Shiko Postimin Tek
Vjetėr 20-01-09, 00:47   #22
Konti1
Banned
 
Anėtarėsuar: 04-01-09
Postime: 217
Konti1
Gabim Titulli: Po, kėta janė hebrenjtė e Kaballės

Kudsi-Jerusalemi qyteti i historisė
Mbreti Salim, i cili ishte paqedashės, emėroi kėtė qytet Urusalim qė do tė thotė "Qyteti i Paqes".
E shtunė, 17 Janar 2009 13:57


Shkruan: Samir Lushtaku / Skenderaj

(Vėshtrim i shkurtėr kronologjik)

Jerusalemi, qyteti i shumė Pejgamberėve, kibleja e parė, vendi i tretė i shenjėt, mbarimi i Isras dhe fillimi i Miraxhit tė Muhammedit a.s. nė qiell me urdhrin e Allahut xh.sh.

Tė parėt qė u vendosen dhe e ngritėn qytetin e Jerusalemit janė Kenanet, arab tė ardhur nė Sham prej arabėve tė vjetėr qė sipas tė dhėnave historike thuhet se janė tė ardhur afėr 4000 vjet p.e.s..
Prej Kenanėve me tė njohurit ishin Jebuset,fisi i cili e ndėrtoi qytetin dhe e quajtėn me emrin Jebus.
Mė vonė Kudsi u quajt Urusalim. Kėtė emėr e mori nga mbreti Salim i cili ishte paqedashės dhe kėshtu qyteti u quajt Urusalim qė do tė thotė "Qyteti i Paqes"
Me ngritjen e qytetit nga arabėt,nė kėtė vend pason ardhja e Ibrahimit a.s. dhe pasardhėsve te tij prej jugut te luginės sė lumit Eufrat nė Irak.
Kjo ėshtė ardhja e paraardhėsve ēifut ne vendbanimin arab i ngritur mė shumė se 5000 vjet mė parė.

Pastaj kontrollin mbi arabėt kėtė pjesė e morėn Faraonėt e Egjiptit nė v.1479 p.e.s.,

Hebrenjtė shpėrnguleshin prej njė vendbanimi nė tjetrin.
Kjo ėshtė shpėrngulja e Jakubit a.s. me familje dhe jehudet nė Egjipt tek i biri Jusufi a.s. (Ngjarje kjo e pėrmendur ne Kur'anin Famėlartė). Jakubi a.s. ndryshe ėshtė quajtur edhe Israil, prej nga e marrin emrin izraelitet.

Mė vonė nė kohėn e Profetit Musa a.s. ata (jehudet) dolėn nga Egjipti dhe qėndruan 40 v. pėrreth kodrės Turi Sina.
Mė gjithė insistimin e Musait a.s. sa ishte gjallė qė tė hynin nė Kuds, jehudet nuk kishin njė qėndrim qė tė hynin nė tė, pėr ēka mbeten nė fushė tė hapur pėr 40 vjet (Ngjarje kjo e pėrmendur nė Kur'an), derisa hynė nė tė nėn udhėheqjen e Jusha ibin Nun.
Pastaj kur Profeti Davud a.s. zgjedhet mbret i jahudive nė v.1016 p.e.s. ai hyri nė Palestinė ku mė parė sundonte me Kudsin. Nė kėtė kohė gjysmėn e Palestinės e sundonin fiset arabo-fenikase dhe gjysmėn Davudi a.s.

Pas Davudit a.s. nė pushtet erdhi Sylejmani a.s.
Pas vdekjes sė Sylejmanit a.s. qė kishte njė mbretėrim tė jashtėzakonshėm, u bė invadimi i Palestinės nga ana e Buhtanasrit i cili i dėboi nga aty ēifutet dhe si robėr i dėrgoi nė Babiloni.

Pėrmes Persianeve nė v.538 p.e.s. ēifuteve ju mundėsua qė sėrish tė kthehen nė Urusalim-Kuds.

Nė v.332 p.e.s. Palestinen e invadoi Aleksandri i Madh.

Nė v.63 p.e.s. Palestinen e sunduan Romakėt deri me ēlirimin nga muslimanėt nė v. 638.
Nė kohėn e sundimit tė romakėve ēifutet nuk gėzonin kurrfarė tė drejtash politike. (Nė kėtė periudh Profet tek Izraelitet erdhi Isa a.s.). Romakėt Kudsin e emruan Ilija. Pastaj krishterėt mė vonė e emėruan me emrin Urushalim.

Nė Prill tė v.638 Halifi Omer r.a. personalisht pranoi ēelėsat e Jerusalemit nga paria e qytetit. Muslimanėt nė kėtė qytet tė ndershėm, me dy ndėrprerje (1099-1187 dhe 1228-1239) do tė sundojnė nė 14 shekujt e ardhshėm.

Nė marrėveshjen pėr dorėzimin e qytetit tė Kudsit nė duart e muslimanėve, Patriarku ortodoks dhe populli i Kudsit kėrkoi nga Omeri r.a. qė asnjė ēifut tė mos banjė nė Kuds, gjė qė u pranua kėrkesa e popullit nga ana e Omerit r.a.. Kjo do tė thotė qė Kudsi dhe Palestina nė tėrėsi nuk ishte asnjėherė ēifute. Ēifutet aty ishin vetėm pakicė kombėtare.
Nė vitin 1099 kryqtarėt pushtojnė Jerusalemin, masakrojnė popullin e tij dhe themelojnė aty mbretėrinė Latine.

Nė vitin1187 heroi legjendar Salahuddin Ejjubi korri fitore heroike nė Hittin dhe pas 88 vjetėsh e ēliroi Jerusalemin nga kryqtarėt. Ku u tregua mjaftė tolerant mė tė krishterėt duke u ofruar siguri tė plotė.
Gjatė kohės sa muslimanėt sundonin me Kudsin mbizotėronte toleranca dhe mirėkuptimi me fetė tjera. Pra Jerusalemi ishte vend i bashkėjetesės midis tri religjioneve.

Pas kėsaj Palestina ishte nėn sundimin e dinastisė Memalike e pastaj sundimin nė tė e morėn Osmanlinjtė nė vitin 1517 m. i cili zgjati deri nė fund tė Luftės sė Parė Botėrore.

Pastaj Palestinėn e kolonizoi Britania e Madhe deri nė vitin 1948.

Mė 15 Maj 1948 sionistet e formuan shtetin e tyre mu nė zemėr tė Palestinės nga hebrenj kryesisht tė ardhur nga vendet perėndimore.

Dhe nė vitin 1967 sionistet e okupuan nė tėrėsi Palestinėn.
Konti1 Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė