[~AnnA~]

V. Renditja e ekspresionit gjenetik në familjen e gjeneve të Ig

Një B qelizë e vetme prodhon vetëm një tip të vargut të lehtë dhe një klasë te vargut të rëndë. (Një përjashtim është qeliza B e pjekur, që mund të prodhojë vargje μ dhe δ të rënda, por specificiteti i antitrupit është i njëjte, pasiqë VDJ regjioni është prezent në vargjet μ dhe δ vargjet ).Pasiqë cilado qelizë B ka kromozome nga dy prindërit - maternale dhe paternale te cilët kodojnë për gjenet e imunoglobulinave , duhet te ketë një rend në të cilën qeliza e ekpreson gjenin e imunoglobulines, ashtu që të sigurohet se vetëm një tip i vargut të lehtë dhe një klasë e vargut të rëndë është prodhuar.

Renditja me te cilën gjenet e imunoglobulinave janë te ekspresuara ne B qelizë janë paraqitur ne figurën 7 dhe 8.

Figura 7 Radha e ekspresionit të gjeneve Ig- vargu i rëndë




Figura 8
Radha e ekspresionit të gjeneve Ig- vargu i rëndë




Qeliza përpiqet te rikomponojë një nga gjenet e vargjeve të rënda të saj, me ç’rast në disa qeliza kromozomi maternal është zgjedhur, kurse në tjerat ai paternal. Nëse rikomponimi është i suksesshëm ashtuqe ndërtohet një varg i rëndë, nuk paraqitet rikomponimi i mëtejmë. Nëse përpjekja e parë për rikomponimin e gjeneve te vargut të rëndë është e pasuksesshme ( asnjë varg i rëndë nuk është krijuar ), atëherë qeliza tenton ta rikomponojë gjenin e vargut të rëndë në kromozomin tjetër.Nëse qeliza nuk është e suksesshme në rikomponimin e gjeneve të vargjeve të rënda për të dytën herë, ajo është e destinuar të eliminohet.

VI. Origjina e shumëllojshmërisë së antitrupit

1. Prapavija - Shumëllojshmëria e antitrupave i referohet shumës totale të gjithë antitrupave specifik që një organizëm mund të prodhojë. Vlerësohet se ne mund te prodhojmë 107 - 108 molekula të antitrupave. Një nga pyetjet kryesore në imunologji është se si mund të prodhojmë aq numër të ndryshëm të molekulave të imunoglobulinave. Teoritë qe tentojnë të shpjegojnë origjinën e shumëllojshmërise së antitrupave ndahen ne 2 grupe.

a. Teoria e qelizave embrionale

Kjo teori thotë se ne kemi një regjion të ndryshëm të gjeneve V për secilin antitrup që mund të prodhojmë.

b.Teoria e mutacionit somatik
Kjo teoria thotë se ne mund te kemi vetëm një ose disa regjione V të gjeneve dhe shumëllojshmëria eshte produkt i mutacioneve që shfaqen ne këto gjene.

2. Konceptet e tanishme

Konceptet e tashme janë se edhe teoria e qelizave embrionale edhe ajo e mutacioneve somatike janë të drejta. Mendohet se shumëllojshmëria e antitrupave është krijuar nga këto mekanizma.

a. Një numër i madh i gjeneve V

i) 30 lambda V gjene

ii) 300 kappa V gjene
iii) 1000 V gjene të vargjeve të lehta

b. V-J dhe V-D-J lidhja
Regjioni ku gjenet V të vargjeve të lehta dhe regjioni J, ose gjenet V të vargjeve të rënda, regjionet D dhe J bëhen se bashku në regjionin e tretë hipervariabil. Pasi që është e rastësishme se cili V dhe J ose D regjion do të behet bashkë, janë shume diversitete që mund të prodhohen nga V-J dhe V-D-J lidhja.

c. Diversiteti i lidhjeve (pasaktësitë në rekombinimet V-J dhe V-D dhe D-J) - (Figura 9)

Figura 9
Origjina e diversitetit të antitrupave sipas parimeve moderne


Rekombinimi mes V-J dhe V-D-J nuk eshte çdo herë i përkryer dhe diversiteti shtesë mund të paraqitet si rezultat i gabimeve gjatë rekombinimeve që e sjellin regjionin V afër regjioneve J dhe D ose regjionin D afër atij J. Vlerësohet se këto pasaktësi mund ta trefishojnë shumëllojshmërine e lidhjeve V-J dhe V-D-J. Diversiteti i krijuar me ketë mekanizëm shfaqet në regjion e tretë hipervariabil dhe kështu direkt e përfshin pjesën kombinuese të antitrupit.

d .Futja e regjionit N
Ne lidhjen mes segmenteve D dhe J zakonisht eshte një insertim i një serie te nukleotideve të cilat janë te kanalizuara nga enzima terminal transferaze. Terminal transferaza katalizon polimerizimin e nukleotideve në ADN pa prezencën e kallëpit. Kjo shpie te diversiteti i mëtejme ne regjionin hipervariabil.

e.Mutacioni somatik
Ka fakte se mutacionet somatike shfaqen në gjenet V , posaçërisht në vendin ku kodohen për regjionin e dytë hipervariabil. Kështu, mutacionet somatike me siguri i kontribuojnë diversitetit të antitrupave në një masë.

f.Kombinimi asociues
Çdo qelizë B ka potencial te prodhojë cilëndo nga vargjet e rënda dhe të lehta te mundshme. Kështu, kombinimet e ndryshme të vargjeve të rënda dhe të lehta në një qelize të vetme B i kontribuojnë diversitetit të mëtejme.

g. Multispecificiteti
Si rezultat i reaksionit të kryqëzuar mes determinantave antigjenike me strukturë të ngjashme, një antitrup shpesh mund të reagoje me më shumë se një determinantë antigjenike. Kjo dukuri quhet multispecificitet dhe i kontribuon diversitetit të antitrupit.

Procesi i rikomponomit të gjeneve të vargjeve të rënda dhe te lehta si dhe asocimi kombinues i këtyre vargjeve shfaqet gjatë zhvillimit të qelizave B dhe eshte i pavarur nga antigjeni. Klonet e qelizave B që i ekspresojne të gjitha veçoritë e mundshme të antitrupave janë prodhuar gjatë zhvillimit dhe antigjeni thjesht i zgjedh ato klone që janë të përshtatshme për receptor. Klonet e zgjedhura aktivizohen, proliferojne dhe diferencohen në plazma qeliza që sekretojnë antitrupa.


VII. Receptorët antigjenik të qelizave T

T qelizat, poashtu kanë një receptor për antigjen në sipërfaqe. Ky receptor nuk është molekulë e imunoglobulinës por është e ndërtuar nga 2 vargje polipeptidike qe kanë regjionet analoge konstante dhe variabile në imunoglobulina. Diversiteti ne reptorë të qelizave T është poashtu i gjeneruar ne mënyre te njëjte të përshkruar për diveristetin e antitrupave (p.sh. VJ dhe VDJ i bashkohen segmenteve te gjeneve dhe asocimit kombinues). Sidoqoftë, asnjë mutacion somatik nuk është vërejtur në qelizat T.