[Kercovari]

Marrje të Përmbajtjeve

Çfarë duhet të kemi parasysh kur shkarkojmë përmbajtje
Shkarkimi i Përmbajtje që nga fillimi ka qenë një nga funksionet bazë te internetit. Sot ka shumë mënyra që përmbajtja mund të shkarkohen, por shpërndarja e përmbajtjeve mund të jetë e ndarë përafërsisht në dy metoda. Metoda e parë përdorë një server-klient model i cili përfshin server që përmban përmbajtje që janë shkarkuar nga klienti që merr një file nga serveri. Ky model përdoret, për shembull, shkëmbimin e përmbajtjeve nëpërmjet HTTP dhe FTP protokollit.

Metoda e dytë përdor të ashtuquajturën mënyrë “peer to peer”model klegjial në të cilin çdo pjesëmarrës në shkëmbimin e përmbajtjeve në të njëjtën kohë është edhe klient edhe sherbyes. Ky model, për shembull, përdoret në protokoll për shkëmbimin e përmbajtjeve (p.sh. Torrent protokoll (përrua) dhe në Instant Mesengjer aplikacione (p.sh. AOL, Skype, ICQ). Për të dy modele, ka avantazhe dhe disavantazhe qe të dy qasjet te gjejnë audiencën e tyre. Nga aspekti i sigurisë, është më e lehtë për të siguruar modelin klient- shërbyes, sepse informacioni është marrë nga vetëm një burim, ndërsa në peer-to-peer modelin kemi një numër të madh shërbyesish(server), (në fakt të gjithë pjesëmarrësit në komunikim në të njëjtën kohë janë serverat), kështu që është e vështirë për t'u ofruar metoda cilësore të mbrojtjes për të gjithë pjesëmarrësit. Përparësia e peer-to-peer modelit mbi klient-server modelin është fakti se serveret janë shumë më pak të ngarkuar,dhe në menyrë shumë më efikase dhe më të shpejtë mund të shkarkohen përmbajtje,pa keqndikim në punër e serverit.


Shkarkim përmbajtjesh

Bashkëngjitjet (engl. attachments) në e-mail janë edhe burime të shpeshta të infektimit. Bashkëngjitjet e infektuar “attachments” vijnë zakonisht me postë elektronike të padëshiruar ( si spam.), por mund të vijnë edhe nga miq që padashur përhapin materiale të infektuar të pa kontrolluara, ose nga kompjuteri i tyre që është i infektuar dhe materialet e infektuara i shpërndarjn në adresa që merr nga adresa libri. Për këtë arsye është shumë e rëndësishme që për çdo përmbajtje që dërgoni ose merrni të kontrolloni me antivurus programin shtojcë me qëllim që të përcaktojë nëse përmbajtjet janë të infektuara.

Pavarësisht nga fakti se shumica e programeve antivirus i kan zbuluar dhe eliminuar virusët , është mirë të jeni të kujdesshëm dhe të pranoni bashkëngjtje(attachments) shtesë vetëm nga njerëz nga të cilët prisni një dergesë të tillë.Në raste kur shkarkoni programe, materiale për arnim dhe materiale të ngjashme, ku prodhimi (programi mund të jetë komercial ose i lirë), është e rekomandueshme për të shkarkuar përmbajtje nga faqja zyrtare e prodhuesit, sepse në këtë mënyrë redukton gjasat që programi të jetë i infektuar me ndonjë virus.

Pjesa më e madhe e software të paligjshëm, sidomos programe për të krijuar çelësa për të përdorur programet komerciale (keygen anglisht, të njohur gjerësisht si gjene çelësa), përmbajnë një formë të dëmshme që mund të dëmtojë kompjuterin tuaj, ose të kompromitoj informatat e ndjeshme. Është e njohur se, për shembull, kopjet e paligjshme të antivirus programe kanë vetë përmbajtje të dëmshme, që në menyrë të rrejshme japin informacione nga ekzistenca e viruseve dhe virus databazë nevoja të përditësshme me faqe interneti mashtruese. Kështu, me shpejtësi të madhe merr kod të dëmshëm dhe e instalon pastaj në kompjuterin tuaj duke bërë dëme të mëdha.


Keylogger i Identitetit tuaj(Çelësa gjenerues)

Probleme të veçanta paraqesin përmbajtjet e marra përmes protokollit për ndarje të data-tekave(file kartelave)(p.sh. Torrent protokolli(përrua). Edhe pse protokolli për ndarjen është ligjorë, shumica e përmbajtjes që mund të shkarkohen nëpërmjet këtij Protokolli janë të mbrojtura me ligj dhe të drejtën e autorit, dhe është subjekt i të së drejtës penale të Shtetit në të cilin shfrytëzuesi ndodhet. Një tjetër problem është fakti se përmbajtja e të cilave janë të ndarë nga protokolli më lart, nuk kanë asnjë kontroll të cilësisë kështuqe përmbajtja qëllimisht shpesh në mënyrë arbitrare shendrohet në qëllim të keq. Për këtë arsye rekomandohet që të shmangni ndarjen e përmbajtjes me anë të protokollit për ndarjen e kartelave.

Përdorimi i zgjuar e Internetit

Si të sillemi që përdorimi i Internetit të jetë më i sigurtë dhe i kënaqshëm?

