[Naki]

Themeluesi i psikoanalizes

Para 150 vjetësh u lind Sigmund Freudi

Sigmund Freudi, që lindi me 6 maj 1856 në Freiberg dhe vdiq në 1939 në Londer nga një dozë e madhe morfine, konsiderohet si babai i psikoterapisë, megjithëse edhe para tij mjeket dhe prifterinjte kujdeseshin për vuajtjet shpirterore. Zbulimi i Freudit ishte revolucion. Ai zbuloi se subkoshienca ka një vend shumë të madh në sjelljen e njeriut dhe e percakton atë në masë të madhe. Sot vetem në Gjermani 18 500 terapeutë trajtojnë çdo vit rreth 70 000 pacientë.

Nuk do të mungonte shumë dhe "babai i psikoanalizës" do të ishte vrarë në një kamp gjerman përqëndrimi. Sepse vetem në vitin 1938 Freudit iu bë e vetedijshme se ishte në rrezik jete, si çifut, dhe emigroi nga Austria e pushtuar nga gjermanët. Nga mbërritja e tij në Angli ka mbetur dokumenti i vetëm me zërin e tij origjinal.

"Në moshën 82 vjeçare për shkak të invazionit gjerman lashë shtëpinë time në Vjenë dhe erdha në Angli, ku shpresoj ta mbyll jetën në liri. Quhem Sigmund Freud."

Vetëm një vit i mbeti të jetojë në Londër. Para se të vdiste nga kanceri në zgavrën e gojës në shtator 1939.

Ai la pas një vepër epokale. Që në të gjallë të tij psikoanaliza e zhvilluar prej tij pat çarë rrugën e suksesit. Si terapi e semundjeve shpirterore ajo praktikohet edhe sot në mbarë botën- sidoqofte vetem në kombet perendimore. Dhe më tej: Doktrina e subkoshiencës ka ndikuar shumë tek njeriu modern i shekullit të 20.
Shumë pjesë të veprës së Freudit janë përpunuar në dhjetëvjeçarët e shkuar. Ashtu si automobili, që i përshtatet gjithnjë ndryshimit të nevojave, por konstruksioni i tij bazë ka mbetur i njëjti, po ashtu është edhe me psikoanalizën, pohon psikoanalisti dhe eksperti i Freudit Uwe Henrik Peters:
"Unë mendoj se Freudi akoma është ideatori i vetëm dhe më i rëndësishmi i të gjithë psikoanalizës. Pas Freudit janë shtuar dhe janë ndryshuar keto apo ato gjëra, por idetë bazë vijnë të gjitha nga Freudi."
Zbulimi më i madh i Freudit ishte se të menduarit dhe të vepruarit e njeriut nuk drejtohen nga arsyeja, por nga motive të pavetedijshme. E shprehur në gjuhën e tij të pasur me figura: "Uni nuk është as zot në shtepinë e tij". Gjë e vertetojnë sot edhe studimet me trurin.
Dhe ai konstatoi, se dëshirat e shtyra në subkoshiencë janë shkaqe për sëmundje shpirtërore. Sidomos dëshirat seksuale që shkojnë deri larg në fëmijëri. Detyrën e tij si mjek ai e shihte, që t´i shoqëronte pacientët gjatë zhytjes në të kaluarën e tyre. T´ua vinte veshin, kur ata flisnin të lirë dhe pa rezervë në ambjentin e mbrojtur të dhomës të terapisë, në divanin e njohur. Sepse terapia psikoterapeutike nuk është asgjë tjetër, një kurë me të shprehur, gjatë së cilës pacienti fundi i fundit shëron vetë vetën. Gjithsesi Freudi, i cili vetë vuantë herë pas here nga simptoma histerie, mendonte se kufiri ndermjet sjelles së "sëmurë" dhe asaj "normale" është i papërcaktuar. Një mendim revolucionar, i cili raportin hierarkik mjek pacient e ktheu në "proces studimi ndermjet dy personave", siç e quan sot analisti prominent Wolfgang Schmidtbauer.
Sigurisht që Freudi nuk ishte fare pa gabime, teoria e tij e seksualitetit femëror psh konsiderohet sot e kapercyer dhe supozimi i tij më i rëndësishëm, se çdo djalë është i dashuruar me nenën e tij dhe e përjeton babain si rival, vihet në dyshim nga ekspertet si Uwe Henrik Peters.
"Kompleksi i Edipit nuk e ka atë rëndësi të vecantë, që i ka dhënë Freudi, ketu ai ka qenë pjellë e kohës së tij. Ai i ka krijuar veprat e tij në një kohë, kur seksualiteti ishte thuajse krejtesisht i tabuizuar, megjithatë fakti që ai e ve seksualitetin në qënder dhe tregon forcën dhe mundësinë e seksualitetit, kjo është e perjetshme.

Seksualiteti dhe subkoshienca nuk ishin të pakëndshme vetëm për bashkëkohasit e Freudit. Freudi iku nga nazistet dhe psikoterapia edhe nën Leninin nuk ishte e dësherueshme, as nën diktatorin Pinochet dhe as në RDGJ

"Eshte me të vertetë keshtu, që për regjimet në përgjithësi autoritare një gjë e tillë është e dyshimtë. Të merresh me shpirtëroren, që është gjithnjë dicka subversive, diçka e pakontrollueshme."
Kjo shpjegon ndoshta edhe atë se përse njeriu kur ka diçka në trup shkon te mjeku, ndërsa për dicka shpirterore ngurron të kerkojnë ndihmë. Njeriu ka frikë të takojë ato anë të vetat, nga të cilat trembet.
Freudi ka treguar si funksionon psiqika e njeriut. Freudi nuk e ndante kritikën ndaj kulturës së shoqerisë dhe terapisë. Si shkencetar që kryente studime mitologjike dhe etnologjike ai donte të zbulonte lidhjet. Ndermjet sëmundjes së personit dhe shkaqeve të tyre shoqerore. Me sistemin e psikoanalizes ai donte ta bente njeriun që ta kuptonte vetveten, ta clironte nga çdo moskuptim i vetvetes.