Lëvizja vjetore e dukshme e Diellit .Ekliptika .Stinët

[~AnnA~]

Lëvizja ditore e Diellit është: Dielli lind në mëngjes nga ana e lindjes, ngrihet lart mbi horizont kulmon në mesdite (latësia arrin vlerën maksimale, kendi orar është 0h), zbret dhe perëndon në mbrëmje nga ana e perëndimit. Pas kësaj ne nuk e shohim më atë, por ai vazhdon rrotullimin e tij, duke zbritur gjithnjë e më poshtë nën horizont, në mesnatë arrin kulmin e poshtëm (latësia arrin vlerë minimale, këndi orar është 12h ), pastaj I afrohet horizoniti për të lindur në mëngjesin pasardhës. Por Dielli kryen dhe një lëvizje tjetër më të ngadalshme, që nuk bie në sy. Dielli nuk lind dhe nuk perëndon në të njëtat pika të horizontit; në verë ai I afrohet veriut, në dimër jugut. Edhe ne mesditë Dielli nuk arrin gjithnjë të njëjtën lartesi, në verë kulmon më latr, në dimër më poshtë. Pra kjo tregon se Dielli pëson një Zhvendosje nga Poli Verior I botës në Polin Jugor dhe anasjelltas. Veç kësaj Dielli zhvendoset edhe nga perëndimi në lindje. Po të kishim mundesi të vrojtonim njëkohësisht Diellin dhe yjet do të vërenim që Dielli nuk kulmon gjithnjë me po ato yje, por me yje të ndryshme. Zhvendosja është e tillë që ai kulmon me yje që më parë ndodheshin në lindje të tij. Në vend të tyre mund të vrojtojme yjet që kulmojnë në mesnatë. Këta ndodhen ne një rreth pjerrësie me Diellin, por në gjysmën tjetër të tij. Nga kulmimi I këtyre yjeve mund të gjykojme përsëri për zhvendosjen e Diellit. Kjo është dhe arsyeja që pamja e qiellit yjor ndryshon nga nga nata në natë. Ato yje që kulmojnë sonte në mesnatë, nesër në mesnatë e kanë kaluar pak kulmimin, pasnesër e kanë kaluar edhe më shumë e më tutje. Dhe pas një muaji ato kulmojnë 2 orë para mesnatës, pas 6 muajsh 12 orë para mesnatës e pas një viti kulmojnë përsëri në mesnate. Pra lëvizja e dukshme ne sfonduin e yjeve e Diellit kryhet gjate një viti, prandaj quhet lëvizje vjetore. Më saktësisht lëvizja vjetore zbulohet dhe studiohet duke matur kordinatat ekuatoriale α dhe δ të tij.

Ne dimë që këto koordinata nuk ndryshojnë gjatë rrotullimit të dukshëm ditor të trupit qiellor, ndersa për Diellini ndryshojnë vazhdimisht. Gjë e cila tregon se përveç lëvizjes ditore Dielli kryen edhe një lëvizje tjetër. Rruga e dukshme vjetore e Diellit është një rreth I madh I sferës qiellore që quhet ekliptikë. Dhe plani I ekliptikës formon këndin ε=23027’ me planin e ekuatorit qiellor Lëvizja e Diellit ne ekliptike është në kah të kundërt me lëvizjen ditore, Gjë e cila kuptohet lehtë se ngritja e drejtë e tij rritet. Ekuatori dhe ekliptika priten në dy pika, që quhen pika të ekuinokseve, njëra e ekuinoksit të pranverës Ep, tjetra e ekuinoksit të vjeshtës Ev. Në pikën Ep Dielli ndodhet aty nga 21 mars. Për shkak të veçorive të kalendarit tonë, kjo nuk ndodh çdo vit në të njëjtën orë të 21 marsit, madje mund të kalojë edhe në ndonjë nga datat më të afërta (20 ose 22 mars). Në pikën Ev. Dielli ndodhet aty nga 23 shtatori. Në këto pika δ=00, kurse α është përkatësisht 0h ose 12h . Dy pika të tjera të shquara janë ato që përgjysmojnë harqet e ekliptikës ndërmjet pikave te ekuinokseve. Këto janë pika e solsticit të verës Sv ku Dielli ka pjerrësinë më të madhe δ=23027’ dhe α=6h (rreth 22 qershorit), pika e solsticit te dimrit SD, ku Dielli ka pjerrësinë më të vogël δ=23027’ dhe α=6h (rreth 22 dhjetorit)


Lëvizja e dukshme vjetore e Diellit si pasqyrim I lëvizjes vjetore të Tokës përqak Diellit.
Tanimë dihet që nuk lëviz Dielli përqark Tokës, por Toka përqark Diellit. Duke lëvizur së bashku me tokën përqark Diellit, vrojtuesi në ditë të ndryshme të vitit e projekton Diellin ne vende të ndryshme të sferës qiellore. Shihet qartë që plani I orbitës së Tokës puthitet me planin e ekliptikës. Ndërkaq boshti I tokës nuk është pingul me planin e orbitës së saj, por formon me të këndin 66033, dhe zhvendoset me veten e vet. Plani ekuatorial nuk përputhet me planin e ekliptikës, por formon këndin ε=900-66033’=23027’. Edhe këtë lëvizje së bashku me Token përqark Diellit , ne nuk e ndiejmë .Në vend të saj na duket sikur Diellit lëviz gjatë vitit nëpër ekliptikë.Ekliptika kalon në 12 yjësi që mbajnë emra kafshësh , prandaj brezi që ato formujnë në sferën qiellore ,quhet brezi I zodiakut.

Burimi: Ikub.al