e pyeti: "Prej kah je ti dhe cilës fe i takon?" Ai tha: "Unë jam i krishter nga Niniva." Resulull-llahu a.s. shtoi: "Ti qenke, pra, nga fshati i njeriut të mirë, Junus b. Metejit." Ai tha: "E prej nga e di ti se kush është Junus b. Meteji?" Resulull-llahu a.s. u përgjigj: "Ai është vëllai im. Ai është Pejgamber, e edhe unë jam Pejgamber. “Addasi e përqafoi Resulull-llahun a.s. dhe filloi t'ia puth kokën, duart dhe këmbët, ndërsa djemtë e Rebia’s shikonin tërë këtë dhe i thanë njëri-tjetrit: "Ai atje ta prishë djaloshin. Nuk do të të dëgjoj më!"
Kur u kthye Addasi, e pyetën: "Vaj për ty, çka të ndodhi?" Ai u përgjigj: "O zotëri, ky njeri është person çfarë nuk ekziston sot në Tokë. Më tregoi diçka që nuk mund ta dijë askush që nuk është Pej­gamber." Që të dy i bërtitën: "I mjeri ti, o Addas, nga feja jote do të të shpie në fenë e vet, e feja jote është më e mirë se e tij."
Pas kësaj ngjarjeje Resulull-llahu a.s. doli nga vendstrehimi dhe u nis për në Mekë, me zemër të shkallmuar, plotë mërzi dhe pikëllim. Kur iu afrua vendit Karnul-Menazil, afër qytetit, All-llahu xh.sh. ia dërgoi Xhibrilin së bashku me engjëllin e kodrave i cili i tha nëse më urdhëron t'i rrëzojë dy kodrat - El-Ahsheban - (të quajtura Ebu Kubais dhe el-Ahner) në banorët e Mekës do ta bëj atë.
Buhariu gjerësisht transmeton këtë rrëfim me senedin (vargun e transmetuesve) e vet nga Urvete b. Zubejri, të cilit i ka treguar Aishja r.a. se i ka thënë Resulull-llahut a.s.: "A ke pasur ditë më të vështirë se ajo në Uhud (beteja në Uhud)?" Ai u përgjigj: "Gjithçka kam përjetuar nga ky popull i yt, por më së keqi më kanë pranuar në Taif, ku e kam vuar vetën në ultësi ndaj Ibni Abdi Jalilimit. Ai nuk iu përgjigj dëshirës dhe thirrjes sime të pranojë Shehadetin, e pasi që nuk e bëri këtë, u largova prej tij i brengosur dhe i shqetësuar. Kam qenë në dremitje (kllapi) derisa nuk mbërrijta tek vendi Karnul-Menazil. Aty ngrita kokën dhe mbi kokën time pash një re të vogël që më bënte hije, andaj shikova më mirë dhe pash se në të qëndronte Xhibrili, i cili mu drejtua: "All-llahu ka dëgjuar çka u ke thënë atyre dhe çfarë përgjigje të kanë dhënë. All-llahu ta dërgon engjëllin e kodrave, të cilit mund t'i urdhë­rosh t'u bëj çka të duash atyre." Pastaj dëgjova zërin e engjëllit, i cili më tha: "O Muhammed, qe tek jam. çka dëshiron të bëj? Nëse dëshiron t'i rrëzoj këto dy kodra - El-Ahsheban - mbi ta, vetëm thuaj." Resulull-llahu a.s. tha: "Dëshiroj që All-llahu xh.sh. prej tyre t'i shpie në rrugë të drejtë ata të cilët do të besojnë All-llahun e Lartësuar, Një të Vetmin, dhe nuk do të bëjnë shirk, përkatësisht, nuk do t'i përshkruajnë Atij zota të tjerë."[2] Në këtë përgjigje të Resulull-llahut a.s. pasqyrohet persona­liteti i tij i jashtëzakonshëm i endur me vlerat më të larta morale, madhësia e të cilave vështirë diktohet. Resulull-llahu a.s. u këndell plotësisht dhe zemra iu qetësua nga gëzimi për ofrimin e ndihmës nga All-llahu xh.sh. prej kateve qiellore. Pastaj vazhdoi rrugën për në Mekë dhe kur mbërriti në luginën Nahël, u ndal dhe aty qëndroi disa ditë. Në atë luginë gjendeshin dy vende të përshtatshme për qëndrim: Përroi i madh malor dhe fusha pjellore. Duke hulumtuar nëpër libra, nuk mun­dëm të vërtetojmë se ku gjendet saktësisht ky vend. Gjatë qëndrimit në këtë luginë, All-llahu xh.sh. ia dërgoi Resulull-llahut a.s. një grup xhinnësh. Për këta xhinnë All-llahu xh.sh. flet në dy vende në Kur'an:
Në suren El-Ahkaf: "Dhe, (kujtoju atyre kohën) kur t'i dër­guam ty disa xhinnë për të dëgjuar Kur'anin. Kur morën pjesë (në të dëgjuarit e Kur'anit), ata i thanë (njëri-tjetrit) "Heshtni". E, kur përfundoi (të lexuarit), u kthyen te populli i tyre si paralajmërues. Ata thanë: "O populli ynë! Na dëgjuam Librin, të shpallur pas Musait, i cili vërteton se janë të vërteta edhe ato para tij, i cili udhëzon kah e vërteta dhe në rrugën e drejtë. O populli ynë, përgjigjuni ju grishtarit të All-llahut dhe beso­ni Atij! Ai do t'ua falë disa mëkate dhe do t'ju shpëtojë prej dënimit të dhembshëm (46, 29-31).
Në suren El-Xhinn: "Thuaj (o Muhammed!): Mua m'u ka shpallur se disa prej xhinnëve kanë dëgjuar dhe kanë thënë: "Me të vërtetë, kemi dëgjuar (një) Kur'an të mrekullueshëm, i cili udhë­zon në rrugën e drejtë - e ne kemi besuar në te, dhe assesi më nuk do t'i bëjmë shok askënd Zotit tonë." (72,1-2).
Nga këto ajete të cekura, si dhe nga traditat të cilat kanë rezultuar nga komentimi i këtyre bisedave, na bëhet e qartë se Resulull-llahu a.s. nuk ka qenë i njoftuar për ekzistimin e xhinnëve. Për ta ka ditur vetëm pas shpalljes së këtyre ajeteve. Kjo ka qenë hera e parë që është gjetur në shoqërinë e xhinnëve. Teksti i traditave më të vonshme për­mbanë njohurinë për atë se ata kanë ardhur më shpesh pas këtyre ngjarjeve.
Në të vërtetë, Kur'ani ia ka zbuluar Resulull-llahut a.s. botën e xhin­nëve, dhe me këtë ia ka bërë me dije aspektin e ri të ofrimit të ndihmës dhe thesarin e panjohur të Gajbit (të panjohur dhe të pakuptue­shëm për ne). Ndihmesa me ushtri, të cilën nuk e di as nuk e sheh askush përveç Tij, është vërtetuar në ajetet e shpallura, në të cilat paralaj­mërohet suksesi i da'vetit të Resulull-llahut a.s. Me këtë njo­huri të re gjithashtu është vërte­tuar që kurrnjë fuqi e kësaj bote nuk është në gjendje t'ia zë rrugën Islamit dhe suksesit të tij. All-llahu xh.sh., thotë:
"E ata të cilët nuk i përgji­gjen grishtarit të All-llahut, të atillët nuk do të mund t'i ikin Atij në Tokë dhe për ta s'ka mbrojtës, pos All-llahut. Ata janë në humbje të madhe" (46, 32). "Dhe ne e kemi ditur se nuk do të mund t'i shpëtojnë All-llahut në Tokë dhe nuk mund ta lodhin Atë duke ikur (në qiell)." (72, 12)

[1] Mendimi i Nexhib Abadit në veprën "Historia Islamit": I/122. e që edhe unë e kam pranuar.

[2] Sahihu-l-Buhari, libri mbi fillimin e Krijimit: I/458 - kaptina: Çka ka përje­tuar Resulull-llahu a.s. prej mushrikëve dhe munafikëve.

[Albanian eX|PerT]

Pas kësaj ndihme, pas kësaj fitoreje dhe pas këtyre paralajmë­rimeve, u shpërndanë retë e errësirës, trishtimit dhe pikëllimit, të cilat e përcillnin Resulull-llahun a.s. që nga dalja prej Taifit, ashtu të demora­lizuar dhe të pikëlluar, e derisa nuk vendosi të kthehet në Mekë, me bindje të thellë që të vazhdonte misionin e filluar rreth interpretimit të Islamit dhe pranimit të Shpalljes së amshueshme të All-llahut xh.sh., me elan, fuqi, vullnet dhe me entuziazëm të ri.
Atëherë, Zejd b. Harithi i thotë Resulull-llahut a.s. përafërsisht kështu: "Si do të shkosh përsëri në Mekë pasi të kanë dëbuar prej andej?" Ai u përgjigj: "O Zejd, siç po e sheh edhe vet, All-llahu ka zgjidhje për çdo gjë dhe sjellë lehtësime. Ai do ta ndihmojë Fenë e vet dhe do ta lartësojë Pejgamberin e Vet."
Pastaj Resulull-llahu a.s. vajti në shpellën Hira, prej ku e dërgoi një njeri nga familja Huza'ah tek Ahnes b. Shurejke që ta merr nën mbrojtje. Ai u përgjigj: "Unë nuk jam vendas, vetëm vendasit mund të marrin dikënd nën mbrojtjen e vet." Pastaj e dërgoi njërin tek Suhejl b. Amri, e ky tha: "Vërtetë, familja Benu Amir nuk mund ta mbrojë familjen Benu Ka'b. "Pastaj e dërgoi tek El-Mut'am b. Adijji, e ky u përgjigj: "Po, unë e marr atë nën mbrojtjen time." Mandej ky i thirri djemtë e vet dhe fisin e vet dhe u tha: "Armatosuni që të gjithë dhe shpërndahuni nëpër qoshet e Ka'bes, sepse e kam marrë Muhammedin nën mbrojtjen time." Pastaj dërgoi që ta thërrasin Resulull-llahun a.s. e të hyjnë në Mekë. Kur Resulull-llahu a.s. u paraqit me Zejd b. Hari­thin dhe kaloi gjer në mesxhidul-Haram, ku u ndal, Mut'am b. Adijji u ngrit në devenë e vet dhe briti: "O kurejshitë, unë e kam marr Muham­medin a.s. nën mbrojtjen time, prandaj askush prej jush nuk guxon ta ofendojë." Në atë moment Resulull-llahu a.s., i cili bënte tavaf rreth Ka'bes, arriti te qoshja dhe e këndoi duanë.[1] Pastaj i fali dy rekate namaz dhe vajti në shtëpinë e vet, gjersa Mut'ami dhe njerëzit e tij të armatosur e përcollën deri aty.
Ekziston rrëfimi se Ebu Xhehli e ka pyetur Mut'amin: "A je mbrojtës i tij apo ithtar i tij?" Ai përgjigjet: "Vetëm mbrojtës." Atëherë Ebu Xhehli tha: "Atë që e mbronë ti edhe ne do ta konsiderojmë të mbrojtur."[2]
Resulull-llahu a.s. kurrë nuk e ka harruar këtë vepër të mirë të Mut'amit, andaj në Bedër, përkitazi me robërit e luftës ka thënë: "Po t'ishte gjallë Mut'am b. Adijji, e të ndërmjetësonte për këta këtu, të gjithë këta do t'ia lëja atij."[3]

[1] Pasi që të kryhet rrethi i tavafit rreth Ka'bes, qëndrohet në këndin nga i cili ka filluar tavafi, kthehen pëllëmbat e duarve kah këndi - Rukna - dhe këndohet duaja, pastaj vazhdon rrethi i dytë, e kështu me radhë. (sh.p.).

[2] Ibni Hisham: I/419, 420, 441, 442; Zadu-l-Me'ad: II/46, 47; Muhtesar Siretu -r-Resul nga En-Nexhdi, f. 141-143; Rahmetun li-l-Alemin: I/71-74; Tarihu Islami nga Abadi: I/123, 124.

[3] Sahihu-l-Buhari: II/573.

