[Jana]

Për fillim, çka janë gjinjtë, si zhvillohen dhe karakteristikat e tyre anatomike?

Gjinjtë janë gjëndrra qumshti, çifte, të vendosura në muskujt e krahërorit në mes të brinjës së tretë dhe të gjashtë. Deri në moshën 8-10 vjeçare zhvillimi i tyre është i njejtë si te djemt ashtu edhe te vajzat. Pas kësaj kohe, për shkak të veprimit të hormoneve, të cilat prodhohen në vezore, te femrat vazhdojnë dhe zhvillohen ndërsa te meshkujt pushojnë së zhvilluari. Zhvillimi i tyre është nën veprimin e hormoneve seksuale (estrogjeneve dhe progesteronit). Në gjinj vazhdimisht kanë veprim hormonet seksuale për çka edhe madhësia, fryerja dhe konzistenca e tyre ndryshon gjatë fazave të ciklit menstrual.
Madhësia, forma dhe pozita e tyre varet nga raca, konstitucioni, veprimi hormonal dhe faktorët trashëgues. Gjinjtë tepër të mëdhenj, hipertrofik (macromasthia) mund të arrijnë peshë nga 5-10 kg e më shumë. Mund të jetë i rritur vetëm njëri gji, por zakonisht janë të dyja. Te disa gra kjo ndodh pas dhënies gji për një periudhë të gjatë dhe shumë lindjeve të cilat qojnë në lëshimin-ptozën e tyre.

Çfarë funksioni kanë gjinjtë a ka sëmundje të gjinjve, nese po atëhere cilat janë sëmundjet më të shpeshta?

Gjinjtë, janë gjëndrra qumshti dhe ky është funksioni fiziologjik dhe kryesor i tyre. Mirëpo, pos ketij funksioni, ato paraqesin një ndryshim anatomik që e karakterizon bukurinë e femrës.
Si çdo organ i organizmit të njeriut që mund t'i nënshtrohet proceseve patologjike, edhe gjinjtë e kanë këtë mundësi. Sëmundjet e gjinjve ndahen në: sëmundje inflamatore (pezmatime) dhe procese tumoroze.

Çka janë sëmundjet inflamatore ose pezmatimet dhe cilat janë shenjat e pezmatimit të gjinjve?

Procesi i inflamacionit (pezmatimit) mund ta përfshijë tërë indin e gjiut (mastitis) ose thelbin e gjiut (thelitis). Në mbi 90% të rasteve shkaktarët e infeksionit vijnë nga jashtë, sidomos gjatë periudhës së lehonisë (llahusnisë). Shkaktar më të shpeshtë janë: stafilokoket dhe streptokoket. Këto pezmatime paraqiten në fund të javes së parë të lehonisë. Shkaktaret e infeksioneve futen nga jashtë nëpërmes ragadeve (qarjeve) për shkak të higjienës jo të duhur të gjinjve.
Shenj i parë është dhëmbja e lokalizuar në gjirin të cilin e ka kapluar inlamacioni dhe atë në vendin ku ndodhet ky pezmatim. Më vonë pos dhimbjeve, fillojnë të paraqiten edhe shenjat tjera lokale të inflamacionit si: skuqja e gjiut, tërhjekje e lëkurës së vendit të inflamuar dhe ënjtje. Nëse nuk fillohet mjekimi menjëhere, pezmatimi avanson dhe kalon në proces qelbëzues ose apsces. Nga shenjat e përgjithshme lehona ka ethe-temperaturë të lartë dhe gjëndje të përgjithshme të rëndë.

Çka duhet të bëjë lehona e cila ka pezmatim dhe a duhet t'i jipet fëmiut gji gjatë kësaj gjendjeje?

Që në fillim duhet t'i paraqitet mjekut më të afërt, i cili do t'i përshkruajë barërat përkatëse. Derisa të mos është paraqitur te mjeku, ajo mund të përdorë fasha të ftofta dhe ndonjë bar simptopatik (për temperaturë dhe dhimbje), pastaj mjeku i përshkruan terapinë përkatëse me antibiotikë. Nëse ka ardhur deri te formimi i qelbit (apsces) atëherë duhet të bëhet një prerje dhe të largohet qelbi, por për këtë vendos mjeku përkatës.
Jo, por laktacioni (moshumbja e qumshtit) mbahet duke e mjelur gjiun deri sa ai të mjekohet e pastaj mund të vazhdohet me dhënien gji edhe me gjiun që ka qenë i sëmurë.

Si të parandalohen proceset pezmatuese?

Duhet t'i kushtohet rëndësi higjienës së gjinjve në përgjithësi dhe në periudhën e laktacionit (dhënies gji) në veçanti, të mos futen mjete të ndryshme në gji ose para të pastrohen duart para dhënies gji fëmijës. Mundësisht, thithat të pastrohen para dhe pas dhënies gji femijës. Në rastet me ragade (çarje) mirë është që pas dhënies gji thithat të lyhen me një yndyrë me antibiotikë psh. hidrokortizon. Nëse lehona ka shumë qumësht dhe fëmiju nuk mund ta thithë gjithë sasinë atëhere duhet që pjesa e mbetur të mjelet dhe të largohet.

