Dardania.de - Revolucioni Francez ( 1789) / Lindja e rendit te ri kapitalist

[FONT=Times New Roman][SIZE=3]Shekulli XVII dhe XVIII shenuan në një anë një emancipim të madh shpirtëror; me filozofinë racionaliste e empiriste ; me idenë e racionalizmit, idenë e progresit dhe të afirmimit të potencialit njerëzor, e në anën tjetër me arsimuesit francez, të cilët e afrimuan dhe të dinjitetit njerëzor, në luftën kundër padijës dhe të traditës, ku së bashku këto ndriçuan mendjën njerzore europiane. [/SIZE][/FONT]
[SIZE=3][FONT=Times New Roman]Në këto kushte ideore lindi Revolucioni francez i vitit 1789, i cili ndikuar nga mendimet ai shpalli rendin e ri politik të shoqërisë kapitaliste, duke i shkatërruar edhe mbeturinat e fundit të sisitemit feudal me:[/FONT][/SIZE][LIST][*][FONT=Times New Roman][SIZE=3]Pronën kapitaliste mbi pronën feudale.[/SIZE][/FONT][*][FONT=Times New Roman][SIZE=3]Të kombit mbi provincializmin dhe partikularizmit.[/SIZE][/FONT][*][FONT=Times New Roman][SIZE=3]Të arsimimit mbi padijën e paragjykimeve fetare.[/SIZE][/FONT][*][FONT=Times New Roman][SIZE=3]Të së drejtës borgjeze mbi privelegjet e trashëguara feudale.[/SIZE][/FONT][/LIST][FONT=Times New Roman][SIZE=3]Revolucioni francez me pronën kapitaliste e liroi fshatarin nga obligimet feudale dhe të kishës dhe i dha fund dhunës historike e shtetërore. Në lëminë e ekonomisë e arriti të shkatërroi korporatat manifakturale e në vend të tyre e zhvilloi tregun nacional kapitalist dhe duke e përshpjetuar zhvillimin drejt industrializmit. E lindi borgjezinë mbi bazat e industrisë kapitaliste dhe proletariatin si klasë punëtore industriale. E lindi organizmin e punës me meditje, si organizimi i prodhimit kapitalist industrial. Por kjo industri kapitaliste në baza racionale u tregua e ngadaltë në zhvillimin e saj, në krahasim me Anglinë, si e pamjaftueshme për një industri moderne. [/SIZE][/FONT]
[FONT=Times New Roman][SIZE=3][/SIZE][/FONT]
[FONT=Times New Roman][SIZE=3]Mirëpo ky revolucion arriti të krijojë kornizën për një shtet demokratik, egalitat, të barazisë dhe të unitetit nacional (kombëtar), ku të gjitha shtresat janë barazuar me pozitën e qytetarit të zakonshëm, në kuadër të shtet – kombit francez. Me këtë, ky revolucion, arriti të sigurojë një të ardhme dhe qasjës në shtetet moderne, sepse shetet e para moderne ishin shtet – kombe. Mirëpo, ky revolucion nuk solli aaritje vetëm në suazat e nacionalës, por bëri unifikimin e nacionalës dhe të liberalizmit demokratik si kusht për progresin shoqëror, apo si forcë kryesore e empancipimit shoqëror. [/SIZE][/FONT][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Barazia e të drejtave, të cilat i proklamoi Deklarata e vitit 1789, ishte një faktor i fuqishëm në unitetin nacional edhe njëkohësisht i pavrësisë së një kombi. Kjo barazi ishte e drejtuar kundër kuptimit individualistik të raporteve shoqërore. [/FONT][/SIZE]
[FONT=Times New Roman][SIZE=3]E drejta për pronësi, e drejta për jetën, për punën ishin të drejta të demokracisë politike, ndërsa liria ekonomike ishte ide e demokracisë liberale. [/SIZE][/FONT]
[FONT=Times New Roman][SIZE=3]E drejta e arsimimit me sistemin e ri të edukimit dhe të shkollimit t përgjithëshëm, për të gjithë qytetarët, pa kompensim në të holla.[/SIZE][/FONT]
[FONT=Times New Roman][SIZE=3][/SIZE][/FONT]
[FONT=Times New Roman][SIZE=3]Në luftën kundër paragjykimeve fetare shumë shkolla e universitete të vjetra u mbyllën dhe janë hapur shkolla dhe universitet të reja në shërbim të arsimimit dhe të progresit, si për shembull, shkolla shumë e njohur “shkolla politeknike” (1794), e të tjera. Shtypi pej tri zyreve të gazetave u zgjerua në 1700, e qindra javore e ditore.[/SIZE][/FONT]
[FONT=Times New Roman][SIZE=3]Libraritë, dhomat e leximit u përhapën kudo, madje edhe në fshatra, e me këtë dëshirohej të arrihet barazia e vërtet për të gjithë qytetarët, pa marrë parasyshë; fshatarin apo qytetarin; apo barazinë gjinore; përkatësinë sociale, e të tjera. [/SIZE][/FONT]
[FONT=Times New Roman][SIZE=3]Ky Revolucion francez me radikalizmin, me fuqitë tranformuese dhe me ndikimet progresive, inicon dhe tejkalon suazat e veta kohor, spse edhe sot këto synime mund të na shërbejnë në aspiratat tona për zhvillim demokratik. Prandaj, me të drejt Tirgori e vlerësoi lartë demokracinë dhe lirinë personale bashkë me barazinë, duke thënë “çfarë përsosmërie e frymës njerëzore”.[/SIZE][/FONT]
[FONT=Times New Roman][SIZE=3][/SIZE][/FONT]
[FONT=Times New Roman][SIZE=3]Ky revolucion pati ndikime në rrjedhat historike shoqroro – politike edhe jashtë suazës kombëtare; në dimensione europiane. [/SIZE][/FONT]