[Albanian eX|PerT]

Pas kësaj ndihme, pas kësaj fitoreje dhe pas këtyre paralajmë­rimeve, u shpërndanë retë e errësirës, trishtimit dhe pikëllimit, të cilat e përcillnin Resulull-llahun a.s. që nga dalja prej Taifit, ashtu të demora­lizuar dhe të pikëlluar, e derisa nuk vendosi të kthehet në Mekë, me bindje të thellë që të vazhdonte misionin e filluar rreth interpretimit të Islamit dhe pranimit të Shpalljes së amshueshme të All-llahut xh.sh., me elan, fuqi, vullnet dhe me entuziazëm të ri.
Atëherë, Zejd b. Harithi i thotë Resulull-llahut a.s. përafërsisht kështu: "Si do të shkosh përsëri në Mekë pasi të kanë dëbuar prej andej?" Ai u përgjigj: "O Zejd, siç po e sheh edhe vet, All-llahu ka zgjidhje për çdo gjë dhe sjellë lehtësime. Ai do ta ndihmojë Fenë e vet dhe do ta lartësojë Pejgamberin e Vet."
Pastaj Resulull-llahu a.s. vajti në shpellën Hira, prej ku e dërgoi një njeri nga familja Huza'ah tek Ahnes b. Shurejke që ta merr nën mbrojtje. Ai u përgjigj: "Unë nuk jam vendas, vetëm vendasit mund të marrin dikënd nën mbrojtjen e vet." Pastaj e dërgoi njërin tek Suhejl b. Amri, e ky tha: "Vërtetë, familja Benu Amir nuk mund ta mbrojë familjen Benu Ka'b. "Pastaj e dërgoi tek El-Mut'am b. Adijji, e ky u përgjigj: "Po, unë e marr atë nën mbrojtjen time." Mandej ky i thirri djemtë e vet dhe fisin e vet dhe u tha: "Armatosuni që të gjithë dhe shpërndahuni nëpër qoshet e Ka'bes, sepse e kam marrë Muhammedin nën mbrojtjen time." Pastaj dërgoi që ta thërrasin Resulull-llahun a.s. e të hyjnë në Mekë. Kur Resulull-llahu a.s. u paraqit me Zejd b. Hari­thin dhe kaloi gjer në mesxhidul-Haram, ku u ndal, Mut'am b. Adijji u ngrit në devenë e vet dhe briti: "O kurejshitë, unë e kam marr Muham­medin a.s. nën mbrojtjen time, prandaj askush prej jush nuk guxon ta ofendojë." Në atë moment Resulull-llahu a.s., i cili bënte tavaf rreth Ka'bes, arriti te qoshja dhe e këndoi duanë.[1] Pastaj i fali dy rekate namaz dhe vajti në shtëpinë e vet, gjersa Mut'ami dhe njerëzit e tij të armatosur e përcollën deri aty.
Ekziston rrëfimi se Ebu Xhehli e ka pyetur Mut'amin: "A je mbrojtës i tij apo ithtar i tij?" Ai përgjigjet: "Vetëm mbrojtës." Atëherë Ebu Xhehli tha: "Atë që e mbronë ti edhe ne do ta konsiderojmë të mbrojtur."[2]
Resulull-llahu a.s. kurrë nuk e ka harruar këtë vepër të mirë të Mut'amit, andaj në Bedër, përkitazi me robërit e luftës ka thënë: "Po t'ishte gjallë Mut'am b. Adijji, e të ndërmjetësonte për këta këtu, të gjithë këta do t'ia lëja atij."[3]

oOoOoO

TË PREZENTUARIT E ISLAMIT
FISEVE DHE INDIVIDËVE

N

ë muajin dhul-ka'de, të vitit dhjetë të pejgamberllëkut, Resulull-llahu a.s. u kthye në Mekë për të vazhduar prezen­timin e Isla­mit fiseve të ndryshme dhe individëve. Mbase afrohej koha e haxhxhit, njerëzit masivisht vinin në Mekë, mbi deve të lodhura, nga vise të largëta, që të kryejnë ritualin e haxhxhit, që të kenë leverdi për vete dhe që, në ditët e caktuara, me rastin e therjes së kurbaneve, me të cilët i ka furnizuar All-llahu xh.sh., të përmendin emrin e Tij. Resulull-llahu a.s. e shfrytëzon këtë rast dhe i viziton të gjitha fiset veç e veç, i njofton me bazat e Islamit dhe i thërret në fenë e All-llahut. Këtë e bënte me të njëjtën fuqi, me të njëjtin elan dhe me të njëjtën metodë sikur që pat vepruar nga viti i katërt i pejgamberllëkut.
Fiset të cilave iu ka ofruar Islamin

Ez-Zuhri ka thënë: "Resulull-llahu a.s. i vizitonte fiset dhe i thërriste në Islam duke iu ofruar Shenjat e Kur'anit dhe veprimtarinë e vet që të pendohen e të largohen nga politeizmi. I ka vizituar këto fise: Benu Amir b. Sa'sa'a, Muharib b. Hasfeh Fezzereh, Gassan, Meret, Hanifeh, Sulejm, Abes, Benu Nasër, Benu-l-Bukai, Kindeh, Kelb, El-Harith b. Ka'b, Udhreh, El-Hadarimeh, dhe asnjëri prej këtyre nuk pranoi Islamin."[4]
Këto fise, sipas El-Zuhrit, nuk kanë kontaktuar për të parën herë me Resulull-llahun a.s. e as për të parën herë nuk u është prezentuar Islami në vitin e dhjetë, por Resulull-llahu a.s. këtë e bënte çdo vit, duke filluar prej të katërtit, prej kur edhe pranon imperativin që të paraqitet dhe vepron publikisht, e deri në sezonën e fundit të haxhi­llëkut para Hixhretit. Prandaj nuk mund të thuhet për asnjë fis se është thirrur në Islam në vitin e caktuar. Dijetari El-Mensur Fevri përmend disa fise të cilat për të parën herë janë thirrë në Islam në vitin dhjetë të pejgamberllëkut, kurse Ibni Is'haku i shpjegon edhe metodat e thirrjes dhe mospranimin e tyre. Ja shkurtimisht në lidhje me këtë:
1. Benu Kelb: Resulull-llahu a.s. ka shkuar tek një familje e tyre e cila është quajtur Benu Abdullah. U ka bërë thirrje që ta besojnë All-llahun xh.sh. dhe atë si Pejgamber a.s. duke u thënë: "O Benu Abdullah, All-llahu i ka dhënë emër të bukur babës së juaj, kurse ju nuk pranoni atë që po ju ofrohet."
2. Benu Hanife: "Ai i ka vizituar këta në shtëpi e i ka thirrë në Islam dhe ta besojnë ate si Pejgamber. Askush prej arabëve nuk e ka refuzuar më vrazhdë se ata."
3. Benu Amir bin Sa'sa'a: është fis te i cili ka shkuar Resulull-llahu a.s. dhe i ka thirrë t'i besojnë All-llahut Një xh.sh. dhe ta pranojnë atë si Pejgamber të All-llahut. Njëri nga familja, i quajtur Behireh b. Firas, tha: "Pasha Zotin, sikur ta lëshoja këtë të ri kurejshit, gjallë do t'a hanin arabët." Pastaj shtoi: "Çka mendon o Muhammed, nëse ty të njo­him si Pejgamber dhe pranojmë Islamin, e pastaj All-llahu të ndihmon e i mposhtë kundërshtarët, a do të mund të të trashëgojmë?" - "Përcak­timi i pushtetit është në duart e All-llahut. Ai jep pushtet kujt të do vet." - "Atëherë nuk kemi nevojë për ty." Edhe ata e refuzuan.
Kur u kthyen në shtëpitë e veta i treguan prijësit të tyre, i cili për shkak të pleqërisë nuk kishte shkuar në haxhxh, çka u ka ndodhur dhe i thanë: "Na vizitoi një i ri nga fisi Kurejsh, prej beni Abdul-Muttalibit, i cili vetën e konsideronte si Pejgamber. Na thirri që ta mbrojmë dhe që ta marrim me vete në vendin tonë." Plaku u kap për koke dhe tha: "O bijtë e Amrit, çfarë marrëzie keni bërë? Sa dëm të madh keni bërë! Pasha Zotin, diç të tillë kurrë nuk do të trillonte një Ismailit (me origji­në nga Ismaili). Ai e ka folur të vërtetën. Ku e keni pasur mendjen?"[5]
Besimtarët Islam jashtë Mekës

Resulull-llahu a.s. iu ka ofruar Islamin fiseve dhe delegacioneve të ndryshme, por nuk i ka harruar as individët, sikurse disa personalitete të dalluara. Disa janë përgjigjur pozitivisht, kështu që pas periudhës së haxhxhit, shumë njerëz e pranuan Islamin. Ja disa prej tyre:
1. Suvejd bin Samiti ka qenë poet i shquar nga Jethribi.[6] Bashkë­vendësit e quanin Kamil (i plotë) për shkak të talentit poetik, dinjitetit dhe origjinës së tij. Në Mekë ka ardhur për shkak haxhxhit apo umres, ku Resulull-llahu a.s. e thirri në Islam. Ai u përgjigj: "Ndoshta atë që pose­don ti është e njëjtë me atë që posedoj unë." Resulull-llahu a.s. e pyeti: "E çka posedon ti?" Ai tha: "Urtësinë e Llukmanit." "Më thuaj çka di." i tha Resulull-llahu. Ai tha atë që dinte, e Resulull-llahu iu drejtua: "Ky ligjë­rim është i bukur, por ajo që posedoi unë është më e vlefshme, unë i kam ajetet Kur'anore të cilat mua mi ka shpallur All-llahu i Madhëruar. Pastaj Resulull-llahu a.s. ia këndoi një fragment nga Kur'ani dhe e thirri në Islam. Ai përsëriti pas Resulull-llahut a.s. keli­mei-shehadetin dhe kaloi në Islam e tha: "Këto janë fjalë të mreku­llueshme. Pastaj u kthye në Medinë, por së shpejti pas kësaj vritet afër vendit Bu'ath.[7]
Suvejdi pranoi Islamin në fillim të vitit njëmbëdhjetë të pejgam­berllëkut.[8]

[1] Pasi që të kryhet rrethi i tavafit rreth Ka'bes, qëndrohet në këndin nga i cili ka filluar tavafi, kthehen pëllëmbat e duarve kah këndi - Rukna - dhe këndohet duaja, pastaj vazhdon rrethi i dytë, e kështu me radhë. (sh.p.).

[2] Ibni Hisham: I/419, 420, 441, 442; Zadu-l-Me'ad: II/46, 47; Muhtesar Siretu -r-Resul nga En-Nexhdi, f. 141-143; Rahmetun li-l-Alemin: I/71-74; Tarihu Islami nga Abadi: I/123, 124.

[3] Sahihu-l-Buhari: II/573.

[4] Transmeton Tirmidhiu. Të shikohet Siretu-r-Resul nga Nexhdi: f. 149.

[5] Ibni Hisham: I/424, 425.

[6] Jethrib - Medina dhe Munevveri.

[7] Ibni Hisham: I/425-427.

[8] Tarihu Islam nga Nexhib Abadi: I/125.

[Albanian eX|PerT]

