Turqia ėshtė vendlindja e shumė civilizimeve tė mėdha :phrygierėve, ionėve, persianėve, helenėve, romakėve, selgjukeve dhe osmanėve.
Shumė emra qytetesh nė pjesė tė ndryshme tė botės si Philadelphia, Paris, Troja ose edhe vehtė emri kontinetal Europa rrjedhin nga Anatolia.
Dy nga shtatė mrekullitė e botės kanė qenė nė Anatoli: Tempulli i Artemisit nė Ephesus dhe Mazoleumi nė Halicarnassus. Tė tjerat janė Piramidat nė Egjipt, Kopshtijet e varura tė Babilonit, Statuja e Zeusit nė Olimp, Kolozeumi nė Rhodos dhe Fari i Aleksandrisė
Anatolia ka qenė pikėmbėshtetėsja e parė e madhe e krishterizmit.
Kopshti i Edenit do tė ujitej nga njė lum, i cili e ndan nė katėr rryma kur e lėshon kopshtin ; dy nga kėto rryma janė Tigri (Dicle) dhe Eufrati (Firat) nga malet e Turqisė Lindore.
Krishterėt e hershėm, tė cilėt largoheshin nga ndjekja e romės, strehoheshin nė Kapadokki.
Pauli i Shenjtė ka lindur nė Tarsus (Turqinė lindore) dhe shumicėn e misioneve tė tija pėr tė krishterėt e hershėm i ka ndėrmarrė nė Anatoli si dhe ka shkruar tė shumtėn e letrave biblike.
Sulltan Pajaziti i II e dėrgon flotėn detare pėr tė marrė popullin hebrejė nė Turqi, pasi dėboheshin nga Spanja.
Gjuhėt indoeuropiane vijnė nga rrethet e Anatolisė dhe jo tė Rusisė. Shumė fjalė tė anglishtes si: angora, bulgur, byzantine, caique, divan, kiosk, mausoleum, meander, parchment, sherbet, turban, turquoise and yoghurt vijnė nga Anatolia.
|