[Peja-Boy]

Lizi, vajza me metabolizmin misterioz Teksania Lizi Velaskuez, 21 vjeçe, është më e hollë nga sa çdokush prej nesh mund ta imagjinojë. Ajo e kalon kohën duke gëlltitur sasi të jashtëzakonshme ushqimi: hamburgerë, patate të skuqura, ëmbëlsira. Me fjalë të tjera konsumon trefishin e kalorive të një personi normal. E me gjithë kërkimet e vazhdueshme mjekët nuk arrijnë dot që të zbulojnë mekanizmin që e mban atë në një peshë shumë të ulët trupore.

***

Ajo e nis ditën e saj me një tas të madh me qumësht dhe drithëra. Një orë më vonë, 21-vjeçarja Lizi ka nisur që të hajë patatina, biskota dhe çdo gjë tjetër që i del përpara. Nuk kalon shumë kohë nga ky konsumim kur ajo fillon ngrënien e pulave të pjekura me patate të skuqura dhe me “Cola”. Këto gjithsesi janë vakte që i konsumon para drekës, sepse dreka është një histori më vete.

Në këtë vakt ajo konsumon gjithsej 4000 kalori, ose të njëjtën sasi kalorish që një minator apo punëtor ndërtimi konsumon gjatë gjithë ditës së punës. E njëjta mesele vazhdon edhe gjatë orëve të tjera të ditës. Lizi ka vetëm një dëshirë, që të shohë përpara saj pjata të mbushura me ushqim, madje një tryezë nuk do të ishte keq. Preferenca e saj janë djathërat e llojeve të ndryshme. Kur vjen koha për të shkuar në shtrat Lizi pa frikë mund të ketë konsumuar gjatë gjithë ditës së saj 8000 kalori. E njëjta procedurë përsëritet vit pas viti, e njëjta dietë, e njëjta sasi jashtëzakonisht e madhe ushqimi e konsumuar. Nëse një grua e zakonshme do të konsumonte një dietë të tillë, do të ishte jashtëzakonisht e shëndoshë, ndërsa për Lizin ndodh e kundërta.

Sa më shumë gëlltit, aq më e dobët bëhet. Ajo është kaq e dobët dhe peshon kaq pak, sa shpesh e sheh të irrituar tek troket në derën e shtëpisë së prindërve për t’iu ankuar që ata ta ushqejnë siç duhet, sepse ajo ka raste që vdes urie. Sigurisht ndërkohë Lizi ka konsumuar një sasi shumë të madhe ushqimi, madje më të madhe se të gjithë pjesëtarët e familjes së marrë së bashku. E megjithatë Lizi nuk ka asnjë gram yndyrë në trupin e saj. Madje edhe ata që merren me stërvitje intensive dhe që shquhen për trupa të lidhur dhe pa dhjamë kanë 8% yndyrë. Ndërkohë Lizi nuk ka asnjë lloj muskuli apo mase muskulore. Kjo duket menjëherë sapo e sheh. Lëkurën e ka vërtet të ngjitur pas kockave dhe të duket si një skelet lëvizës. Ajo nuk ecën, por fluturon, sepse pesha trupore e bën shumë të lehtë dhe thuajse të tejdukshme. Pesha e saj trupore është 28 kilogramë dhe gjatësia 157 centimetra. Edhe me këto parametra tepër të rralla Lizi duket se ia kalon mirë dhe për të ky ndryshim nuk është aspak fatal.

Ajo një gjë e ka të sigurt, që situata e saj nuk do të përkeqësohet për sa kohë që tryeza dhe stomaku do t’i qëndrojë plot. Metabolizmi i saj është një mister i vërtetë jo vetëm për të dhe njerëzit e zakonshëm, por edhe për specialistët e vërtetë. Çfarë i ndodh gjithë energjisë që ajo konsumon përmes ushqimeve të saj? Mjekët nuk dinë të thonë asgjë. Gjithçka që ata dinë është se Lizi është pjesë e një pakice njerëzish në planet, të një grushti njerëzish, të cilët kanë fatin që të hanë sa të duan, pa shtuar asnjë gram në peshë. Po një situatë e tillë çfarë është në të vërtetë? Një anomali? Një sëmundje? Një defekt gjenetik, apo një dhunti? Ka nga ata që madje spekulojnë, duke thënë se trupi i kësaj gruaje nga Teksasi mund të mbartë një formulë magjike për djegien e kalorive dhe si pasojë për gjendjen e zgjidhjes së ruajtjes së formës trupore, pavarësisht nga sasia e ushqimit të konsumuar. Ata mendojnë se ajo fsheh gjenin e “dobësimit”.