2. Ijjas bin Mu'adhi ka qenë një djalë i ri, me prejardhje nga Jethribi. Në Mekë erdhi me një delegacion të fisit El-Evs. Delegacioni kishte për qëllim lidhjen e marrëveshjes mes kurejshitëve dhe fisit të tyre kundër fisit El-Hazrexh, në prag të luftës së njohur Bu'ath, në fi­llim të vitit njëmbëdhjetë të pejgamberllëkut. Zjarri i armiqësisë kishte shpërthyer ndërmjet dy fiseve të përmendura në Jethrib.
Fisi El-Hazrexh ishte numerikisht më i madh se fisi El-Evs. Kur Resulull-llahu a.s. kuptoi se evsasit kishin ardhur në Mekë, shkoi te ata, u ul dhe tha: "A dëshironi të keni dobi nga kjo ardhje e juaj?" U përgjigjën: "E si kështu?" Ai tha: "Unë jam Pejgamber i All-llahut xh. sh., i dërguar për besimtarët. Unë i thërras t'i besojnë All-llahut dhe mos t'i përshkruajnë Atij shok. Mua ma ka zbritur Librin." Pastaj ua shpjegoi Islamin dhe kën­doi një fragment nga Kur'ani. Atëherë Ijjas b. Mu'adhi tha: "O popull, më mirë do t'ishte sikur të kishim ardhur për këtë se sa për marrëveshje." Një anëtar i delegacionit, i quajtur Ebu-l-Hajser Enes b. Rafi, e merr një grusht pluhur dhe ia gjuan Ijjasit në fytyrë dhe i thotë: "Ik prej nesh! Pasha jetën, ne kemi ardhur këtu me qëllim tjetër." Ijjasi heshti, e Resulull-llahu a.s. u ngrit dhe u largua prej tyre. Këta pastaj janë kthyer në Medinë pa kryer punë. Nuk kanë mundur të lidhin marrëveshje me kurejshitët.
Pas kthimit në Jethrib, Ijjasi së shpejti vdes duke rënë shehadet, duke thirrë tekbir dhe duke madhëruar dhe falënderuar All-llahun xh.sh. Askush nuk dyshon në atë se Ijjasi ka vdekur si mysliman i vërtetë.[1]
3. Ebu Dherr El-Gaffari ka qenë banor nga rrethina e Jethribit. Kur ka arritur në Jethrib lajmi për pejgamberllëkun e Muhammedit a.s., përmes Suvejdit dhe Ijjasit, Ebu Dherrit kjo i flenë në zemër dhe pra­non Isla­min.[2]
Buhariu transmeton nga Ibni Abbasi i cili ka thënë: "Ebu Dherri ka thënë: Unë jam nga familja Gaffar. Kemi dëgjuar lajmin se në Mekë është paraqitur një njeri i cili vetën e konsideron Pejgamber. Andaj, iu drejtova vëllait tim: "O vëllai im, shko tek ai njeri, fol me të dhe kthehu të më informosh për të." Ai shkoi, e pa Resulull-llahun a.s. e pastaj u kthye në shtëpi dhe unë e pyeta: "Me çfarë lajmesh ke ardhur?" Ai u përgjigj: "Pasha All-llahun, e kam parë njeriun i cili urdhëron të bëhen vepra të mira e të pengohen ato të këqijat." Unë atëherë i thashë: "Nuk më ke kënaqur me përgjigje." Atëherë u furnizova me ujë, e mora shkopin dhe u nisa për në Mekë. Kur mbërrijta atje, fillova ta kërkojë Muhammedin. Nuk e njihja, e të pyesja e kisha mëni. Qëndroja në mesxhid duke pirë ujë Zem-zem. Pastaj, pranë meje kaloi Aliu e tha: "Si duket ky njeri është i huaj?" U përgjigja: "Po." Pastaj ai më ftoi në shtëpi të vet e unë u nisa me të. Nuk më pyeste kurrgjë e as unë nuk e pyetsha atë. Atë natë bujta tek ai, e në mëngjes u nisa për në mesxhid për të pyetur për Muhammedin. Gjer atëherë kurrkush nuk më tregoi diç për të. Pastaj, përsëri Aliu kaloi pranë meje e më tha: "Ende nuk ke gjetur ku të vendosesh?" Thashë: "Jo." Ai tha: "Eja me mua." E pastaj më pyeti: "Kush je? Ç'të solli në këtë qytet?" I thashë: "Nëse nuk më tradhton do të të tregojë." Aliu tha: "Mirë." Unë i thashë: "Kam dëgjuar se këtu jeton një njeri i cili vetën e konsideron Pejgamber të Zotit. E dërgova vëllanë të bisedonte me të, por u kthye pa kryer punë. Dëshiroj që personalisht ta shoh atë njeri." Aliu më tha: "Ja, tani e ke gjetur përcjellësin. Unë mu tani jam duke shkuar tek ai. Ku të hyj unë, hyn edhe ti. Nëse e shoh dikënd të rrezikshëm për ty, do të ndalem e do të mbështetem në mur kinse po i rregulloj këpucët e mia, e ti vazhdo." Aliu eci e unë pas tij, gjersa nuk hyri në një shtëpi, e unë pas tij. Me të hyra tek Pejgamberi i All-llahut, dhe i thashë: "Ma shpjego Islamin." Ai ma shpjegoi. Pastaj pranova Islamin në të njëjtin çast, e ai më tha: "O Ebu Dherr, mos i trego kujt për këtë. Kthehu në vendin tënd, e kur dëgjon se jemi forcuar, atëherë na u bashko. Ende nuk dihet se çdo të bëhet me ne dhe me punën tonë, por ti puno." Unë thashë: "Pasha Atë, që ta ka zbritur të Vërtetën, tani të gjithëve do tu them me zë të lartë." Dhe shkova në mesxhid ku i takova kurejshitët të tubuar. Brita me zë të lartë: "O popull Kurejshit, unë dëshmoj se nuk ka Zot tjetër, përveç All-llahut dhe dëshmoj se Muhammedi është i Dërguari i Tij dhe Pejgamber i Tij." Ata britën: "Ngrituni ta zëmë këtë renegat!" U ngritën dhe më rrahën gjer në alivanosje. Abbasi më gjeti në atë gjendje, u përkul mbi mua, pastaj u kthye kah ata dhe tha: "Vaj halli për ju. A mos, vallë, do te mbytni njeriun nga familja Gaffar, ndërsa tregtitë e juaja dhe rruga juaj kalojnë përmes tokës së tyre?" Pas kësaj, ata më lanë të qetë. Të nesërmen në mëngjes, u ktheva në mes­xhid dhe i përsërita ato fjalë që i thashë dje. Ata thanë: "Sillni këtij rene­gati", u ngritën dhe vepruan në të njëjtën mënyrë sikurse dje. Përsëri erdhi Abbasi, u përkul mbi mua dhe e përsëriti fjalimin e djeshit.[3]

[1] Ibni Hisham: I/427, 428; Tarihu Islami: I/126.

[2] Vepra paraprake: I/126.

[3] Sahihu-l-Buhari, kaptina mbi Zem-zemin: I/499, 500, dhe kaptina: Islami i Ebu Dherrit: I/544, 545.

[Albanian eX|PerT]

4. Tufujl b. Amër Ed-Devsi ka qenë njeri i ndershëm dhe bujar, poet i talentuar dhe prijës i fisit Devs. Fisi i tij ka pasur njëfarë dominimi mbi disa krahina të Jemenit. Mekën e ka vizituar në vitin njëmbëdhjetë të pejgamberllëkut. Me atë rast banorët e Mekës i kishin përgatitur pritje me nderime të mëdha. Ata i thanë: "O Tefujl, ke arritur në qytetin tonë ku gjen­det një njeri misterioz dhe për ne i pakuptue­shëm, i cili na ndanë në grupacione. Bëri të grindemi mes veti. Flet si magjistar. E ndau babain nga i biri, vëllanë nga vëllai, burrin nga grua­ja. Kemi frikë për ty dhe përcje­llësit tuaj se mos po ju ndodh diç sikur që na ndodhi neve. Mos bisedo me të dhe mos e dëgjo ç'flet." Tufejli tregon: "Pasha All-llahun, aq tepër ishin këmbëngulës, sa që vendosa të mos bisedoj me të e as mos ta dëgjoj atë. Kur u nisa të shkoj në mes­xhid, i mbylla veshët me pambuk që të mos ndiej kurrgjë nga biseda e tij. Kur arrita në mesxhid, ai ishte duke u falur tek Ka’bja. U ndala pranë tij, e All-llahu nuk më la e të mos i dëgjoj disa nga fjalët e tij. Ligjërimi që e dëgjova ishte i këndshëm. Andaj, i thashë vetit: "Vaj halli për ty o Tufejl, se çdo të gjejë! Pasha Zotin, unë jam poet i talentuar, mirë e dalloj ligjërimin e mirë nga i keqi, çka më pengon të dëgjoj ligjërimin e këtij njeriu? Nëse flet diçka mirë, do ta pranojë, e nëse jo, nuk do ta përfilli atë." Ndejta aty gjersa ai nuk u nis për në shtëpi. E përcolla dhe kur hyri në shtëpi, hyra edhe unë pas tij. Pastaj i tregova se çka kam dëgjuar dhe çka flasin për të dhe kujdesin e njerëzve për mua. I tregova se i kam mbyllur veshët me pambuk, por megjithatë kam dëgjuar diç nga ligjërimi i tij. Pastaj i thashë: "Më trego si qëndron puna me ty." Ai ma prezentoi Islamin dhe këndoi nga Kur'ani. Pasha Zotin, kurrë gjer atëherë nuk kam dëgjuar diç më të bukur. Çfarë ligjë­rimi të mreku­llueshëm. Menjëherë pranova Islamin, e shqiptova sheha­detin e së vërte­tës dhe i thashë: "Mua më dëgjon populli im, andaj po kthehem në vendin tim dhe do t'i thërras në Islam, lute All-llahun të ma jap ndonjë shenjë." Resulull-llahu a.s. u lut." All-llahu xh.sh. ia dha shenjën e kërkuar. Kur u kthye në shtëpi All-llahu xh.sh. ia ndriti fytyrën me një shndrizë. Ai tha: "All-llahu im, le të shndritë diç jashta fytyrës sime, frikësohem se njerëzit do të thonë: ky është magjistar. Drita u shndërrua në kamxhik. Ai i thirri në Islam babain dhe gruan e vet. Ata pranuan, por populli i tij nuk pranoi fenë e re. Megjithatë nuk e hoqën nga udhëheqja derisa ai vetë nuk u largua prej tyre pas betejës të Hendekut.[1] Bashkë me të u shpërngulën edhe rreth tetë­dhjetë familje të fisit. Në Islam ka përjetuar pleqëri të bukur. Ka rënë si shehid në betejën e Jemames.[2]
5. Dimad El-Ezdi me origjinë nga fisi Ezd Shenueh nga Jemeni. Gjatë vizitës në Mekë i ka dëgjuar horrat duke thënë: "Muhammedi, vërtetë është i marrë." Ai mendoi në vete: "Sikur të shkoja tek ky njeri, ndoshta Zoti do ta shëronte me ndihmën time." Pastaj e gjeti Muha­mmedin a.s. dhe i tha: “O Muhammed, unë jam shërues nga këto sëmurje, a dëshiron të të shëroj?" Resulull-llahu a.s. tha: "Falënderimi i takon All-llahut. Atij i falënderojmë dhe nga ai ndihmë kërkojmë. Atë që All-llahu e udhëzon kurrë nuk do të humbë, e atë që Ai e sjell në lajthitje, askush nuk mund ta shpie nga ajo. Unë dëshmoj se nuk ka Zot tjetër, pos All-llahut, Një, të Vetmit. Ai nuk ka konkurrent dhe dëshmoj se Muhammedi është rob i Tij dhe Pejgamber i Tij." "Tani, përsëritmi ato fjalë" tha El-Ezdi. Resu­lull-llahu a.s. ia përsëriti tri herë, e ky tha: "Kam dëgjuar fjalët e magjis­tarit dhe shortarit, pastaj edhe fjalët e poe­tit, por diç të këtillë nuk kam dëgjuar. Fjalët tuaja tejkalojnë çdo ligjërim. Ma shtriej dorën që të zotohem në Islam", dhe e pranoi Islamin.[3]
Gjashtë banorët e mirë të Jethribit

Gjatë kohës të haxhxhit, në vitin njëmbëdhjetë të pejgamberllëkut - në muajin gusht të vitit 620 të erës së re - Islami gjenë farë pjellore për idenë e vet, të cilat së shpejti rriten në trungje të degëzuara nën hijen e të cilave do të pushojnë myslimanët nga vuajtjet shumëvjeçare të tira­nëve dhe zullumqarëve.
Resulull-llahu a.s. posedonte urtësi të thellë. Atij i shkonte përdore që, me gjithë përgënjeshtrimet e ndryshme, vuajtjet dhe pësimet në Mekë, t'i vizitojë fiset Arabe dhe t'ua prezentojë Islamin. Këtë e bënte gjatë netëve të errëta, duke u përpjekur që të mos ndërhyjnë jobesim­tarët mekasë mes tij dhe atyre fiseve.[4]
Një natë, del bashkë me Ebu Bekrin dhe Aliun, për t'i vizituar fiset Dhuhel dhe Shejban b. Thalebe. U flet për Islamin dhe i thërret në fe. Mes Ebu Bekrit dhe njërit nga fisi Dhuhel zhvillohet një dialog në formë pyetje-përgjigjjesh të bukura. Benu Shejbanët shumë bukur janë përgjigjur në pyetje, megjithatë refuzuan të pranojnë Islamin.[5]
Pastaj Resulull-llahu a.s. shkon në Minne dhe atë në Aka'ba. Gjatë udhëtimit i dëgjon disa njerëz duke folur. Ngutet që t'i arrinë dhe t'i shoqërojë. Këta ishin gjashtë të rinj nga Jethribi, të gjithë nga fisi Hazrexh.
Këta janë:
1. Es'ad b. Zeraret, nga familja Beni Nexhxhar;
2. Avf b. El-Harith b. Rifa'ta Afra', nga Beni Nexhxharët;
3. Rafia b. Malik b. El-Uxhlan, nga Beni Zurejkët;
4. Kutbet b. Amir b. Hudejde, nga Beni Selemët;
5. Ukbet b. Amir b. Nabi, nga Beni Haram b. Ka'sët; dhe
6. Xhabir b. Abdullah b. Riab, nga Abid b. Ganemët.
Këta ishin djemtë e zotërinjëve medinasë. Nga robëreshat hebrenje në Medinë kishin dëgjuar se në shekullin e tyre do të të dërgohet një Pejgamber. "Ai do të paraqitet, ne do ta pasojmë atë kurse ju do t'u luftojmë sikur populli i Adit dhe Iremit."[6]
Kur i arrinë, Resulull-llahu a.s. fillon bisedën duke pyetur: " Kush jeni ju?" Ata u përgjigjën: "Një grup i vogël hazrexhësh." Ai tha: "Jeni robër të hebrenjve?" Ata u përgjigjën: "Po." Ai tha: "A doni të ulemi e të bisedojmë?" U përgjigjën: "Po." pastaj u ulën e Resulull-llahu a.s. ua prezentoi të vërtetën e Islamit dhe esencën e fesë. Pastaj i thirri që ta besojnë All-llahun e Lartësuar, dhe u këndoi një fragment nga Kur'ani. Ata biseduan mes veti: "Pasha Zotin ky është Pejgamberi, për të cilin flitnin hebrenjtë. Nuk guxojmë të lejojmë që të na tejkalojnë." Atëherë ata e pranuan Resulull-llahun a.s. për Pejgamber të All-llahut, dhe e pranuan Islamin. Kanë qenë ndër kokat më të mençura të Jethribit. I kishte molisur lufta vëllavrasëse e cila pak kohë më parë kishte mba­ruar dhe e cila përsëri mund të shpërthente, andaj dëshiruan që feja dhe misioni i Resu­lull-llahut a.s. të jenë shkak për përfundimin e këtyre luftërave. Ata thanë: "Ne e kemi braktisur fisin tonë, sepse nuk mund t'i shikonim se çka janë duke bërë. Nuk ekziston kurrnjë popull siç janë ata, në armiqësi dhe në të këqija. Ndoshta All-llahu xh.sh. do t'i bash­kojë rreth teje. Ne do t'ua shpjegojmë dhe ofrojmë Islamin, dhe do t'i thërrasim të të besojnë ty. Do t'ua shpjegojmë shkakun përse t'u përgji­gjëm ty dhe përse hymë në radhën e ithtarëve tuaj. Nëse All-llahu i tubon rreth teje, do të jesh njeriu më i çmueshëm."
Kur u kthyen në Medinë, u kthyen si bartës të Islamit. Në Medinë nuk mbeti asnjë shtëpi ensarësh, pa u përmendur emri i All-llahut xh. sh. dhe Resulull-llahut a.s.[7]
Shënim në lidhje me martesën e Resulull-llahut a.s.
me Aishen

Në muajin shevval të vitit njëmbëdhjetë të pejgamberllëkut, Resu­lull-llahu a.s. u fejua me Aishen r.a. gjashtë vjeçe, kurse me të është martuar në Medinë pas Hixhretit, kur ajo i ka pasur nëntë vjet.[8]

[1] Ai është shpërngulur na Jemeni pas betejës së Hudejbijes, sepse ka arritur në Medinë atëherë kur Resulull-llahu a.s. ishte në Hajber. Ibni Hisham: I/385.