Interneti ofron sherbime të një spektri të gjërë,sherbime jashtëzakonisht të madha dhe të dobishme, pa të cilat jeta sot nuk mund të mendohet. Interneti është rrituar në një gamë origjinale adukativo informuese, në një rrjet social bashkëpunimi në të cilën informatat nga fokusi që kan kalojn në një zonë neutrale të përdoruesit. Shpërndarja e informacionit ka shkaktuar një rritje të konsiderueshme popullariteti, por edhe ka reduktuar cilësinë dhe besueshmërinë e informacionit. Për këtë arsye është e nevojshme për të zhvilluar një “filter” personal në mbëledhje informacioni dhe përdorimin e të dhënave të marra të cilat duhet të trajtohen me kujdes.Edhe pse nuk ka metodë universale për filtrimin dhe gjetjen e informata të dobishme, ka disa udhëzime që mund të ndihmojnë në trajtimin e të dhënave dhe informacionit në internet:


Ky Gëzim Interneti mund të shëndrohet ne hidhërim.

Ne nuk mund të jemi të sigurt për identitetin e personit me të cilin ne jemi në kontakt në Internet - në shumicën e rasteve është e pamundur për të përcaktuar me saktësi identitetin e personit me të cilin komunikimi është bërë.
Kjo është veçanërisht e rëndësishme në vitet e fundit me rritjen e numrit të përdoruesve të rrjeteve sociale, ku problemet me keqpërdorimin e informacionit mund të kenë pasoja afatgjata. Identitetin e personit me të cilin komunikojmë mund të kuptojmë me sjelljen e tij dhe komunikimin, por për të qenë të sigurt, personi me të cilin komunikojmë duhet të ketë një identitet elektronik që nuk është i vjedhur.

As informacionet nuk mund të jenë të sigurta për saktësinë dhe cilësinë e përmbajtjes të shkarkuar,dhe nuk ka autoritet kompetent që miraton Internet përmbajtje, sepse Interneti nga natyra është i hapur, por ama,si çdo aktivitet tjetër i njeriut,çdo keqbërje i nënshtrohet ligjit për kundërvatjte dhe penal.

Kjo do të thotë se informacioni në internet mund të jetë me cilësi të dobët dhe i papërdorshëm, por asesi nuk duhet të jetë e paligjshëm. Pra, nuk ka nevojë për të përdorur të gjithë informacionet e gjetur, por çdo burim informacioni duhet të kontrollohet për të përcaktuar vërtetësinë e saj. Gjithashtu, çdo përmbajtje që është e shkarkuar nga interneti duhet kontrolluar nga një mjet antivirus për të përcaktuar nëse është i infektuar.Dërguesi ose shërbyesi jo gjithmon janë ata që edhe ato përfaqësojn.

Përveç filtrim të informacionit, është e nevojshme të njohim rregullat e mirësjelljes (të punojmë ashtu siē kėrkohet.), me qëllim për të shmangur situata potencialisht të vështira. Internet Kodin e Etikës mund ta gjeni në dokumentin e IETF RFC 1855.

Dokumenti përshkruan konventat sociale që ndihmonë në cilësi të komunikimit në Internet. Duhet gjithashtu të theksohet se ligji edhe në internet zbatohet si dhe çdo aktivitet tjtër i njeriut. Kjo është veçanërisht e rëndësishme sepse shumë nga përdoruesit shpesh kanë ndjenjën se interneti për shkak të mënyrës së hapur,sundohet nga anarkia. Kjo mënyrë e të menduarit është e gabuar, në rast të shkeljes së ligjit dhe mosnjohja e rregullave, përdoruesit nuk i amniston nga sanksionet. Sjellja në internet kryesisht duhet të jetë përgjegjëse!
Dhjetë rregulla për surfim të sigurt


Rregullat e Artë të cilat duhet të kihet parasysh

1. Bëjeni Update rregullisht dhe shtim të elemente të reja në sistemit operativ kompjuterik dhe program antivirus. Sigurohuni që të instaloni anti-virus program, në rast se ju nuk e keni atë.
2. Përdorni një shfletues të sigurtë me zgjerimet e sigurisë dhe riaktivizim të rregullt.
3. Internetin përdorni në mënyrë të përgjegjshme dhe silluni sikur të jeni në një vend publik, sepse në Internet zbatohen rregullat e njëjta, kjo do të thotë se, vjedhja sulmi dhe gjuha e urrejtjes janë të dënueshme si gjithkund.
4. Mos i besoni të gjitha informatat që ju gjeni,dhe përdorimin e tyre bejeni me kujdes.

5. Mos e përdorni përmbajtje që keni shkarkuar para se të shikoni dhe të jeni të sigurt se nga ku i shkarkoni materialet.
6. Mos e dërgoni informacionin konfidencial me e-mail dhe mos leni e-mail adresën tuaj në faqet që janë të arritshme për të gjithë.
7. Mos shkarkoni dhe shpërndani materiale komerciale, përndryshe ju bëni një krim.
8. Mosnjohuria nuk justifikohet, kompjuteri nuk mund të kryejnë shkelje, por ju mundeni. Nëse diçka është e paqartë, ose ju nuk jeni të njohur me ndonjë shërbim, kërko sqarim nga ekspertët. Çdo linjë shërbimi e sinçertë në Internet,e ka një shërbim që u përgjigjet pyetjeve të përdoruesit.
9. Çlajmërohu nga çdo faqe që ke vizituar më heret..
10. Përdorni faqe të besueshme, sidomos në një situatë kur keni lënë edhe privat informata të ndjeshme gjatë përdorimit të shërbimeve financiare online.

Quelle:Quelle:Cert (Computer Emergency Response Team)
Burimi: Kompjutër Tim i Reagimit Emergjent .

Bilder/imazhe:
http://www.cert.hr/
http://www.freundin.de/
http://res.magnus.de/
http://www.hamburg.de/