Metabolizmi i trupit njerëzor është studiuar shumë prej kohësh dhe shkenca e të ushqyerit nxjerr javë pas jave zbulime të reja. Janë zbulime të cilat mbushin faqet e revistave femërore në formën e shkrimeve që rekomandojnë dieta dobësimi, apo dieta që kanë të bëjnë me një trup dhe mendje të shëndetshme. E megjithatë deri më tani ekspertët nuk dinë t’i japin përgjigje pyetjes se përse disa persona kanë një metabolizëm të mirë dhe disa të tjerë nuk e kanë një të tillë. Lizi ka disa shoqe, të cilat e kanë zili për mënyrën sesi funksionon trupi i saj. Ajo mund të konsumojë tre hamburgerë të mëdhenj menjëherë dhe të mos i ndodhë asgjë, e madje pas një ore është e gatshme që ta përsërisë edhe njëherë këtë mënyrë të ngrëni pa asnjë pasojë.

Nga ana tjetër, ka shumë edhe nga ata që e tallin pikërisht për këtë veçanti dhe kryesisht për pamjen e saj të jashtme që i ngjan shpesh një fantazme. Me një mënyrë të tillë kundërshtie ajo ka aplikuar një qëndrim të caktuar ndaj problemit të saj. Kështu është e bindur që asnjë kurë nuk do të mundet që t’ia ndryshojë situatën dhe mbi të gjitha ajo vetë nuk ka dëshirë ta ndryshojë këtë situatë. “Nuk dua që të dukem si gjithë dynjaja. Jam mësuar me të qenët ndryshe dhe nuk do t’i ushtrohesha asnjë mjekimi për të ndryshuar”, deklaron Lizi. Në familjen e saj, brez pas brezi, si nga ana e mamasë ashtu edhe nga ana e të atit, nuk ka pasur kurrë një person me një veti të tillë.

Vëllai i saj Kris dhe motra Matia janë fëmijë të zhvilluar normalisht. Prindërit e saj, që janë shumë besimtarë, i kanë thënë që në fëmijëri se Zoti e ka veçuar nga të tjerët për një plan të tijin dhe se ajo nuk duhet që të hidhërohet për një gjë të tillë, sepse në fund të fundit është në njëfarë mënyre e përzgjedhur. Ky këndvështrim duket edhe në një libër që ajo ka shkruar: “Lizi bukuroshja”. Dhe ishte pikërisht ky libër që tërhoqi vëmendjen e mediave dhe të mjekëve ndaj kësaj gruaje me këtë dhunti e trup të veçantë.

Në rininë e hershme, Lizi shfaqej në disa programe televizive brenda dhe jashtë Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Për audiencën ajo ishte vajza super e dobët, që mund të hante sasi të mëdha ushqimi pa u shëndoshur. Lizi ishte si një kuriozitet lëvizës që shkaktonte habi dhe kureshtje te njerëzit e thjeshtë dhe te mjekët. Në fakt ajo ka tërhequr vëmendjen e të tjerëve që në çastin që erdhi në jetë.

Ajo peshonte në atë moment vetëm 1900 gramë dhe ishte vetëm 40 centimetra e gjatë. Ishte e vogël sa për t’u futur në një kuti këpucësh. Shqetësues për mjekët në atë kohë ishte fakti se bebja nuk kishte yndyrë në trup. Arteriet e saj ishin qartësisht të dukshme poshtë lëkurës së saj dhe vajza i ngjante gjithnjë e më tepër një kukulle prej druri. Mjekët ishin të gjithë të mendjes se vajza nuk do të ishte e aftë që të mbijetonte, por më pas doli se të gjitha organet e saj të brendshme ishin tërësisht funksionale. Lizi ishte tepër e fortë për të vdekur.