[2] Ibni Hisham: I/382-385; Rahmetun li-l-Alemin: I/81, 82; Muhtesar Siretu-r-Resul nga Nexhdi, f. 144; Tarihu Islami nga Abadi: I/127.

[3] Rrëfen Muslimi në veprën e vet Mishkatu-l-Mishabih, kaptina: Shenjat e pejgamberllëkut: II/525.

[4] Tarihu Islami nga Abadi: I/129.

[5] Muhtesar Siretu-r-Resul nga En-Nexhdi, f. 150-152.

[6] Zadu-l-Me'ad: II/50; Ibni Hisham: I/429.541.

[7] Ibni Hisham: I/428-430.

[8] Telkihu Fuhumi ehli-l-Ether, f. 10; Sahihu-l-Buhari: I/551.

[Albanian eX|PerT]

EL-ISRA VE EL-MI'RAXHI
- Isra dhe Mi'raxhi -
udhëtimi i natës dhe ngritja[1]

R

esulull-llahu a.s. gjatë jetës së vet, ka pasur një periudhë jashtëzakonisht të vështirë, duke i hapur rrugën Islamit. Misi­oni i tij në përhapjen e fesë të All-llahut xh.sh. ka përjetuar suksese dhe rënie. E atje lartë, diku në hapësirat e largëta hyjnore, xixë­llonin yjet e shkëlqyera duke pëshpëritur për sukseset e reja. Në këtë periudhë, mes suksesit dhe dëshprimit, ndodh Isra dhe Mi'raxhi. Duke qenë se kjo ngjarje ka vlerë të madhe shpirtërore, do të flasim gjerësisht për të.
Ekzistojnë shumë mendime për kohën në të cilën ka ndodhur Isra dhe Mi'raxhi:
1. Isra ka ndodhur në vitin në të cilin All-llahu xh.sh. e ka nderuar Resulull-llahun a.s. me pejgamberllëk. Ky është mendimi i Taberaniu.
2. Ngjarja ka ndodhur në vitin pesë të pejgamberllëkut. Kështu mendojnë Neveviu dhe Kurtubi.
3. Ngjarja ka ndodhur natën e njëzet e shtatë të muajit rexheb, të vitit dhjetë të pejgamberllëkut, mendon dijetari El-Mensur Fevri.
4. Gjashtëmbëdhjetë muaj para Hixhretit, ose në muajin ramazan të vitit dymbëdhjetë të pejgamberllëkut.
5. Një vit e dy muaj para Hixhretit, ose në muajin muharrem, të vitit trembëdhjetë të pejgamberllëkut; dhe
6. Një vit para Hixhretit, ose në muajin rebiul-evvel, të vitit trembëdhjetë të pejgamberllëkut.
H. Hatixhja r.a. ka kaluar në Ahiret në muajin ramazan, të vitit dhjetë të pejgamberllëkut. Gjer atëherë ende nuk ka qenë e shpallur dispozita për pesë namazet ditore, e nuk ekzistojnë kurrfarë mendimesh kontestuese rreth asaj se pesë kohët e namazit janë caktuar natën e Isra'asë.
Tri mendimet e fundit janë dhënë në bazë së shpalljes të sures "El-Isra" përmbajtja e së cilës tregon se kjo është shpallur mjaft vonë. Nuk e di se cili mendim është më i saktë. Të gjithë imamët e Hadithit e trans­metojnë këtë ngjarje, e ne do te parashtrojmë në pikat e shkurtëra me këtë renditje:
Ibnul-Kajjumi thotë: "Resulull-llahu a.s. e ka përjetuar Isra'në si udhë­tim të vërtetë trupor, që ka filluar në Mesxhidul Haram në Mekë e ka mbaruar në Bejtu-l-Mukaddes në Kuddusi-Sherif. Ka udhëtuar në Burak (mjet me të cilin Muhammedi a.s. është ngjitur në qiell) me përcjelljen e Xhibrilit a.s. Ka mbërritur në Kuddus ku është falur në xhami me Pejgam­berët e tjerë e ky është bërë imam i tyre, ndërsa Burakun e ka lidhur në hallkën e derës së xhamisë.Atë natë ndodhë ngritja e Resulull-llahut a.s. nga Bejtu-l-Mukad­desi në qiellin e parë, e nën udhëheqjen Xhibrili a.s. i cili e shpien në katet e hapësirës së panjohur të All-llahut. Aty e takon Ademin a.s., babain e gji­nisë njerëzore. E përshëndet me selam e ai ia kthen me mirëseardhje dhe i përgjigjet me selam dhe e pranon pejgamber­llëkun e tij. All-llahu xh.sh. këtu ia tregon shpirtrat e shehidëve në anën e djathtë dhe shpirtrat e fatkeqëve në të majtën. Prej aty, Resulull-llahu a.s. ngritet në qiellin e dytë, ku merr lejen për hyrje. Aty e takon Jahjan, të birin e Zekerijas, dhe Isain, të birin e Merjemës. Takohet me ta dhe i përshëndetë me selam. Ata i për­gjigjën selamit, i dëshirojnë mirëseardhje dhe e pranojnë si Pejgamber. Pas kësaj, pason ngritja në katin e tretë ku takohet me Jusufin. E përshëndet me selam e edhe Jusufi i përgjigjet me selam, me mirësear­dhje dhe ia pranon pejgamberllëkun. Pastaj ngritet në qiellin e katërt ku takohet me Idrisin. E përshëndet me selam e ai i përgjigjet në selam, i shpreh mirëseardhje dhe ia pranon pejgamberllëkun.
Prej aty ngritet në qiellin e pestë, ku takohet me Harunin, të birin e Imranit dhe e përshëndet me selam. Ai i përgjigjet me mirëseardhje dhe e pranon si Pejgamber. Pastaj ngritet në qiellin e gjashtë, ku takohet me Musain, të birin e Imranit dhe e përshëndet me selam. Ai i përgjigjet me mirëseardhje dhe e pranon pejgamberllëkun e tij.
Duke e lëshuar qiellin e gjashtë, Musai fillon të qajë. E pyesin: "Ç'të shtyri të qajsh?" Ai përgjigjet: "Po qajë për atë se populli i këtij djaloshi, i cili ka ardhur pas meje si Pejgamber, do të jetë më i numërt në Xhennet se sa populli im." Pas kësaj bisede, Resulull-llahun e ngrisin në qiellin e shtatë. Aty e takon Ibrahimin a.s. E përshëndet me selam. Ai i shpreh mirëseardhje dhe e pranon si Pejgamber.
Pas këtij udhëtimi Resulull-llahun a.s. e ngrisin gjer në Sidretu-l-Munteha - Perdja e Fundit, e prej aty në horizontin më të lartë të All-llahut. Afrohet shumë afër All-llahut të Madhëruar e të Lartësuar, pastaj iu afrua, e u lëshua afër, aq afër sa dy harqe apo më afër. Dhe ia shpalli robit të vet atë që ia shpalli. Këtu i caktohet falja prej pesë­dhjetë namazesh ditore. Pastaj Resulull-llahu a.s. niset të kthehet. Kur kalon pranë Musait, ky e pyet: "Çka t'është urdhëruar?" Përgjigjet: "Pesëdhjetë namaze në ditë." Musai i thotë: "Ummeti yt nuk mund ta zbatojë këtë. Kthehu të Zoti yt dhe lute që t'ia lehtësojë ummetit tënd." Resulull-llahu a.s. e shikon Xhibrilin, sikur të kërkonte këshillim nga ai. Ai ia vërteton me isharet (gjest): "Po, nëse dëshiron ti." Xhibrili përsëri e ngrit tek All-llahu i Gjithfuqishëm, i Lartësuar dhe i Lavdë­ruar - i Cili ishte në vendin e vet (kjo është pjesë e fjalisë së Buhariut e ndërvënë në disa hadithe). All-llahu ia zvogëlon dhjetë namaze. Pej­gamberi a.s. lëshohet gjer te Musai dhe e njofton për këtë. Musai i thotë: "Kthehu te Zoti yt dhe lute t'ia lehtësojë ummetit tënd." Kështu, Resulull-llahu a.s. shkon lartë, poshtë te Musai dhe te Zoti i vet i Lartësuar, gjersa All-llahu xh.sh. nuk ia kufizon numrin e namazeve gjer në pesë. Pas kësaj, Musai i thotë që të shkonte edhe një herë Lart, por Resulull-llahu a.s. përgjigjet: "Mjaft kam fituar nga Zoti im, jam i kënaqur dhe i pranoj." Kur largohet prej aty, Resulull-llahu a.s. dëgjon një Zë: "E realizova urdhrin tim dhe ua lehtësova robërve të Mi" - (mbaron citati).[2]
Ibnul Kajjumi pastaj paraqet mendime të ndryshme rreth pamjes së All-llahut xh.sh. Ai citon fjalët e Ibni Tejmiut me përmbajtje të ngjash­me. Esenca tregon se nuk ka ardhur gjer tek pamja fizike e Krijuesit dhe se ky mendim nuk është transmetuar prej asnjë as'habi. Transme­timi i Ibni Abbasit, i cili flet për pamjen absolute dhe përjetimin e All-llahut xh.sh., me shqisa, nuk është kundërthënie me transmetimet tjera.
Ibnul-Kajjumi vazhdon: "Fjalët e All-llahut të Lartësuar, në suren En-Nexhm: "Pastaj iu lëshua dhe iu afrua." (53, 8) tregojnë tjetër mënyrë të afruarit nga ai në rrëfimin "mbi lartësimin - ngritjen e natës", sepse afrimi në suren "En-Nexhm" është afrim i Xhibrilit dhe të lëshuarit e tij, siç thotë Aishja r.a. dhe Ibni Mes'udi, ndërsa vetë teksti këtë e vërteton. Kurse "afrimi dhe lëshimi" në këtë hadith tregon qartas se ky është afrim dhe lëshim i All-llahut xh.sh. Në suren "En-Nexhm" qëndron edhe kjo: "Atë e ka parë edhe herën tjetër tek Sidretu-l-Munteha." (53, 13-14). Kjo ka të bëj me Xhibrilin, të cilin Resulull-llahu a.s. e ka parë në figurën e vet dy herë: të parën herë në tokë e të dytën herë në Sidretu-l-Munteha, e All-llahu e di më së miri."[3] (mbaron citati).
[1] Zadu-l-Me'ad: II/49; Muhtesar Siretu-r-Resul nga Nexhdi, f. 148, 149; Rahmetun li-l-Alemin: I/67; Tarihu Islami nga Abadi: I/124.

[2] Zadu-l-Me'ad: II/48.

[3] Zadu-l-Me'ad: II/47, 48; Sahihu-l-Buhari: I/50, 455, 456, 470, 471, 481, 548-550, II/684; Sahih-l-Muslim: I/92-96.

