[AbdylHabib]

Një pjesë shkrimi nga , Sabri Selmani
Kiel-Gjermani

Perandoria Osmane dhe nacionalizmi shqiptarë

Në studimet e deritanishme shkencore të mendimit politik shqiptar ka pasë mosdije, paqartësi e anarki vlersimesh, por ka pasë edhe forcë të detyrueshme , argumentum baculinum (dëshmia me dajak). Asnjëherë më parë nuk ka ngjarë e kundërta. Dhe, përderisa politika dhe pushteti nuk do të jenë nën mbikqyrjen dhe kontrollin e rreptë të vlerësimit rigoroz të shkencës dhe të kulturës, mund të thuhet se edhe mendimi politik nuk do të jetë i lirë, e as studimi i këtij mendimi, sikur që nuk do të jenë krejtësisht të lirë as Shqipëria dhe as shqiptarët.“Nacionalizmi është parim politik sipas të cilit njësia politike duhet të jetë kongruente me njësinë ndërkombëtare”.
Perandoria bizantine krahas konvertimit të dhunshëm në besimin në kishë të lindjes, sllavizonte dhe greqizonte brutalisht shqiptarët dhe kështu kërcënonte vet ekzistencën e shqiptarëve. Ndërkaq Perandoria Osmane sillte Islamizmin, por nuk asimilonte shqiptarët. Përpos këtyre dy dallimeve në sferën shpirtërore e ekzistenciale dallim i madh i okupuesve ishte edhe në sferën e ndërrimeve demografike.
Perandoria Romake dhe Perandoria Osmane ishin tranzite, ndërsa sllavizimi ndërronte strukturën kombëtare dhe vendosej përgjithmonë në trevat ballkanike. Në këtë situatë, shtrirja e Perandorisë Osmane në Ballkan e ka ruajtur substancën etnike shqiptare, përkundër të këqijave të tjera që i ka shkaktuar.
Kjo situatë e përhershme e shqiptarëve në mes të rrezikut nga zhdukja masive që nga koha e bizantit, të cilës së pari ortodoksonin dhe më pastaj sllavizonin dhe greqizonin, dhe Perandorisë Osmane, si më pak e rrezikshme, prandaj edhe më e pranueshme, është njëherit edhe “metafizika” politike e shqiptarëve. Sepse, shqiptarët asnjëherë në histori nuk janë ndodhur në situatë për të zgjedhur në mes të mirës dhe të keqes, në mes lirisë dhe pushtimit , por vetëm në mes të keqes dhe të keqes më të vogël.
Se të gjithë shqiptarët nacionalizmi nuk ka lindur nga lufta e shqiptarëve kundër pushtuesit, veçse ka lindur nga bashkëpunimi me pushtuesit, por me atë më pak të rrezikshëm, pra me armiqtë dhe pushtuesit jashtëballkanikë kundër armiqve dhe pushtuesve asimilues ballkanas sllavë e grekë, me synimin që në fund të lirohemi nga të gjithë pushtuesit.

Edhe pse idetë e para për nacionalizmin dhe për kombin shqiptar hasën në shumë dokumente e shkrime publicistike te Rilindasit, sipas mendimit tim themelues që paraqitën në mënyrë sistematike dhe programatike e metodologjike idenë e kombit dhe vetëdijen nacionaliste shqiptare janë Pashko Vasa (ish-guvernator i përgjithshëm i Libanit) në dy essetë e tij “Shqypnia dhe shqyptarët” (1879) dhe “E vërteta për Shqipërinë dhe shqiptarët” (1879) si dhe Sami Frashëri në essenë “Shqipëria ç’ka qenë, ç’është dhe ç’do të jetë?” njëzetë vjet më vonë.

Pas pavarësisë sipas nacionalizmit shqiptar, shteti shqiptar kondicionohet dhe nuk do të mundet të forcohet politikisht e as të zhvillohet ekonomikisht pa u bashkuar edhe me pjesët e tjera të kombit edhe të territorit shqiptar. Prandaj nacionalizmi shqiptar ka për parim kryesor politik veprimtarinë politike, duke përfshirë edhe luftën e armatosur, për të realizuar përputhjen e kufijve të njesisë politike me njësinë kombëtare.