[arton bala]

Serbia i ka pushuar nga puna pothuaj të gjithë shqiptarët në administratën shtetërore, drejtësi, shkolla, universitet dhe spitalet (vdekshmëria e foshnjave në Kosovë sot është më e larta në Europë). Shumica e gjykatësve, mjekëve, etj. nuk e kuptojnë gjuhën shqipe. Sipas legjislacionit të ri serb vetëm serbishtja njihet si gjuhë zyrtare (xxxiii). Në universitetin e Prishtinës, më parë i vetmi universitet jugosllav ku mësimi zhvillohej edhe në gjuhën shqipe, tashmë flitet vetëm serbisht. (xxxiv) Biblioteka e universitetit u shkatërrua, koleksioni i madh, i pazëvendësueshëm i librave në gjuhën shqipe u reciklua si letër e vjetër. E njëjta gjë ndodhi edhe me biblioteka të tjera (xxxv).
Qeveria kosovare ka ndërtuar në shtëpi private një sistem provizor shkollor, universitar dhe shëndetësor. Qeveria i paguan ndihma modeste disa mijëra njerëzve të cilët nuk kanë asnjë të ardhur tjetër dhe, pa këtë ndihmë, do të vdisnin nga uria. Përveç kësaj, janë organizuar një Qendër Informimi dhe një Komitet i të Drejtave të Njeriut. Komiteti i të Drejtave të Njeriut ka një rrjet të dëndur vëzhguesish në të gjithë vendin, i cili shqyrton dhe rregjistron shumë barbarizma të pushtuesit jugosllav. I gjithë ky sistem financohet nga pagesa vullnetare të taksave, sidomos nga kosovarët në botën e jashtme, të cilët do duhej të paguanin 3% të të ardhurave të tyre dhe përgjithësisht edhe e paguajnë. Shqiptarët e Kosovës nuk i pranojnë pothuaj fare vendimet e "gjygjeve të instaluara nga Serbia". Ata i zgjidhin diferencat me ndihmën e personave të u dëgjohet fjala (si psh. udhëheqësit fetarë, nga personat e zgjedhur me vota të lira, kryetarë rrethesh, prefektë) ose nga përfaqësuesit e Komisionit të të Drejtave të Njeriut (xxxvi). Problemet e vjetra e të mëdha deri tek gjakmarrja, trajtohen nga "mbledhjet e pajtimit" që drejtohen nga intelektualë të njohur. Ata diskutojnë me palët derisa të arrihet që palët t'i shtrëngojnë publikisht dorën njëra-tjetrës në takime të mëdha publike. Raste të tjera trajtohen nga "këshillat e rretheve (komunave) për evitimin e shfaqjeve negative" (xxxvii).
Deri tani Jugosllavia e ka pasur gjërësisht monopolin e forcës: policinë, drejtësinë serbe, ushtrinë. Nga 1990-1997 u vranë mesatarisht çdo muaj 1-3 shqiptarë nga policia. Vazhdimisht kishte kontrolle të shtëpive, arrestime, tortura, plaçkitje (xxxviii).
Përndjekja e shqiptarëve nuk u kufizua në Kosovë. Gjatë shpërthimeve me lëndë eksplozive që i paraprinin marrjes së shteteve boshnjake nga serbët, janë shkatërruar vazhdimisht të parat dyqanet e shqiptarëve. Pak shqiptarë i kanë mbijetuar kampeve serbe të përqëndrimit atje. Akuzave ndërkombëtare për përndjekjen e shqiptarëve i është përgjigjur dhe i përgjigjet qeveria jugosllave duke rikujtuar artikullin mbi mbrojtjen e të drejtave të minoriteteve të kushtetutës së saj.