[Albanian eX|PerT]

Në këtë kohë është përsëritur mu'xhizeja e pastrimit të gjoksit të Resulull-llahut a.s. dhe kanë ndodhur edhe disa ngjarje të tjera:
Resulull-llahut a.s. i kanë ofruar qumësht dhe verë. Ai ka zgjedhur qumështin, e i është thënë: "Je i udhëzuar në rrugë të drejtë, apo e ke qëlluar rrugën e drejtë, po qe së rastësisht do t'a merrshe verën, atëherë ummeti yt do të ishte i përçarë (i larguar nga udha e drejtë)."
Resulull-llahu a.s. i ka parë katër lumenj në Xhennet, dy të njohur e dy të panjohur. Dy të njohur janë Nili dhe Eufrati. Simbolika e tyre ka qenë se myslimanët do të vendosen në luginat pjellore të këtyre dy lumenjve, dhe se banorët e rrjedhave të tyre do të jenë bartës të Islamit nga gjenerata në gjeneratë. Me këtë nuk është nënkuptuar se këta dy lumenj e kanë burimin në Xhennet.
Resulull-llahu a.s. e ka parë sunduesin e hapësirës së Xhehennemit, të mrrolur, me fytyrë leshëtore, pa buzëqeshje dhe pa çiltëri. Gjithashtu e ka parë Xhennetin dhe Xhehennemin.
Në qiell i ka parë ngrënësit e pasurive të bonjakëve duke përjetuar vuajtje të rënda. Buzët i kishin si turinjtë e deveve. Mërtypnin kafshata të zjarrit të Xhehennemit, dhe gurë të skuqur që gulfonin nga shpinat e tyre. I ka parë shfrytëzuesit e kamatës, me stomaqe tejet të mëdha për ç'shkak nuk mund të lëviznin nga vendi. Para tyre kalonin ithtarët e Firaunit dhe përderisa ata i djegëte zjarri i Xhehennemit, këta shkelnin mbi ta.
I ka parë laviret duke mbajtur në duar mish të majm e të freskët së bashku me mish të lig e të qelbur. Hajshin nga i ligu dhe e lejshin atë të parin - mishin e mirë.
I ka parë gratë të cilat fëmijët e huaj ua kanë mveshur burrave të vet. Ato përgjithmonë do të mbesin të varura për gjinj.
Gjatë shkuarjes dhe gjatë kthyerjes ka parë karvane mekase. I ka sinjalizuar udhëheqësit e karvanit për devenë e humbur dhe ka pi ujë nga enët e mbuluara të tyre, gjersa ata flinin. Pastaj përsëri e ka mbuluar enën. Të gjitha këto vërtetonin vërtetësinë e rrëfimit të tij, të cilin e ka treguar të nesërmen pas kthyerjes nga udhëtimi.[1]
Ibnul-Kajjumi thotë: "Të nesërmen, porsa agon, Resulull-llahu a.s. e njofton popullin e vet se All-llahu xh.sh. atë natë ia ka treguar disa nga fshehtësitë e Veta. Ata e tejkaluan në mosbesim, e edhe më tepër bënin shpifje e rrena kundër tij. U vërsulën kundër tij edhe më ashpër. Kërkuan nga ai ta përshkruante Kuddusi Sherifin, e All-llahu xh.sh. ia lejoi këtë, dhe ai e përshkruajti në detaje, me argumente të qarta. Nuk ishin në gjendje ta kundërshtojnë për kurrgjë, nuk kishin më çka t'i thoshin. Gjithashtu u lajmëroi për karvanet e tyre të cilat shkonin dhe të cilat ktheheshin, dhe u tregoi se kur do të arrinë në Mekë. Pastaj u tregoi për devenë e humbur nga kreu i karvanit, por të gjitha këto edhe më tepër nxisnin hidhërimin e tyre, sepse jobesimtarët gjithnjë mohojnë."[2]
E dimë se Ebu Bekrin r.a., e kanë quajtur "Siddik" - vërtetëdashës, për arsye se është njeriu i parë që ka besuar në vërtetësinë e kësaj ngjarjeje (Isra dhe Mi'raxh) në momentin kur të gjithë e mohonin.[3]
E tërë ajo që është thënë në lidhje me këtë udhëtim, me përmbajtje më të begatshme dhe më madhështore janë fjalët e All-llahut të Lartë­suar xh.sh., i Cili thotë: "... me qëllim që Ne t'ia tregojmë disa prej Shenjave tona." (17, 1). Në këtë mënyrë All-llahu xh.sh. ka vepruar edhe ndaj Pejgamberëve të tjerë. All-llahu thotë: "Dhe kështu Ne ia tregonim Ibrahimit brendësinë e qiejve e të Tokës që ai (të ketë dije të përsosur) të jetë ndër ata, të cilët posedojnë besi­min e sigurt." (6, 75). Musait i ka thënë: "Që Ne të të tregojmë ty disa nga mrekullitë Tona të mëdha." (20, 23). Qëllimi i kësaj dëshire të All-llahut ka qenë: "për të besuar bindshëm." (6, 75).
Duke u mbështetur në njohuritë e Pejgamberit a.s., Shenjat - Argumen­tet e mëdha të All-llahut xh.sh. njeriut i është mundësuar për ta njohur atë që nuk është e mundur ta sheh me sytë e veta njerëzore. E, të dëgjosh nuk është njësoj sikurse të shikosh! Vetëm Pejgamberët kanë mundur të durojnë në rrugën e All-llahut xh.sh. atë që nuk munden të tjerët. Të gjitha fuqitë e kësaj bote dhe të gjitha ligjet fizike, për ta kanë paraqitur pengesa që për­ballohen lehtë. Të gjitha vuajtjet e kësaj bote nuk kanë mundur t'i shman­gin nga rruga e drejtë.
Vlerësimi dhe sekretet që fshihen prapa detajeve të këtij udhëtimi, paraqesin lëndë studimi dhe në vete gjithnjë do të përmbajnë një dozë të misteritetit. Vërtet, ekzistojnë disa ngjarje të vogla të cilat janë produkt të këtij udhëtimi të ndershëm, e që tregojnë në shtigjet e lulëzuara të jetë­shkrimit të Pejgamberit a.s. - salavati, përshëndetja dhe shpëtimi le të jetë mbi të - andaj e shoh të arsyeshme të them diç shkurtimisht në lidhje me to: Lexuesi vëren se në suren El-Isra All-llahu xh.sh. e ka përmendur ndo­dhinë e udhëtimit të natës, vetëm në një ajet. Pas kësaj tregon turpin e hebrenjve dhe veprat e tyre kriminele, e pastaj ua tërheqë vërejtjen se ky Kur'an shpien në rrugën e vetme të drejtë. Lexuesi mund të mendojë se këto dy ajete nuk janë të ndërlidhura, por nuk është ashtu, sepse All-llahu xh.sh. me këtë metodë të ligjërimit tregon se El-Isra ka ndodhur në Kuddusi-Sherif dhe se hebrenjtë do të zbresin nga shkalla më e lartë, udhëheqja e shoqërisë njerëzore, për shkak të prapësirave të bëra, të cilat i kanë hedhur për toke. All-llahu xh.sh. e ka ngritur Pejgamberin e vet dhe me të i ka bashkuar dy qendra fetare të Ibrahimit a.s. Ka ardhur koha që udhëheqja shpirtërore të kalojë nga një popull tek populli tjetër, nga populli i cili supet e veta i ka ngarkuar me të këqija, mëkate dhe armiqësira, tek populli i cili ka prirje për mirësira. E tërë kjo ka ndodhur gjatë kohës kur Resulull-llahu a.s. ishte duke pranuar Shpalljen - Kur'anin, i cili shpien në rrugën e drejtë, të vetmën që ekziston.
Ndërkaq shtrohen disa pyetje të arsyeshme: Në ç'mënyrë do të bartet kjo udhëheqje te Pejgamberi a.s., dhe te pasuesit e tij, deri sa ai bredhë nëpër shpatiet e Mekës, i ndjekur nga njerëzit? Kjo pyetje heq velin e një realiteti tjetër, e kjo është: ky rreth i veprimtarisë Islame tanimë vetëm sa s'ishte mbyllur me një rrumbullaksim e përfundim, dhe se duhet të fillojë rrethi i dytë i cili tërësisht do të jetë me përmbajtje tjetër dhe rrjedha të tjera. Andaj kemi disa ajete të cilat përbëjnë paralajmërime serioze dhe kërcënime të ashpra drejtuar jobesimtarëve. "Dhe kur vendosim Ne ta shkatërrojmë ndonjë popull, Ne i urdhërojmë pasanikët e tyre të bëjnë punë të mira, por ata përkundër kësaj jepen pas amorali­tetit. Pra, fjala Jonë rreth ndëshkimit po plotësohet lidhur me atë popull dhe Ne e shkatërrojmë tërësisht. "(Në bazë të këtij ligji) Sa e sa popuj Ne i kemi shkatërruar pas Nuhit!" (17, 16-17).
Krahas këtyre ajeteve, kemi edhe ajete të tjera, të cilat u shpjegojnë myslimanëve bazat, paragrafet dhe parimet e qytetërimit, në të cilat duhet të ndërtojnë shoqërinë myslimane. Por, myslimanët, e morën situatën nën kontrollin e vet, sikur të ishin shumë kohë më parë në tokë, dhe ndërtuan njësinë e fortë rreth cilës do të sillet i tërë sistemi shoqëror. Këtu qëndron paralajmërimi se Resulull-llahu a.s. do të gjejë vendstrehim të sigurt jashtë Mekës, se do të përmirësohet situata e tij dhe se do të formojë një qendër nga e cila do të përhapë fenë islame në mbarë rruzullin tokësor, e që ndërlidhet me studimin tonë. Për shkak të urtësisë së këtillë, dhe të ngjashme me të, shohim se udhëtimi Isra ka ndodhur mu para betimit të parë në Aka'ba, ose mes dy betimeve, e All-llahu më së miri e di këtë.

[1] Marrë nga veprat paraprake si dhe nga Ibni Hishami: I/397, 403-406.

[2] Zadu-l-Me'ad: I/48; Sahihu-l-Buhari: II/648; Sahihu-l-Muslim: 1/36; Ibni Hisham: 1/402, 403

[3] Ibni Hisham: I/399.

[Albanian eX|PerT]

BETIMI I PARË NË AKA'BA
(Betimi në besnikëri)

M

ë herët i përmendëm gjashtë persona, banorë të Jethribit të cilët e pranuan Islamin gjatë kohës së haxhxhit në vitin një­mbëdhjetë të pejgamberllëkut, me ç'rast i premtuan Resu­lull-llahut a.s. se do të përhapin Islamin në mesin e popullit të tyre.
Rrjedha e ngjarjeve ka bërë, që në vitin dymbëdhjetë të pejgamber­llëkut në muajin korrik të vitit 621 sipas kalendarit, në haxhxh të vijnë dymbëdhjetë njerëz, në mesin e të cilëve ishin pesë vetë (prej gjashtëve) të cilët ishin takuar një vit më parë me Resulull-llahun a.s. I gjashti, Xhabir b. Abdullah b. Rebia, nuk kishte ardhur. Përveç këtyre kishin ardhur edhe shtatë myslimanë të tjerë, e këta ishin:
1. Mu'adh b. El-Harithi, i biri i Afras nga familja Beni Naxhxhar, fisi Hazrexh;
2. Dhekvan b. Abdul Kajsi, nga familja Beni Zurejk, fisi Hazrexh;
3. Ubade b. Samiti, nga familja Beni Ganem, fisi Hazrexh;
4. Jezid b. Thalebe, nga familja Hulfa' Beni Ganem, hazrexh;
5. El-Abbas b. Ubade b. Nadleh, nga familja Beni Salem, hazrexh;
6. Ebul Hejthem b. Tajhan, nga familja Beni Abdul Eshhel, fisi El-Evs, dhe
7. Uvejm b. Saide, nga familja Beni Amër b. Avf, fisi El-Evs.
Pesë ishin nga fisi El-Hazrexh, kurse dy nga fisi El-Evs.[1]
Ky grup u takua me Resulull-llahun a.s. tek Aka'ba në Minne, dhe ia dhanë fjalën Resulull-llahut a.s. se do të jenë besnik njësoj sikurse që u betuan gratë me rastin e çlirimit të Mekës, për çka do të bëhet fjalë.
Buhariu transmeton nga Ubade b. Samiti se Resulull-llahu a.s. ka thënë: "Ejani dhe më bëni benë në besnikëri dhe më jepni fjalën se nuk do t'i bëni shok All-llahut, s'do të vjedhni, s'do të bëni amoralitet, s'do t'i mbytni fëmijët tuaj, s'do të gënjeni, s'do t'i bëni shpifje grave tuaja, dhe se do të dëgjoni për çdo gjë që është e mirë. Kush prej jush pranon, shpërblimin e ka tek All-llahu, e kush e prish besën çka do qoftë nga kjo që thashë, do të jetë i ndëshkuar në këtë botë, që do të jetë shpen­gim për mëkatet. Kush prej jush bënë ndonjë cënim nga kjo, e All-llahu atë e fshehë, Ai edhe do t'ia caktojë ndëshkimin nëse do ose do t'a falë nëse do." Dhe ia dhamë besën. "Kurse në një përmbledhje tjetër thuhet: "dhe ia dhamë fjalën për çdo gjë që kërkoi ai."[2]
Ambasadori i Islamit në Medinë

