[Albanian eX|PerT]

Shpeshherë në kaside e lavdëronin veten, por dinin t'i lavdëronin edhe të tjerët, madje edhe sundimtarët dhe kryeparët e huaj, nëse e me­ritonin këtë. Arabi e nderonte mysafirin duke i ofruar verë, pa çka nuk mund të flitej për nderin. Prandaj përdorimi i verës ka qenë fuqi­shëm i lidhur për kerem, për çka edhe i kanë thurë lavdi në poezitë e tyre. Ara­bët vetë kërcellin e rrushit e quanin "kërcell i nderit", kurse verën "e bija e nderit".Ndër cilësitë fisnike të arabëve numërohej edhe bixhozi. Konside­ronin se bixhozi është rrugë, përkatësisht, mjet i shoqërimit, ku fituesi do të shprehë bujarinë dhe mirësinë e vet, sepse nga fitimi do t'i ushqejë të varfërit. Vera përmendet në shumë vende në Kur'ani-kerim, e krahas saj edhe bixhozi. All-llahu i Lartësuar thotë:
"Të pyesin ty për verë dhe bixhoz. Thuaju: "Ato ju sjellin dëme të mëdha, por edhe dobi për njerëzit, mirëpo, dëmi është më i madh se dobia." (2, 219).
2. Në mirësjelljen e arabëve bënë pjesë edhe respektimi i marrë­veshjes. Për ta marrëveshja kishte rëndësinë e aktit fetar, të cilës i për­mbaheshin me besnikëri, në interes të saj kanë qenë në gjendje t'i flijojnë fëmijët e vet dhe ta shkatërrojnë shtëpinë e vetë. Për këtë na flet tregimi i Hani b. Mes'ud Shejbanit, Samuel b. Adit dhe Haxhib b. Temi­miut. Rrallë, shumë rrallë ndodhte që marrëveshja të ndërpritet.
3. Kulti i personalitetit ka rezultuar me dëbimin e çfarëdo përu­ljeje dhe shtypjeje. Nga kjo rrjedhë se me andje e shprehnin trimërinë, por edhe xhelozinë, andaj reagonin shumë shpejt në situatat përkatëse. Ata nuk donin të dëgjonin fjalët të cilat sado pak aludonin turpin dhe padrejtësinë, e të mos kërcejnë e t'i përvishen shpatës dhe shtizës, e nëse duhej - menjëherë në luftë, duke mos llogaritur se edhe vetë rreziko­heshin në këtë rrugë.
4. Ata e çmonin traditën e betimit. Nëse betoheshin për diçka, atë­herë edhe e përmbushnin atë, sepse kjo i përkiste nderit dhe famës së tyre, ndonëse viheshin në situatë kritike dhe të rrezikshme.
5. Në virtytet etike të tyre numërohej edhe butësia dhe sjellja fis­nike. Këtë e kanë thurur në vargje edhe pse, nga ana tjetër, këtij virtyti i kundërvihej trimëria dhe nxitimi i veprimit luftarak. Megjithatë ky vir­tyt ka qenë i rrallë në mesin e tyre.
6. Naiviteti beduin dhe mospërlyerja e saj me qytetërimin dhe me intriga të tjera ka ngjallur tek arabët sinqeritetin, besnikërinë dhe ruaj­tjen nga tradhtia dhe shpifja.
Nga e tërë kjo që u përmend për arabët, me gjithë karakteristikat e tyre pozitive e të tjera, të cilave, kur t'i shtohet pozita gjeografike dhe strategjike e Arabisë në raport me tërë botën, shohim se të gjitha këto kanë qenë shkak që arabët të zgjidhen si popull për ta bartë barrën e rëndë të Shpalljes dërguar mbarë njerëzimit dhe që mu këta të jenë udhërrëfyes të shoqërisë njerëzore, përkatësisht, ummetit njerëzor.
Ndonëse disa nga vlerat e sipërpërmendura janë pjesërisht të man­gëta e në disa raste të mira, në thelb ato janë bazë e shëndosh për mbrojtjen e virtyteve të bukura - të cilat kanë qenë të dobishme për tërë gjininë njerëzore - sidomos pas disa përmirësimeve që i ka bërë Islami.
Nga të gjitha karakteristikat e përmendura, me siguri më të vlef­shmet janë: respektimi i kontratës dhe kulti i personalitetit. Ndryshe, pa të gjitha këto, do të ishte e pamundur të mposhtet e keqja dhe zvetënimi e të riven­doset sistemi i drejtësisë dhe i mirësisë, pra vetëm me këtë potencial të fuqisë dhe intelektit. Arabët kanë pasur edhe vlera të tjera, por qëllimi ynë nuk është që të shkruajmë më gjerësisht për ata.