Atëherë për rastin e saj nisi një ndërmarrje e vërtetë kërkimesh dhe analizash shkencore, por prej tyre nuk doli asgjë e veçantë në dritë. Doktorët, me gjithë përpjekjet e tyre të mëdha, nuk arritën që të zbulonin kurrë se çfarë i mungonte vajzës dhe se si funksiononte metabolizmi i saj shumë i ndërlikuar dhe i veçantë. Me kalimin e kohës mjekët zbuluan se ajo ishte e verbër në syrin e djathtë dhe kur ishte e vogël u thanë prindërve të vajzës se ajo nuk do të ishte në gjendje që të fliste dhe të komunikonte, madje as të ecte. Kur Lizi mbushi 4 vjeçe, nisi që jo vetëm të ecte, por edhe të fliste dhe interesant ishte fakti se ajo po rritej. I vetmi problem që kishte, ishte se nuk po arrinte që të fitonte peshë. Gjithçka e saj ishte e çuditshme dhe më i çuditshëm ishte fakti i mbijetesës së saj në kushtet e një trupi me shumë probleme.

Kur Lizi ishte 13 vjeçe, e ëma e bëri të ditur situatën e së bijës edhe në media dhe tërhoqi vëmendjen e disa studiuesve të Universitetit të Teksasit. Ata ishin mjaft të interesuar që të studionin mekanizmin e metabolizmit të Lizit dhe i bënë të gjitha llojet e analizave, si dhe vëzhguan rrjedhën e jetës së saj për një periudhë relativisht të gjatë kohore. Si përfundim doli se organizmi i saj ishte jashtëzakonisht i shëndetshëm për një grua që teorikisht nuk mund të jetonte me parametrat e peshës trupore.

Megjithatë mjekët dolën në një teori në lidhje me një sindromë shumë të rrallë, që kishte të bënte me gjenin e personit që e kishte. Por njerëzit që e kishin këtë sindromë nuk kishin shëndetin e Lizit dhe zakonisht nuk jetonin shumë. Bëhet fjalë për raste të rralla, që në të gjithë botën mund të numërohen me gishta. Edhe pse mjekët mendojnë se është një sindromë gjenetike, është e vështirë për ta që të përcaktojnë se cili është gjeni i përfshirë në këtë rast.

Disa prej tyre besojnë se situata mund edhe të kurohet, ndërkohë që të tjerë mendojnë se ai është një rast i pashpresë. Ndërsa për vetë Lizin opsioni i vetëm për të mbetur gjallë është që të ushqehet në mënyrë të vazhdueshme. Ushqimi është e vetmja gjë për të cilën ajo ka nevojë për të pasur një jetë normale. Lizi thotë se preferon disa ushqime të caktuara, si ushqimet pikante, mishrat dhe nuk preferon sallatat, apo edhe frutat. Të parapëlqyera ka edhe ushqimet e fastfudit. Dhe veçanërisht parapëlqen për të pirë “Coca Cola”.

Për të, të ushqyerit është momenti më i bukur i ditës dhe pse rrëfen se ndonjëherë është e lodhshme që të rrish vazhdimisht duke përtypur. Askush nuk është në gjendje që të shpjegojë se çfarë u ndodh ushqimeve kur futen në trupin e Lizit. Në organizmat normalë çdo tepricë shndërrohet në depozitë yndyrash, ndërsa tek ajo yndyra e ushqimeve “avullon”.

Vetë Lizi është e kënaqur me idenë se përbën një rast të rrallë mjekësor dhe se do të mbahet mend në historinë mjekësore si një mrekulli e gjallë, madje ajo e di edhe se mjekët e shohin si një kavie eksperimentale, apo si një shans të tyren për të pasur sukses. Por kjo nuk e pengon aspak që të ndihet mirë me veten dhe me jetën, duke pasur të njëjtin oreks jashtëzakonisht të madh për ushqimin