[Albanian eX|PerT]

Përmednja e 'la' së ndalimit


La-ja e ndalimit quhet kështu nga që do të thotë, "Mos e bëj këtë e këtë." Në të gjitha rastet e tilla të ndalimit [nehi], kjo nënkupton që akti është haram, përveç nëse është i shoqëruar nga një akt apo thënie që tregon se kjo është vetëm e papëlqyeshme.


Pejgamberi [salallahu alejhi ue selam] ka thënë:


• Mos lini zbrazëtira për shejtanin [Ahmed, Ebu Daud, en-Nesa'i dhe të tjerët. Shiko Sahi ul-Xhami nr.1189]

• Mos u dalloni, se zemrat e juaja do të përçahen. [Muslim, Ahmed, en-Nesa'i dhe të tjerët.]

• Mos i bëni gjoksat të çregullt, se zemrat e juaja do të përçahen. [Ibn Khuzejme. Shiko Sahih et-Tergib uet-Terhib nr.513]

• Mos i lini radhët e juaja të çrregullta, se zemrat e juaja do të përçahen. [Ebu Daud, en-Nesa'i dhe të tjerët. Shiko et-Tergib uet-Terhib nr.513]



PARALAJMËRIM


Paralajmërime kundër zbrazëtirave


Pejgamberi [salallahu alejhi ue selam] ka thënë:"Ruajuni nga zbrazëtirat." Do të thotë në namaz. [et-Taberani në el-Kebir dhe të tjerë, shiko es-Sahiha nr.1757]



Zbrazëtirat e ftojnë shejtanin


Pejgamberi [salallahu alejhi ue selam] ka thënë:"Drejtoni radhët dhe radhitni krahët, dhe bashkoni duart me vëllezërit e juaj, dhe mbyllni zbrazëtirat, se vërtet shejtani hyn mes jush nëpërmjet tyre mu siç hyn qengji i vogël." [Ahmed, et-Taberani dhe të tjerët dhe kjo është sahi.]4



Paralajmërim i ashpër për shkëputjen nga Allahu


"Kushdo që lidh radhën, ai mbahet nga Allahu; kushdo që ndërpret radhën, Allahu e ndërpret atë." [Shiko shënimin për hadithin e parë.] Dhe një paralajëmrim i tillë s'do të bëhej për një vepër, e cila thjesht është e rekomanduar.



Sjellja e shoqëruesve [sahabëve]


Goditja në shputat


Umer dhe Bilal [radiallahu anhu] - nga të dytë është transmetuar të kenë goditur shputat e njerëzve me qëllim për të drejtuar radhët.5 Dhe siç konstatoi Ibn Hazm, ata s'do ta goditnin dikë po që se ai [salallahu alejhi ue selam] s'do ta mendonte nje detyrim.



Shpjegimi i "Drejtoni radhët"


Enes [radiallahu anhu] transmetoi se në el-Medine ai qe pyetur nëse po shihte ndonjë gjë të ketë ndryshuar nga koha e pejgamberit [salallahu alejhi ue selam], me ç'rast u përgjigj:"S'po shoh ndonjë ndryshim, përveç që nuk po i drejtoni radhët si duhet." [el-Buhari]


Do të na mjaftonte të kuptojmë thënien e tij 'tekimune es-sufuf' se thjesht kjo do të thotë, radhët e juaja janë zigzag dhe nuk po i drejtoni ato. Por, transmetimi në vijim nga Enesi [radiallahu anhu] na e ndriçon kuptimin e vërtetë të drejtimit të radhëve:"[Pas ngritjes për namaz, para tekbirit, i dërguari i Allahu [salallahu alejhi ue selam] tha:] Drejtoni radhët e juaja dhe bashkohuni, se vërtet ju shoh prapa shpinës sime." [Dy transmetime të ndara nga el-Buhari dhe Muslim.] Në një transmetim Enesi shtoi:"Pashë që njëri nga ne do të ngjitte krahun e tij për krahun e shokut të tij, dhe thembërën me thembërën e tij, dhe po ta bënte këtë sot ndokush, ndonjëri nga ju do të ikte sikur gomar i pashtrueshëm."6


En-Nu'man bin Beshir [radiallahu anhu] ka thënë:"… kështu që pashë një njeri duke ngjitur krahun për krahun e shokut të tij, dhe shputën për shputën e tij, si dhe nyjen e këmbës për nyjen e këmbës së tij." [el-Buhari]