Pasi u krye betimi në besnikëri, dhe kur kaloi periudha e haxhxhit, Resulull-llahu a.s. së bashku me këtë grup myslimanësh e dërgoi edhe ndërmjetësuesin e vet të parë në Jethrib, t'ua mësoj myslimanëve të atij vendi dispozitat e Islamit dhe t'i udhëzojë në zbatimin e fesë. Ai edhe do të përhap Islamin në mesin e jobesimtarëve të atij vendi. Për këtë mision e zgjodhi një të ri nga radha e myslimanëve, njërin prej të parëve që e kishte përqafuar Islamin. Ky ishte Mus'ab b. Umejr r.a.
Suksesi i shkëlqyeshëm

Mus'ab b. Umejri vendoset tek Es'ad b. Zurareti, dhe që të dy fillojnë me entuziazëm dhe vendosmëri të madhe të kumtojnë Islamin në Jethrib. Mus'abi ishte i njohur me ofiqin "Mësues".
Suksesin më të madh në thirrjen e vet e arrinë, siç tregohet, me rastin e kësaj ndodhie: Një ditë Es'adi dhe Mus'abi nisen kah shtëpiat e Beni Abdul-Eshhelëve, me qëllim që ta vizitonin këtë fis e pastaj edhe fisin Beni Zufer. Kur arrijnë në tokat e tyre, hyjnë në një oborr të Beni Zuferëve. Ulen pranë pusit të quajtur Merekk. Së shpejti rreth tyre tubohen mashkujt që e kishin pranuar Islamin dhe Sa'd b. Mu'adhi e Usejd b. Hudajri, dy kryeparët e fisit Beni Abdul-Eshhel, atëherë ende ishin mushrikë. Kur dëgjojnë se ç'flet Mus'abi, Sa'di i thotë Usejdit: "Shko e përzëni këta dy të cilët erdhën t'i përvuajnë fëmijët tanë, dhe ndaloi që të vijnë më në shtëpitë tona. Es'ad b. Zerareti është djali i tezës sime. Sikur të mos ishte kështu vetë do t'i qëroja hesapet me ta."
Usejdi merr shtizën e vet dhe niset kah ata. Kur e sheh Es'adi i thotë Mus'abit: "Ja tek po vjen kryepari i familjes së vet, ktheje në Islam." Mus'abi përgjigjet: "Nëse ulet, do të flas me te." Usejdi u afrohet i mrrolur dhe i gatshëm t'i shante, ndalet dhe i pyet: "Përse keni ardhur tek ne? A mos, vallë, t'i përvuani fëmijët tanë? Na leni të qetë dhe shporruni që këtej, nëse ende mendoni për kokat tuaja!" Mus'abi i drejtohet: "A nuk do të ulesh me ne të dëgjosh, e nëse të pëlqen pranoje, e nëse nuk të pëlqen, refuzoje atë që e ke mëni." Usejdi thotë: "Më binde, qe besa." Pastaj e ngulë shtizën në tokë dhe ulet. Mus'abi i tregon për Islamin dhe ia këndon një fragment nga Kur'ani.
Mus'abi tregon: "Pasha All-llahun, në fytyrë i shihej Islami edhe para se të fliste. Ai më tha: "Sa i bukur dhe sa i mirë është ky ligjërim! Çka du­het bërë për të pranuar këtë fe?"
Mus'abi dhe Es'adi përgjigjen: "Pastrohu, pastroi rrobat dhe dëshmo me kelime shehadetin e vërtetë, pastaj fali dy rekate." Ai thotë: "Atje pas meje është një njeri, nëse ai pranon, atëherë edhe i tërë populli i tij do të pranojë. Unë do t'ua dërgojë menjëherë." Pastaj Usej­di e merr shtizën e vet dhe shkon tek Sa'd b. Mu'adhi i cili rrinte me shokët e vet. Sa'di thotë: "O njerëz, ju bëj be me Zotin se Usejdi po kthehet tek ne i ndryshuar", dhe e pyeti Sa'di: "Ç'bëre atje?" Ai përgji­gjet: "Bisedova me ata dy dhe, pasha Zotin, nuk vërejta kurrgjë të keqe. Ua ndalova të qëndrojnë aty, e ata thanë: "Do të bëjmë ashtu si dëshiron ti."
"U thashë", tregon Usejdi, "se njerëzit e Beni Harithetëve janë nisur ta mbysin Es'ad bin Zeraretin, sepse e kishin kuptuar se ai është djali i tezës tënde." Sa'di ngritet i hidhëruar për shkak asaj që dëgjoi, e merr shtizën e vet dhe niset kah Mus'abi dhe Es'adi. Kur i sheh të qetësuar, kupton se Usejdi kishte dashur që t'i dëgjonte ata, prandaj u drejtohet në mënyrë tallëse: "Pasha Zotin, o Ebu Emameh, sikur mos t'ishim kushëri aq të afërt, do të qëlloja me këtë shtizë. Jeni duke na zënë frymën në shtëpinë tonë me atë që e kemi mëni."
Es'adi që më parë i kishte thënë Mus'abit: "Do të të vijë prijësi i cili pas veti e ka tërë popullin, po qe se e bind atë, atëherë i ke bindur që të gjithë."
Mus'abi i thotë Sa'd b. Mu'adhit: "Ulu pak e më dëgjo! Po qe se të pëlqen, pranoje, e nëse jo, refuzo atë që e ke mëni." Ai thotë: "Dakord", e ngulë shtizën e vet në tokë dhe ulet. Mus'abi ia prezenton Islamin dhe ia këndon një fragment nga Kur'ani.
"E kemi ditur, pasha All-llahun, se do ta pranonte Islamin", trego­jnë ata, "sepse kjo i shihej në fytyrë para se të fillonte të flasë."
Sa'di pyet: "Ç'bëni për tu bërë mysliman?" Mus'abi dhe Es'adi përgji­gjen: "Pastrohu, pastroi rrobat tua, shqiptoje kelime shehadetin dhe fali dy rekate." Kështu edhe bëri. Pastaj, Sa'di e merr shtizën e vet dhe kthehet tek populli i vet. Kur e panë, thanë: "Betohemi me Zotin, se është duke u kthyer me fytyrë të ndryshuar."
Kur arriti para tyre, iu drejtua: "O popull Abdi Eshhel, çka mendo­ni për mua?" U përgjigjën: "Ti je prijësi ynë dhe je më i dijshmi." Ai tha: "Ju ndaloj juve dhe grave tuaja të flitni me mua, përderisa nuk besoni All-llahun dhe Pejgamberin e Tij. “Askush prej mashkujve të tij dhe grave, nuk fjeti atë natë pa e pranuar Islamin, përveç njërit - El-Usajmirit. Ky e pranoi Islamin ditën e betejës në Uhud. Ka luftuar trimërisht dhe ka vdekur pa e bërë kurrnjë sexhde para All-llahut xh.sh. Resulull-llahu a.s. ka thënë për të: "Për një mund të vogël e ka fituar shpërblimin e madh."

[1] Rahmetun li-l-Alemin: I/85; Ibni Hisham: I/431-433.

[2] Sahihu-l-Buhari, kaptina pas kaptinës: "Bukuria e imanit": I/7, kaptina: "Delegacioni i ensarëve": I/550.551. Teksti është nga kjo kaptinë dhe nga ajeti: "Kur të të vijnë besimtarët..." (55, 13) e në koleksionin e Buhariut II/727 dhe kaptinës për mashtrimet dhe kefaretin: II/1003.

[Albanian eX|PerT]

Mus'abi ka banuar në shtëpinë e Es'ad b. Zeraretit duke thirrur njerëzit në Islam derisa nuk mbeti asnjë shtëpi ensarësh pa u bërë myslimanë, burra dhe gra, përveç shtëpive të Umejjeh b. Zejdit, Hatme­tit dhe Vailit. Ata e kishin poetin Kajs b. Uselitin të cilin e dëgjonin. Ky ua ndalonte të pranojnë Islamin, por, ditën e Hendekut, në vitin pesë të hixhretit, edhe këta e pranojnë Islamin.
Mus'ab b. Umejri kthehet në Mekë, pak para kohës së haxhxhit në vitin trembëdhjetë të pejgamberllëkut, dhe e lajmëron Resulull-llahun a.s. për sukseset e arritura. E lajmëron për fiset e Jethribit, për pasurinë, fuqinë dhe begatitë e tyre.[1]

[1] Ibni Hisham: I/435-438 dhe II/90; Zadu-l-Me'ad: II/51.

[Albanian eX|PerT]

BETIMI I DYTË NË AKA'BA

Gj

atë muajve të haxhxhit, në vitin trembëdhjetë të pejgamber­llëkut, në Mekë vajtën më tepër se shtatëdhjetë myslimanë nga Jethribi, së bashku me të afërmit e tyre mushrikë.
Gjatë udhëtimit këta myslimanë pyesnin njëri-tjetrin se deri kur Resulull-llahu a.s. do të vuante, do të frikësohej dhe do të bredhte nëpër malet mekase?
Kur arritën në Mekë kontaktuan fshehtazi me Resulull-llahun a.s. dhe u morën vesh të takohen në gjysmën e festës të haxhxhit (Kurban Bajramit) në vendin Esh-Shu'ab, afër Aka'basë, tek xhemreja e parë[1] në Minne. Mbledhja duhej të mbahej ilegalisht në mesnatë.
Do të shfrytëzojmë nga rasti që përkitazi me këtë të na rrëfejë pjesëmarrësi i këtij tubimi, përfaqësuesi i ensarëve, duke mos harruar se kjo seancë ka rëndësi të madhe historike dhe se tërësisht e ka ndë­rruar rrugën e vështirë të konflikteve të pandërprera mes idhujtarisë dhe Islamit.
Ka'b b. Malik El-Ensariu kështu e përshkruan këtë ngjarje: "Në gjys­mën e Bajramit, natën, u nisëm që t'a kryejmë haxhxhin dhe të takohemi me Resulull-llahun a.s. Me ne erdhi Abdullah b. Amër b. Harami, njëri nga kryeparët tanë, njeri bujar dhe i nderuar nga populli. E morëm me veti në mbledhje, duke e fshehur këtë nga mushrikët, të cilët kishin ardhur me ne nga Jethribi për ta kryer haxhxhin. E njoftuam kryeparin tonë për mbledh­jen dhe iu drejtuam me këto fjalë: "O babai i Xhabirit, ti je njëri nga kryeparët tanë, i ndershëm dhe i respektuar. Kemi frikë për ty se nesër do të jesh lëndë djegëse e Xhehennemit." Pastaj e thirrëm në Islam dhe e njoftuam për mbledhjen me Resulull-llahun a.s. që do të mbahej në Aka'ba. Ai tha: "E pranoi Islamin”, dhe mori pjesë në mbledhje."
Ka'bi tregon: "Atë natë ramë me fjetë së bashku me haxhilerët tjerë nga Jethribi. Kur kaloi një e treta e parë e natës, u përvodhëm nga çadra, një nga një dhe duke përgjuar arritëm në vendin e caktuar. Ne ishim shtatëdhjetë e tre mashkuj e dy gra, Nesiba, vajza e Ka'bit (nëna e Amarit), nga familja Mazin b. En Nexhxhar dhe Esma, vajza e Amarit (nëna e Meniut), nga familja Beni Selem. Prisnim ardhjen e Resulull-llahut a.s. Ai u paraqit së bashku me xhaxhain e tij El-Abbas b. Abdul Muttalibin -atëherë ende në fenë e vjetër. Ai, para Muhammedit a.s. shprehu dëshirën për të marrë pjesë në këtë tubim, me rëndësi jetësore për nipin e vet. Ai edhe foli i pari në këtë tubim."[2]
Fillimi i bisedës - Abbasi flet
për përgjegjësinë e madhe

Të gjithë arritën në mbledhje dhe filluan diskutimet rreth përfor­cimit të lidhjeve fetare dhe ushtarake. I pari e mori fjalën Abbas b. Abdul-Muttalibi, i cili filloi të shpjegonte haptazi peshën e përgje­gjësisë e cila do të binte në supet e tyre si rezultat i kësaj lidhjeje. Ai tha: "O popull hazrexh - arabët ensarët i quanin hazrexhas ku i numë­ronin edhe evsasit - ju e dini mirë se, Muhammedi është njeriu ynë. Ne e kemi mbrojtur nga populli ynë. Për të gjitha cilësitë që i posedon, ai ka autoritet, por edhe mbrojtjen në mjedisin e vet. Mirëpo, ky nuk dëshiron kurrgjë prej këtyre, por dëshiron të shpërngulet tek ju dhe t'ju shoqërojë nëse mendoni se jeni në pajtim me të dhe me atë që është duke kumtuar, dhe nëse do ta mbroni nga ata që nuk pajtohen me të, e atëherë përgjegjësinë e merrni mbi vete. Nëse, megjithatë, mendoni ta braktisni dhe ta tradhtoni pasi të largohet prej këndej, unë që tani i them: "mos shko. Ke autoritet, respekt dhe mbrojtje nga njerëzit e tu në vendin tënd."
Ka'bi tregon: "I thamë Abbasit: "Dëgjuam se çka the ti. Tani fol ti, o Pejgamber i Zotit dhe zgjedh për vetën dhe për Zotin tënd atë çka dëshiron."[3]
Përgjigjja e tillë e ensarëve tregon vendosmërinë dhe trimërinë e tyre në imanin e fortë të tyre dhe besnikërinë e madhe për ta marrë përgjegjësinë mbi vete me të gjitha pasojat e mundshme. Resulull-llahu a.s. parashtroi qëndrimin e vet dhe marrëveshja u lidh.
Paragrafet e betimit