Çka është Mastopatia dhe me çka manifestohet kjo sëmundje?

Kjo është një sëmundje e gjinjve e cila ka shumë emra si: fibrosa cystica, masthopathia chronica, adenosis, fibroadenomatosis etj. Manifestohet me një hiperplazion (rritje) të gjinjëve, e cila mund të përcillet me forminin ose jo të cistave në parenkimin e gjinjve. Nuk është sëmundje me zë të keq (malinje). Kjo është sëmundje kronike dhe gati 50% e femrave vuajnë nga kjo patologji. Paraqitet te femrat e martuara dhe të pamartuara prej fëmijrisë e deri në pleqëri. Më e shpesht është nga mosha 20 deri në fillim të viteve 60-ta të jetës së femrës.
Sëmundja manifestohet me dhëmbje dhe fryerje në njërën ose në të dy gjinjtë. Ankesat janë të lidhura me ciklin menstrual dhe zakonisht paraqiten disa ditë para menstruacioneve ose gjatë gjakderdhjeve menstruale. Në disa raste edhe gjatë ovulacionit. Kur fillojnë menstruacionet, pengesat shpejt pushojnë e ndodh të vazhdojnë deri të kryhen menstruacionet. Gratë vet palpojnë (prekin) formacione-nyje të forta sidomos në 1/4 e jashtme të gjinjve. Mendohet se shkaktohet nën veprimin e estrogjeneve (hormone seksuale femrore).

Si mjekohet kjo sëmundje dhe a mund të kalon në sëmundje serioze me zë të keq ose malinje siç i thoni ju në mjekësi?

Mjekim specifik nuk ka. Jipet terapi simptomatike. Mendohet se dhënia e preparateve me progesteron (me yndyrë progestagel lyej e gjinjtë) ka veprim të mirë. Kohet e fundit nga studimet që janë bërë është ardhur në përfundim se disa lloje ushqimesh si përdorimi i tepërt i kafesë, çajit të rusit ose indisë, çokollates si dhe streset, lujanë rrol me rëndësi në paraqitjen gjegjësisht mosparaqitjen e kësaj sëmundje.
Duhet pasur kujdes nga se afër 6% të këtyre grave me këtë patologji mund të kalojë në sëmundje të keqe ose karcinom si dhe kujdesi i kësaj moshe (40-60 vj) nga se në këtë moshë paraqitet më së shpeshti karcinomi i gjinjve.

Ky është tumor?

Po, ky është tumor.

A janë të shpeshtë tumorët e gjinjve te femrat dhe a duhet të mjekohen tumorët benjinjë ose me zë të mirë dhe si?

Një femër, ndër 5 gra preket nga një tumor i gjinjve, prej të cilëve 2/3 e rasteve janë beninje (me zë të mirë).
Duhet të mjekohen patjetër nëse diagnostifikohet ndonjë formë e tyre si formacionet cistike, ato duhet të operohen nga se në të kundertën mund të kalojnë në tumorë malinjë-me zë të keq.

Po tumorët ose malinjë a janë të shpesht te femrat?

Nga të gjitha sëmundjet malinje (ose me zë të keq) te femrat, së bashku me karcinomin e qafës së mitrës karcinomi i gjinjve është ndër më të shpeshtit. Statistikat ndryshojnë nga vendi në vend, kështu në Japoni vdekshmëria nga karcinomi i gjirit është 4 në 100.000, në SHBA 26. Në Evropë vdekshmëri më të lartë ka Britania e Madhe, Danimarka 32-40 në 100.000 gra.
Gjatë jetës 2-3% të grave sëmuren nga karcinomi i gjirit. Nga të gjitha sëmundjet malinje 20-25% të tyre i takon karcinomes së gjirit, ndërsa nga numri i vdekjeve nga sëmundjet malinje deri në 20% të grave vdesin nga karcinomi i gjirit.
Sipas të dhënave më të reja afër 6% e popullatës së femrave, janë të përfshira nga kjo sëmundje si dhe me një tendencë rritjeje edhe në 1% brënda vitit. Mirëpo kjo sëmundje sot fal mundësive diagnostikuese, disciplines dhe edukatës shëndetësore të vet grave mund te zbulohet shume heret

Në cilën moshë mund të sëmuret femra nga karcinomi i gjirit si dhe a mund të sëmuren edhe meshkujt nga kjo sëmundje?

Nga karcinomi i gjirit femra mund të sëmuret nga rinia e hershme e deri në fund të jetës së saj. Mosha më e shpeshtë kur sëmuren femrat është nga mosha 40 deri në moshën 75 vjeçare
Sëmurën edhe mashkujt, por sëmundja te burrat është mjaft e rrallë. Mardhëniet e paraqitjes së karcinomit të gjirit të burrat dhe grat është 99:1 në favor të grave.