[FONT=Times New Roman][SIZE=3]Revolucioni amerikan i vitit 1775, në një anë arriti të shkëput Amerikën nga kolonializmi anglez dhe krijoi për herë të parë shtetë – komb të ri amerikan, në SH.B.A. Në anën tjetër, edhe ky revolucion, si ai frncez, në esencë ishte antifeudal duke i vu themelet e shoqërisë kapitaliste në SH.B.A. Ajo i shpalli vlerat e qytetërimit kapitalist, e në veçanti të drejtat qytetëruese moderne, me parullën e njohur “Në mbrojtje të të drejtave të pamohueshme; për jetën, lirinë dhe pavarsinë”. [/SIZE][/FONT]

[FONT=Times New Roman][SIZE=3][/SIZE][/FONT]
[FONT=Times New Roman][SIZE=3]Revolucioni socialist rus e paralajmëroi shoqërinë komuniste si shoqëri e re, duke iu kundërvu shoqërisë kapitaliste. Mirëpo, shoqëria socialiste e kuptuar si tranzicion në shoqërinë komuniste, në fund të shekullit njëzet u zhduk, sepse në kushtet e modernitetit që kaploi Europën Perëndimore, nuk mundi të ofrojë si një alternativë bindëse dhe më të zbatueshme se kapitalizmi modern. [/SIZE][/FONT]
[FONT=Times New Roman][SIZE=3]Mënyra e prodhimit socialist nuk arriti të sjellë modernizëm në mënyrën e jetesës, por duke ia zgjatur jetën mënyrës tradicionale, paramoderne të shoqërisë. Shtetet socialiste edhe pse përfunduan në Europë, ekonomia e tyre shprehën ngecje dhe pengesa në intergrimin intensiv të tyre në Europën moderne. Pengesat u paraqitën në integrimin e tyre nëpërmjet të tregut, bashkimit politik dhe kulturor, të cilët u intensifikuan me transformimet revolucionare, tekniko – tekonologjike në shtetet e Europës Perëndimore.[/SIZE][/FONT]