Përkitazi me këtë detajisht na tregon imam Ahmedi nga Xhabiri r.a. i cili thotë: "Na thamë: O Pejgamber i Zotit, si duhet të të shprehim besnikërinë tonë?" Resulull-llahu a.s. tha:
1. Të jeni të dëgjueshëm dhe të bindur në punë dhe në dembeli;
2. Të furnizoni kur e keni lehtë dhe kur e keni vështirë;
3. Të jeni të përpiktë në punët e mira dhe në pengimin e të këqijave;
4. Të punoni në emër të Zotit e të mos frikësoheni nga qortimi i askujt;
5. Të më ndihmoni kur ju drejtohem, të më mbani sikurse vetve­ten, gratë dhe fëmijët tuaj. Kështu do ta fitoni Xhennetin.[4]
Në traditën e Ka'bit të cilën e transmeton Ibni Is'haku, paragrafi i fundit përmbanë edhe disa gjëra. Ka'bi thotë: "Resulull-llahu a.s. foli, mandej këndoi një fragment nga Kur'ani, iu lut All-llahut dhe thirri në Islam. Pastaj tha: "Prej jush kërkoj besën që do të më mbroni nga të gjitha ato nga të cilat i mbroni gratë tuaja dhe fëmijët tuaj."
Pastaj El-Berae b. Mearuri e mori për dore e tha: "Po, pasha Atë i cili të dërgojë me të Vërtetën, do të të mbrojmë nga të gjitha ato prej të cilave i mbrojmë gratë tona dhe fëmijët tanë.
Ta lidhim marrëveshjen, o Pejgamber i Zotit, ne, vërtetë, jemi bijtë e luftës, popull që mbanë armë, që e kemi trashëguar brez pas brezi."
Ka'bi thotë: "Biseda mori hov. Derisa Berae i fliste Resulull-llahut, ndërhyri Ebul-Hajthem b. Et-Tihani, i cili tha: "O Pejgamber i Zotit, mes nesh dhe disa të tjerëve në Jethrib është ngrehur litari. Ne dëshirojmë ta prejmë atë - ata janë hebrenjtë. - A do ta ndërrosh mendimin nëse e bëjmë këtë, të na braktisish e t'i kthehesh popullit tënd?"
Resulull-llahu a.s. duke qeshur tha: "Jeta është jetë, e vdekja është vdekje, unë jam i juaji e ju jeni të mitë, do të luftojë kundër atyre që luftoni ju, kurse do të jem në paqe me ata me të cilët ju jeni në paqe."[5]

[1]Vendi ku haxhilerët simbolikisht gjuajnë shejtanin me guraleca (Sh. p.)

[2] Ibni Hisham: I/440.441.

[3] Ibni Hisham: I/441, 442.

[4] Hadithin e transmeton imam Ahmedi, vargu i transmetuesve është hasen - i mirë, e el-Hakimi dhe Ibni Habani e kategorizojnë në hadithet sahih. Shih: Muhtesar Siretu-r-Resul nga Nexhdi, f. 155 dhe Ibni Hisham: I/454. Ibni Is'haku transmeton një hadith të ngjashëm nga Ubade b. Samiti, ku është shtuar paragrafi: të mos ia kundërshtojmë pushtetin atij i cili e meriton këtë pushtet;

[5] Ibni Hisham: I/442.

[Albanian eX|PerT]

Verifikimi i përgjegjësisë së madhe që bartë betimi

Pas përfundimit të bisedës rreth kushteve të betimit, dhe pasi që u morën vesh rreth kontratës, u ngritën dy njerëz, që të dy nga grupi i parë që kishin pranuar Islamin gjatë haxhxhit në vitin njëmbëdhjetë dhe dy­mbëdhjetë të pejgamberllëkut, së pari njëri e pastaj tjetri, filluan të fla­sin për obligimin dhe përgjegjësinë e madhe që pasojnë nga kjo ngjarje historike. Ata paralajmëruan të tubuarit për gjendjen faktike. Kështu që deshtën të kuptojnë se sa janë të gatshëm të flijohen për atë që janë betuar.
Ibni Is'haku thotë: "Kur u mblodhën të betohen, Abbas b. Ubade b. Nadleti tha: "A jeni plotësisht të vetëdijshëm se për çka ia jepni fjalën këtij njeriu?" Ata u përgjigjën: "Po." Ai tha: "Atëherë, premtojani fjalën tuaj në luftë me njerëz, qofshin ata të bardhë apo të zi, nëse mendoni ta mbani. Nëse fatkeqësia e shkatërron pasurinë e juaj dhe kryeparët tuaj vriten e kjo bëhet shkak që ta tradhtoni, pasha Zotin kjo do të jetë vuajtja juaj në këtë botë dhe në botën tjetër.
Nëse mendoni se pajtoheni me të, për çka edhe e keni ftuar, e fatkeqësia ua shkatërron pasurinë dhe vriten kryeparët tuaj të ndershëm, e ju megjithatë e mbani dhe e përkrahni atë, atëherë kjo do të jetë shpërblim edhe për këtë botë e edhe për botën tjetër.“ Ata thanë: "Do ta marrim me vete, edhe nëse i humbim pasurinë dhe kryeparët tanë, por çka do të fitojmë me këtë o Pejgamber i Zotit?" Ai tha: "Xhennetin." Ata thanë: "Zgjate dorën!"
Ai e zgjati dorën e ata ia dhanë besën."[1]
Në traditën e Xhabirit qëndron (Tha): "U ngritëm për t'ia dhënë besën, kurse Es'ad b. Zerareti, më i riu prej nesh, ia mori dorën e tha: "Ngadal, ngadal, o popull i Jethribit, ne nuk do t'i vinim jetat tona në duart e tij sikur të mos ishim të sigurt që ai është Pejgamber i All-llahut. Ardhja e tij tek ne sot, do të thotë të armiqësohesh me të gjithë arabët, do të thotë të vriten prijësit tuaj, e nëse do të jeni të qëndrueshëm në këtë, atëherë pranoni atë, All-llahu do t'ju shpërblejë për këtë, e nëse jeni qyqarë e frikësoheni për vetveten, atëherë mos e pranoni, ai është arsyetuar, për shkak jush, para All-llahut."[2]
Përfundimi i betimit

Pas konstatimit të paragrafeve të betimit, dhe pas vlerësimit dhe arsyetimit të tyre, filloi përfundimi i betimit me urime. Xhabiri ka thënë se pas fjalimit të Es'ad b. Zeraretit të pranishmit thanë: "O Es'ad, hajde, shtrëngojani njëri-tjetrit dorën dhe përfundoni këtë punë, se, pasha Zotin, nuk do të lejojmë e as që do të dëshirojmë të ndërpritet kjo marrë­veshje."[3]
Atëherë Es'adi kuptoi se sa i gatshëm ishte ky popull të flijohet për Islam. Për këtë edhe vetë ishte i bindur - ka qenë misionar i madh i Islamit bashkë me Mus'abin - dhe në saje të kësaj bëhet prijësi kryesor fetar i këtij grupi. Ky ka qenë edhe iniciator i këtij tubimi dhe njeriu i parë i cili e ka pranuar këtë marrëveshje. Ibni Is'haku ka thënë: "Edhe familja Benu Nexh­dar konsideron se Ebu Umamet Es'ad b. Zerareti ka qenë njeriu i parë i cili ia ka uruar marrëveshjen Resulull-llahut a.s."[4]
Pas këtij akti filluan urimet e gjithmbarshme. Xhabiri thotë: "I afrohe­shim Resulull-llahut a.s. një nga një, dhe çdonjëri personalisht betohej, duke iu lutur All-llahut që të na shpërblejë me Xhennet.[5]
Sa i përket grave, të cilat kanë dhënë betimin, ato nuk përshëndete­shin dorë për dore, por, uronin vetëm me fjalë. Resulull-llahu a.s. kurrë nuk iu ka zgjatë dorën grave të huaja."[6]



[1] Ibni Hisham: I/446.
[2] Tradita nga imam Ahmedi prej hadithit të Xhabirit.
[3] Imam Ahmedi prej Xhabirit r.a.
[4] Ibni Is'haku thotë: Benu Abdul-Ehshelët kanë thënë se i pari ka qenë Ebul-Hejtheme. Ka'b b. Malik mendon se i pari ka qenë El-Berae b. Maruri. Ibni Hisham: I/447. Shumica mendojnë se megjithatë ky ka qenë Es'ad b. Zerareti.
[5] Musnedi imam Ahmedit.
[6] Sahih Muslim, kaptina: "Si e kanë dhënë gratë betimin": II/131.
Gruas e cila nuk i është mehrem - me të cilën do të mundej të martohet.

[Albanian eX|PerT]

Dymbëdhjetë prijësit

Pas përfundimit të të gjitha detajeve rreth kontratës, Resulull-llahu a.s. kërkoi nga pjesëmarrësit e tubimit që t'i zgjedhin dymbëdhjetë përfaqësues - prijës të familjeve të veta, të cilët do të jenë përgjegjës për aplikimin e paragrafeve të betimit - kontratës në vepër. Resulull-llahu a.s. u tha: "Zgjedhni dymbëdhjetë vetë nga mesi juaj. Çdonjëri prej tyre do të jetë përgje­gjës për njerëzit e vet." Zgjedhja u krye menjëherë. Hazrexhasit i caktuan nëntë persona, kurse evsasit tre.
Ja emrat e tyre:
Prijësit el-hazrexhasë:
1. Es'ad b. Zeraret b. Ades
2. Sa'd b. Er-Rebia b. Amër
3. Abdullah b. Revaha b. Thalebe
4. Rafi' b. Malik b. El-'Axhlan
5. El-Berae' b. M'arur b. Sabër
6. Abdullah b. Amër b. Haram
7. Ubade b. Es-Samit b. Kajs
8. Sa'd b. Ubade b. Dulejm
9. El-Mundhir b. Amër b. Hunejs
Prijësit el-evsasë
1. Usejd b. Hadir b. Semmak
2. Sa'd b. Hajtheme b. El-Harith
3. Rufa'ah b. Abdul-Mundhir b. Zubejr
Kur u krye zgjedhja, Resulull-llahu a.s. kërkoi prej tyre premtimin e fortë (betimin) dhe u tha:
"Ju jeni mbrojtës të popullit tuaj dhe dorëzanë i tyre, siç kanë qenë Havarijjunët - Nxënësit mbrojtës të Isait a.s. të birit të Merjemës, kurse unë jam mbrojtës i popullit tim, përkatësisht, myslimanëve." Që të gjithë u pajtuan me këtë.[1]
Shejtani zbulon kontratën

Pasi që u krye e tërë kjo procedurë, dhe kur njerëzit u bën gati të shpërndahen, papritmas u tradhtuan, e u gjetën të befasuar dhe të papër­gatitur për diç të këtillë. Ky tradhtar kishte hipur mbi një kodër, dhe me zë të lartë, çfarë nuk është dëgjuar gjer atëherë, filloi të bërtasë: "O banorë të Shu'abit, a e doni Muhammedin dhe shoqërinë e tij të gjallë? Qe ku janë të gjithë së bashku dhe janë ngritur kundër jush." Resulull-llahu a.s. the: "Kjo do të thotë fatkeqësi për Aka'ban. Pasha All-llahun, o ti armik i All-llahut, posaçërisht do t'i qëroj hesapet me ty." Pastaj i urdhëroi njerëzit të shpërndahen e të shkojnë në kampet e tyre.[2]
Gatishmëria e ensarëve t'i sulmojnë kurejshitët

Kur myslimanët e dëgjuan zërin e tradhtarit, Abbas b. Ubade b. Nadleh tha: "Pasha All-llahun, o Pejgamber, nëse don ti, nesër do t'i sulmojmë banorët e Minnes me shpata. Resulull-llahu a.s. u përgjigj: "Unë nuk ju urdhërojë diç të tillë. Kthehuni në kampet tuaja dhe flini."[3]
Kurejshitët dërgojnë protestë në Jethrib