Përballë kësaj, kanë ndjekur Qeveria e Kosovës dhe të gjitha partitë shqiptare që veprojnë publikisht, veçanërisht LDK-ja si më e madhja mes tyre, politikën e qëndresës të padhunshme. Që në vjeshtë të 1997 u shtuan shenjat se Jugosllavia po përgatiste në Kosovë një aksion të shkallës së gjërë. Fillimisht pati zëra mbi një mobilizim. Mediat serbe kishin raportuar deri atëherë se në Kosovë ishte gjithçka nën kontroll. Në Dhjetor pretenduan ato papritmas, çka atëherë nuk ishte e vërtetë, se kontrolli i pushtetit jugosllav ishte i kufizuar vetëm në qytetet e mëdha dhe në disa stacione policie në pika kyçe. Përveç kësaj, gjithnjë sipas këtyre mediave, vendi kontrollohej nga ushtria e organizuar dhe e armatosur mirë UÇK (Ushtria Çlirimtare e Kosovës). Kjo, pavarësisht nga përgënjeshtrimet e presidentit Rugova dhe Qeverisë së Kosovës, bashkëpunon me ta dhe thirr ushtarë në shërbim ushtarak (xxxix). Për UÇK-në u fol shumë qysh në vitin 1996 si rezultat i atentateve dhe komunikatave pompoze. Numri i këtyre atentateve ishte shumë i kufizuar deri në fillim të 1998 (xl). Me 11.02.1998 presidenti maqedon Gligorov deklaroi se Maqedonia priste luftë në Kosovë dhe se po përgatiste një korridor nëpërmjet të cilit refugjatët shqiptarë të kalonin nga Kosova në Shqipëri. (Shqiptarët e Maqedonisë e interpretuan këtë të indinjuar si përgatitje e kontributit maqedon për dëbimin e shqiptarëve.) Me 11.02.1998 dy politikanë nga Vojvodina, socialdemokrati Canak dhe reformdemokrati Isakov deklaruan se kishin prova të qarta për mobilizimin e ushtrisë për luftë në Kosovë, përgatitje që iu kujtonin përgatitjet për luftën në Kroaci në vitin 1991 (xli). Dy javë më vonë, me fillimin e masakrave të policisë serbe nën pretekstin e luftës kundë UÇK, nisi lufta. Në këto masakra përdoret vazhdimisht e njëjta metodë. Fshatra të tëra rrethohen dhe bombardohen fillimisht nga larg dhe nga ajri. Pastaj snajperët qëllojnë mbi gjithçka që lëviz. Përfundimisht vendi "pastrohet" nga banorët që nuk arritën të iknin. Edhe bagëtitë mbyten të gjitha. Shtëpitë plaçkiten. Nëpërmjet kësaj paguhen kriminelët, çetnikët serbë, veçanërisht njerëzit e Raznjatovicit alias Arkan, që janë shfaqur më përpara në Slavoni dhe Bosnjë. Ata transportojnë gjithçka që munden me kamionë - televizorë, aparate të tjera elektronike, mjete shtëpiake, nganjëherë edhe mobiljet. Pasi marrin edhe makina dhe makineri me vete, u vënë zjarrin shtëpive. Gjithçkaje tjetër, shpesh edhe të mbjellave në ara, u vihet zjarri.
Në këtë mënyrë, më 28.02-1.03.1998 janë sulmuar së pari me helikopterë, tanksa dhe armë të rënda fshatrat Qirez dhe Likoshan (komuna e Skënderajt) dhe më pas serbë të armatosur kanë hyrë në këto fshatra ku kanë vrarë 26 njerëz, një shtatzanë është ekzekutuar me një plumb në fytyrë, ndërsa një viktime tjetër i janë prerë për së gjalli organe të trupit. Pas kësaj vazhduan sulmet në shtëpitë e familjes Jasharaj në Prekaz, duke u arsyetuar gjoja me pjesëmarrjen e Jasharajve në rradhët e UÇK-së. Këtu ka pasur më së paku 56 të vrarë, ndoshta deri në 63, ndër ta 10 fëmijë të moshës deri 14 vjeçare. Më i riu ka qenë 7 vjeç, prej tyre 3 janë marrë të gjallë nga policia dhe janë vrarë më vonë. Kjo masakër ka qenë vetëm fillimi. Një "analitik ushtarak" serb nga Prishtina, i cili dëshiron të mbetet anonim, sipas gazetës "Nedeljni telegraf" të 11.03.1998 sqaron: "Në territorin e Drenicës nuk mund të thuhet që janë likuiduar të gjithë terroristët, ngase sipas të dhënave deri tash të njohura në 14 ditët e fundit janë vrarë më së paku 50, por një numër të tillë mundet që ta rekrutojë seicili fshat për vete. Në fshatrat e tjera ka mjaft baza të forta terroriste, ndërsa malet e Çiçavicës, ku gjejnë të mbështetje Drenica dhe një numër i madh fshatrash, duhen pastruar mirë. Dëshpërimi dhe tmerri nga këto masakra, para së gjithash fotografitë e të vdekurve nga Prekazi të publikuara në shtyp (xlii) çuan në reagimin (e shpresuar nga Jugosllavia?. Rradhët e UÇK-së shtoheshin çdo ditë sa që ajo brenda javësh u kthye nga një grup i vogël në një ushtri me luftëtarë të dëshpëruar, të cilët tash në pjesë të mëdha të Kosovës lëviznin hapur por që ishte e armatosur shumë keq. Veç kësaj në shumë vende formoheshin grupe për vetëmbrojtje nga sulmet jugosllave të cilat njiheshin pjesërisht gjithashtu si UÇK. Nën kontrollin e gjithë këtyre njësive, kanë qenë përkohësisht deri në 40% e territorit të Kosovës. Nga ajo çka tregojnë dezertorët jugosllavë, ata janë urdhëruar që të mos kenë parasysh popullsinë civile. Shumë vendbanime janë sulmuar edhe pa pasur serbë fare në to, apo vetëm e vetëm se nëpër këto kanë kalur njerëz të armatosur. Psh. fshati Dubovik (afër Pejës, që në situatë normale ka 2000 banorë, ndërsa tash atje janë vendosur edhe 20 000 të zhvendosur) ose fshati Poturevc (afër Lipjanit) ku janë gjuajtur dhe shkatërruar dy mullijtë modernë të familjes Shabani, të cilët kanë furnizuar rreth 60.000 banorë me miell.