Argumenti se ngushtimi i radhëve pengon nga koncentrimi


Pas tërë këtij vlerësimi, disa njerëz ngulmojnë që qëndrimi afër njeri-tjetrit gjatë namazit ua humbë mendjet atyre. Për shkak të këtij problemi, ata besojnë se është më me vend që namazi i tyre të pranohet nëse qëndrojnë më larg personit afër tyre. Sidoqoftë, ky është një arsyetim i varfër, nga që paaftësia e ndokujt për t'u koncentruar gjatë namazit s'është arsye për të që ta nxisë shejtanin të hyjë në radhët. Dhe qartë urdhërimi e po ashtu edhe mirësia është me njerëzit që falen afër e jo veças, siç ka thënë pejgamberi [salallahu alejhi ue selam]:"Më i miri nga ju është ai që ka krahërorin më të favorshëm në namaz." [Ebu Daud dhe të tjerët. Ky është hasen sipas el-Albanit, Sahih ul-Xhami nr.3264]



Çështjet që kanë të bëjnë me këtë


Kur dy veta janë duke u falur…


Ibn Haxher transmeton nëpërmjet Ibn Xhurejxh, i cili tha:"I thashë Attasë, 'Njeriu që falet me një njeri tjetër, ku duhet të qëndrojë ai?' Ai tha, 'Në anën e djathtë të tij.' Thashë, 'Ai duhet të vijë paralelisht me të derisa të radhitet me të, dhe asnjëri të mos jetë më mbrapa se tjetri?' Tha:'Po.' Thashë:'A pëlqen që ai të barazohet me të derisa të mos mbetet më zbrazëtirë mes tyre?' Tha:'Po." [Fet'h ul-Bari – Kitab el-Ethan nr.57]



Ndalimi i faljes mes shtyllave apo kolonave


Është e detyrueshme për njerëzit që të radhiten ose përpara, ose përmbas pragut të çfarëdo strukture arkitektonike në xhami. Kjo është përftuar nga transmetimet ne vijim.


Mu'auije bin Kurreh transmeton se babai i tij ka thënë:"Ne qemë ndaluar që të radhitemi mes 'es-seuari' [gardhe, mure, shtylla, etj] gjatë kohës së të dërguarit të Allahut [salallahu alejhi ue selam], ai na largoi nga këto." [Ibn Maxheh, Ibn Khuzejme, Ibn Hiban dhe të tjerët.]7


Dhe, Abdul-Hamid bin Mahmud ka thënë:"U fala me Enes bin Malik një të Premte. U falëm në anën e kundërt të seuari, dhe u zhvendosëm përpara apo së prapthi, ngase Enesi tha që ndaloheshim nga kjo gjatë kohës së të dërguarit të Allahut [salallahu alejhi ue selam]." [Ebu Daud, en-Nesa'i, et-Tirmidhi dhe të tjerët me zinxhir të vërtetë transmetuesish.]


Është transmetuar nga Ibn Mes'ud [radiallahu anhu] të ketë thënë:"Mos u radhitni mes seuari."8


el-Bejheki komentoi:"Kjo ngase shtyllat [i parandalonin të lidhnin] radhën." Imam Malik ka thënë:"Nuk ka dëm në radhët mes shtyllave nëse nuk ka vend në xhami." Dhe, Ibn Kudame ka thënë:"S'është e papëlqyeshme për imamin të qëndrojë mes seuari, por vetëm për ndjekësit, nga që ajo i ndërpret radhët e tyre…"9


Ebu Hanife ka thënë:"Është e papëlqyeshme të qëndrohet mes dy shtyllave, apo në kënde, apo mes enklavave…"10



Të falurit i vetëm përmbas radhës


Janë disa transmetime që ndalojnë faljen e personit përmbas radhës. Kjo që vijon është një shembull. Ali bin Shejban ka thënë:"U falëm pas tij – dmth pejgamberit - dhe pejgamberi i Allahut [salallahu alejhi ue selam] e përfundoi namazin. Ai e pa një njeri duke u falur i vetëm përmbas radhës. Pejgamberi [salallahu alejhi ue selam] priti derisa ai e përfundoi namazin e pastaj i tha: Kthehu dhe falu, ngase s'ka namaz për atë që falet i vetëm përmbas radhës." [Ibn Khuzejme 1569. Shiko Irua ul-Galil nr.541]



Tërheqja e ndokujt së prapthi nga radha


Nuk ka ndonjë dëshmi të vërtetë për tërheqjen e personit nga radha përpara për të formuar një radhë të re kur namazi tashmë ka filluar dhe jeni të vonuar. Madje, teksti që e mbështet këtë është shumë i dobët apo i shpikur.11



Çfarë duhet të veprohet në këtë rast?


Meqenëse është vërtetuar se transmetimet mbi urdhërimin për të tërhequr dikë së prapthi s'janë të vërteta, atëherë s'është e lejueshme që kjo të veprohet, madje është e detyrueshme të mbyllen zbrazëtirat në radhët, e nëse jo, atëherë ai duhet të falet i vetëm dhe namazi i tij do të jetë korrekt, ngase ai ka bërë gjithë atë që mund të bënte dhe ka ndjekur atë që është ligjëruar, dhe Allahu ka thënë [domethënia]:"Allahu nuk e ngarkon asnjë shpirt përtej mundësive të tij." [el-Bekare:286]