Lajmi për këtë ngjarje së shpejti u përhap edhe në Mekë. Kurej­shitët i kaploi frika dhe dëshprimi sepse tërësisht ishin të vetëdijshëm se çfarë pasoja do të shkaktonte kjo marrëveshje për pasurinë e tyre dhe për vetë ata. Andaj, menjëherë të nesërmen, e dërguan një delegacion të madh, të përbërë prej mekasve të shquar dhe pasanikëve më të mëdhenj mekas, në kampin e haxhilerëve nga Jethribi, që të protestojnë energji­kisht për marrëveshjen e bërë. Ata thanë: "O hazrexhasë, jemi të infor­muar se keni ardhur tek ky njeriu ynë (Muhammedi a.s.) me qëllim që ta shpëtoni prej nesh, dhe t'i jepni përkrahje kundër nesh. Dijeni se prej të gjithë arabëve, ne më së paku do të donim të shpërthente lufta mes nesh dhe jush.".[4]
Duke qenë se mushrikët e Jethribit assesi nuk e dinin se për çka është fjala, filluan të betohen në Zot se nuk dinë asgjë dhe se, në rea­litet, këtu nuk ka kurrgjë. Ata e thirrën Abdullah b. Selulin i cili erdhi para tyre e tha: "Kjo nuk vlenë asgjë. Kësaj mos ia varni veshin. Popu­lli im as që do të mendonte të bënte diç të tillë. Derisa kam qenë në Jethrib, ata nuk bënin kurrënjësend përderisa nuk konsultoheshin me mua." Myslimanët tinëzisht shikonin njëri-tjetrin dhe asnjëri nuk bëzajti. Nuk vërtetuan e as që mohuan diç. Përfaqësuesit e kurejshitëve i besuan mushrikve të Jethribit dhe u kthyen të zhgënjyer.
Kurejshitët kuptojnë për tubimin e mbajtur
dhe i ndjekin pjesëmarrësit

Përfaqësuesit e Mekës u kthyen pothuajse të bindur se kanë qenë të informuar gabimisht, por megjithatë vazhduan hulumtimin në lidhje me këtë çështje dhe në fund kuptojnë se lajmi ishte i vërtetë - se tubimi me të vërtetë ishte mbajtur. Ndërkaq, këtë e kuptuan me vonesë, sepse haxhilerët tanimë ishin nisur për në shtëpitë e veta. Ata e alarmuan kalorësinë për t'i ndjekur medinasit, por mjaft vonë. Patën sukses t'i shohin Sa'd b. Ubaden dhe Mu'adh b. Amrin. Mu'adhi i arrinë shokët e vet dhe kështu shpëton, kurse Sa'din e zunë, ia lidhin duart pas qafe e pastaj e lidhin për kollan të devesë dhe filluan ta rrahin dhe ta tërheqin për flokësh derisa mbërritën në Mekë. Atëbotë erdhi El-Mut'am b. Adijji dhe Harith b. Harb b. Umejje dhe e shpëtojnë nga duart e tyre, sepse Sa'di u kishte garantuar rrugë të sigurt karvaneve të tyre që kalonin afër Medinës.
Gjatë rrugës ensarët e shohin se Sa'di ka humbur, u morën vesh që ta kërkojnë, por ai u paraqit para tyre, dhe së bashku u kthyen në Medinë.[5]
Kështu është zhvilluar betimi i dytë në Aka'ba, i njohur me emrin "Betimi i Madh".
Ka kaluar në atmosferë të marrëveshjeve reciproke dashjeje dhe res­pektimi, ka kaluar me besim reciprok, trimëri dhe gatishmëri për flijim. Besimtari nga Jethribi ndiente dhimbsuri ndaj vëllait të lënduar nga Meka, i gatshëm të luftonte për ta mbrojtur atë, sepse ata fshehtazi duheshin mes veti vetëm për hir të All-llahut xh.sh.
Botëkuptimi dhe ndjenja e tillë nuk kanë pasur karakter të përkoh­shëm, sepse mbështetje e tyre ka qenë, imani (besimi) i fuqishëm te All-llahu xh.sh. te Pejgamberi i Tij dhe Libri i Tij. Vetëm ata që kanë iman të fortë, qëndrojnë me krenari para forcave të errësirës, sepse imani harmo­nizon raportin mes fjalës dhe veprës.
Me kësi imani, myslimanët kanë arritur ta shënojnë historinë me veprat e tyre dhe t'i lënë gjurmët e veta, të cilat nuk ka mundur t'i zhdukë koha e kaluar, me të cilat mburret e sotmja e pa të cilat nuk do të mbetet as e ardhmja.

[1] Ibni Hisham: I/443, 444, 446.

[2] Zadu-l-Me'ad.

[3] Ibni Hisham: I/448.

[4] Ibni Hisham: I/448.

[5] Zadu-l-Me'ad: II/51, 52; Ibni Hisham: I/448-450.

[Albanian eX|PerT]

PARAROJA E HIXHRETIT

P

as përfundimit të betimit të dytë në Aka'ba, dhe pasi që mysli­manëve u shkon për dore të formojnë atdheun e vet mes të shkretëtirës ku dominonte politeizmi dhe injoranca - kjo ka qenë fitorja më e madhe për Islamin që nga fillimi i tij - Resulull-llahu a.s. u lejon myslimanëve të shpërngulen në atdheun e ri, përkatësisht, të bëjnë hixhret.
Hixhreti ishte mospërfillja e interesave personale, flijimi i pasurisë dhe shpëtimi i jetës. Njeriu ishte i vetëdijshëm se çka është duke humbur, ishte i vetëdijshëm se është i plaçkitur legalisht dhe se mund të pësojë, qoftë në fillim qoftë në fund të rrugës së vet, por ai niset në ardhmëri të panjohur duke e ditur me siguri se pas veti po e len pikëlli­min dhe zhgënjimin. Myslimanët, edhe pse i dinin të gjitha këto, filluan të shpërngulen, ndërsa jobesimtarët u vuan mes tyre dhe shpërnguljes së tyre dhe aplikuan tortura të reja ndaj myslimanëve.
Ja disa shembuj:
1. Ebu Seleme ka qenë njëri prej muhaxhirëve të parë. Ai është shpërngulur një vit para betimit të dytë, siç thotë Ibni Is'haku. Së bashku me të kanë shkuar bashkëshortja dhe djali i tij. Kur u përgatitën për ta braktisur Mekën, të afërmit e bashkëshortes i thanë: "Ti dëshiron të shkosh kundër dëshirës sonë. Çka do të bëhet me kushërirën tonë, e bashkëshorten tënde? Përse të lejojmë të shkosh në vend të huaj?" Ia morën gruan e kjo qe shkak për grindje të ashpër mes familjes së tij dhe të saj. Ata thanë: "Nëse ju e ndani nga ai, atëherë ne nuk do t'ia japim fëmijën tonë." Ziheshin rreth fëmijës derisa ia nxorën dorën, por megjithatë xhaxhallarët nuk ia dhanë. Ebu Seleme shkoi vetëm në Medinë. Ummu Selema, pas shkuarjes së burrit dhe marrjes së fëmijës, dilte çdo ditë në një kodër dhe qante prej mëngjesit gjer në mbrëmje. Kaloi një vit e asaj nuk i kalonte mërzia dhe nuk përmirësohej. Prandaj, njëri nga kushërirët e saj ndien keqardhje për të dhe thotë: "Përse nuk e lironi këtë të mjerë, a nuk ju mjafton se e keni ndarë nga burri dhe fëmija?" Atëherë i thanë asaj: "Nëse dëshiron shko te burri yt." Ajo e mori djalin nga familja e tij dhe u nis për në Medinë. Rruga e gjatë pesëqind kilometra, e ajo - vetëm me djalin e saj. Askund kurrnjë krijesë e All-llahut xh.sh. Udhëtoi e udhëtoi, gjersa nuk mbërrini në Et-Ten'im, ku e takoi Uthman b. Talha Ebi Talhan. Ky, kur kuptoi se në ç'gjendje ishte, e përcolli gjer në paralagjen e Medinës. Kur e panë xhaminë Kubba (xhamia e parë e ndërtuar në Islam), ai tha: "Burri yt është këtu, në këtë fshat. Shko tek ai me bekimin e All-llahut xh.sh." Pastaj u kthye në Mekë.[1]
2. Kur Suhejbe vendosi të shpërngulet në Medinë, kurejshitët jobesimtarë i thanë: "Ke ardhur tek ne si lypës i shëmtuar, pastaj ke huazuar nga ne dhe je pasuruar. Ke arritur mjaft në jetë, e tani dëshiron të dalish e të marrish me vete pasurinë tënde. Pasha Zotin, kjo nuk bën kështu." Suhejbe iu përgjigj: "E çka mendoni, nëse do t'ua lëja tërë pasu­rinë time, a do të më lejonit të shkoj rrugës sime?" U përgjigjën: "Po." Ky tha: "Po ua lë pasurinë time." Ky lajm erdhi gjer tek Resulull-llahu a.s. e tha: "Suhejbe është në fitim e sipër, Suhejbe është në fitim e sipër!"[2]
3. Umer b. El-Hattabi, Ajjash b. Ebi Rebia dhe Hisham b El-Asijj b. Vaili u morën vesh që të nesërmen në mëngjes të takohen tek i pari, e prej aty të nisen për në Medinë. Umeri dhe Ajjashi u takuan kurse Hishami ishte i penguar.
Kur Umeri dhe Ajjashi mbërritën në Medinë e u vendosën në Kubba, Ebu Xhehli dhe El-Harithi erdhën tek Ajjashi - që të tre vëllezër prej një nëne - dhe i thanë:
"Nëna jote është betuar se nuk do t'i krehë flokët dhe nuk do të hyjë nën hije, gjersa ti nuk kthehesh.
Umeri i tha: "O Ajjash njerëzit e tu të kërkojnë vetëm për të bërë ndonjë të keqe dhe për të të kthyer nga feja! Dije se nëse nënës sate i pengojnë veshët, vetë do të krehet dhe nëse e rrokë vapa e Mekës, vetë do të shkojë nën hije."
Megjithatë Ajjashi vendosi të kthehet me ta, ashtu që nëna e vet të lirohet nga betimi.
Atëherë Umeri i tha: "Nëse tani ke vendosur, merre devenë time, ajo është e qëndrueshme dhe e shpejtë. Mbahu për shpine të saj (mos zbrit nga ajo). Nëse do ta kesh ngusht nga të tuajt, ajo do të të shpëtojë (do të ik)."
Ajjashi hipi në devenë e Umerit dhe u nis me ta.
Pas një kohe udhëtimi, Ebu Xhehli i tha: "O vëllai im, unë jam duke hjekur keq në devenë time. A don që të ndërrohemi pak?" "Po si jo", u përgjigj Ajjashi. U ndalën, i ulën devetë e veta dhe zbritën. Posa shkelën në tokë, Ebu Xhehli dhe Harithi e kapën Ajjashin, e rrëzuan në tokë dhe e lidhën.
Kështu të lidhur e sollën në Mekë, mes ditës, dhe thirrën: "O bano­rë të Mekës, veproni kështu edhe ju me renegatët tuaj, siç vep­ruam ne me renegatin tonë."[3]
Këta janë vetëm tre shembuj, që na tregojnë se çka u bënin mush­rikët e Mekës atyre që dëshironin të shpërnguleshin e këta kuptonin qëllimin e tyre. Me gjithë këto vuajtje, myslimanët dilnin njëri pas tjetrit.
Pas dy muaj e disa ditë nga betimi i Madh në Aka'ba, në Mekë prej myslimanëve ngelën vetëm Resulull-llahu a.s. me Ebu Bekrin dhe Aliun. Këta dy as'hab mbetën sipas urdhrit të Resulull-llahut a.s.
Përveç këtyre ngelën edhe ata myslimanë, të cilët me dhunë pengo­heshin nga mushrikët të shpërnguleshin. Resulull-llahu a.s. i përgatiste plaçkat e veta për udhëtim, duke pritur urdhrin prej All-llahut xh.sh. Gjithashtu edhe Ebu Bekri i përgatiste të vetat.[4]
Buhariu transmeton nga Aishja r.a. e cila thotë: "Resulull-llahu a.s. u ka treguar myslimanëve se ka parë vendin ku do të vendosen ata. Ky do të jetë afër një palmeje hurmash, mes dy shkëmbinjve vullkanik."
Dhe kështu ka filluar hixhreti në Medinë.
Në Medinë janë kthyer edhe të gjithë muhaxhirët nga Abisinia.
Edhe Ebu Bekri bëhej gati të shkonte në Medinë, kurse Pejgamberi a.s. i thotë: "Unë dëshiroj të marrë lejen për udhëtim." Ebu Bekri e pyet: "A do ta marrish me të vërtetë?" "Po", - u përgjigj Resulull-llahu a.s. kurse Ebu Bekri përgatiti dy deve për rrugë, ndërsa leja do të arrijë pas katër muajsh.[5]

[1] Ibni Hisham: I/468-470.

[2] Ibni Hisham: I/477.

[3] Hishami dhe Ajjashi kanë mbetur nën internimin e mushrikëve gjer në Hixhretin e Resulull-llahut a.s. Një ditë tha: "Kush do të ma sjellë Ajjashin dhe Hishamin?" El-Velid b. Velidi tha: Unë, o Resulull-llah." Kur hyn në Mekë, e takon një grua e cila u dërgonte atyre ushqim, dhe e përcjellë atë për të kuptuar se ku gjenden ata. Ishin të mbyllur në një shtëpi pa kulm. Kur bie nata, El-Velidi kapërcen murin, i liron këta dhe i sjellë në Medinë - (Ibni Hisham: I/474-476).

[4] Zadu-l-Me'ad: II/52.

[5] Sahihu-l-Buhari, kaptina: "Hixhreti i Resulull-llahut a.s. dhe i shokëve të tij": I/553.