[Zero Cool]

Kundër coptimit të 1913 që mungon në librat e historisë





Është e pafalshme që në tekstet e Historisë së Shqipërisë, veç mangësive të tjera, mungon edhe paraqitja e rezistencës luftarake shqiptare përkundër coptimit të territoreve e popullsisë shqiptare nga Konferenca e Ambasadorëve në Londër



Është e pafalshme që në tekstet e Historisë së Shqipërisë, veç mangësive të tjera, mungon edhe paraqitja e rezistencës luftarake shqiptare përkundër coptimit të territoreve e popullsisë shqiptare nga Konferenca e Ambasadorëve në Londër, si edhe përkundër pushtuesve të huaj dhe masakrave të tyre barbare gjatë vitit 1913.

Pas përpjekjes diplomatike të delegacionit shqiptar të kryesuar nga Ismail Qemali më 1913 në disa vende evropiane dhe memorandumeve të trevave shqiptare që kishin mbetur jashtë kufijve të Shqipërisë, në shtator të vitit 1913 shpërtheu në Dibër kryengritja kundër pushtimit serb, që u përhap edhe në treva të tjera shqiptare.

Nga ana tjetër, kryeministri serb Pashiq u deklaronte autoriteteve qeveritare të Austro-Hungarisë dhe Italisë se, qeveria e tij ishte e gatshme t'i pranojë vendimet e marra në Londër e t'u bindej atyre, ndërsa nga ana tjetër urdhëronte pushtetarët e vet si dhe bandat e ndryshme të komitëve serbë që të depërtonin në thellësi të Shqipërisë, ku bënin masakra të papara. Ajo ishte ndërhyrje e pashembullt në punët e brendshme të shtetit të ri, me qëllim shkatërrimin e shtetit të posakrijuar shqiptar

Kryengritja e Dibrës e vitit 1913

Situatë kritike paraqitej sidomos në lindje të kufijve të Shqipërisë, si në Dibër e në Liqenin e Ohrit. Në ato anë, tashmë kishin filluar aksionet e çetave dhe të grupeve të tjera të rezistencës, rreth mesit të shtatorit të vitit 1913 filloi kryengritja e rrufeshme. Kryengritësit shqiptarë i zunë në befasi forcat ushtarake e policore serbe dhe shumë shpejt aksionet çlirimtare morën pamjen e një ofensive të përgjithshme për t'i çliruar qytetet e rëndësishme shqiptare. Kryengritësit shqiptarë ia mësynë Dibrës, Strugës, Ohrit, Tetovës, Gostivarit, Kërçovës dhe në veri Gjakovës e Prizrenit.

Kryengritësit shqiptarë depërtuan në katër drejtime: së pari, ia filloi grupi çlirimtar nga Qafë-Thana për Strugë, Ohër, Resnjë e më tej; drejtimi i dytë nga Ura e Arasit, Peshkopi, Dibër, Gostivar; i treti nga Ujmishti kah Bicaj, Vranishti, Prizreni dhe Dukagjini, kurse pjesa e katërt e kryengritësve shqiptarë u tubua nga rrethi i Krasniqes dhe i Gashit në drejtim të Gjakovës. Forcat kryengritëse arrinin numrin rreth 12 000 vetë. Depërtimi, sidomos nga Dibra, ishte i fuqishëm dhe i përgatitur mjaft mirë nga të dëbuarit dibranë. Më 17 (29) shtator 1913, çlirohet Dibra me rrethinat e saj. Kështu, lëvizja e armatosur e cila deri atëherë kishte pasur karakter spontan, pas gjysmës së shtatorit 1913 mori përpjestime të gjera nga Dibra, ku u hoq flamuri serb dhe u ngrit flamuri shqiptar. Ushtria dhe policia serbe u detyruan të tërhiqeshin nga Struga dhe nga Ohri dhe të përballonin furinë e kryengritësve shqiptarë mbi Tetovë e Gostivar. Forcat kryengritëse, të cilat e çliruan Dibrën dhe që operonin në rrethinë, numëronin afër 3 000 vetë. Pas një ballafaqimi me kryengritësit, ushtria serbe dhe nëpunësit u tërhoqën në panik. Gazeta "Ozbor" e Zagrebit shkruante se, kryengritja si duket është e organizuar mirë, andaj në luftimet e Dibrës ka rreth 1 000 të vrarë, janë zënë robër 300 ushtarë serbë dhe material i shumtë luftarak.