[Psikologu]

Perkrahja e kryengritjes nga grupi parlamentar shqiptar
Sapo filloi kryengritja, grupi i deputeteve shqiptare ne parlament u vu ne mbrojtje te saj. Me 9 prill 1910, 13 prej tyre (nga gjithsej 26 qe perfaqesonin popullsine shqiptare ne ate organ) i paraqiten parlamentit nje relacion per gjendjen e veshtire te krijuar ne Shqiperi si rrjedhim i politikes nacionaliste te Komitetit "Bashkim e Perparim".
Ne deklaraten qe deputeti i Kosoves, Nexhip Draga, beri me 10 prill ne emer te grupit te deputeteve shqiptare e quajti te padrejte dhe e denoi vendimin e qeverise per shpalljen e gjendjes se jashtezakonshme ne vilajetin e Kosoves. Ismail Qemali, Myfid Libohova dhe deputete te tjere shqiptare sollen prova qe deshmonin se ngjarjet e Prishtines ishin pasoje e administrimit te keq te vendit, e sjelljeve arbitrare te nepunesve vendore, si dhe e karakterit anakronik te menyres se qeverisjes qe zbatonin xhonturqit.
Deputetet shqiptare folen posacerisht per arbitraritetin ne vjeljen e detyrimeve shteterore nga autoritetet vendore. Ne kete ndikonte mungesa e legjislacionit perkates, si edhe formulimet e erreta e te papercaktuara mire te ligjeve ekzistuese. Ne Shqiperi filluan te vileshin edhe tatime te tilla, sic ishte ajo e oktroves, nje takse doganore, e cila nuk vilej ende as ne rajonet me te zhvilluara te Perandorise, si ne Stamboll, ne Izmir, ne Selanik.
Deputetet shqiptare deklaruan se do te ishte me e udhes dhe me dobiprurese qe ne Shqiperi ne vend te ekspeditave ushtarake te dergohej nje komision parlamentar. Ata kerkuan qe ne Shqiperi te sendertoheshin hap pas hapi reforma rrenjesore, te caktoheshin nepunes te afte e te ndershem, te cilet te njihnin ligjet dhe drejtesine. Hasan Prishtina nguli kembe qe ky komision te hetonte ne vend shkaqet e kryengritjes.
Duke iu pergjigjur deklaratave te deputeteve shqiptare ne parlament, kryeministri turk u perpoq t'i perligjte e t'i motivonte masat ushtarake te qeverise ne Kosove me poziten e vecante strategjike te kesaj treve dhe te mbulonte shkaqet e verteta te levizjes kryengritese ne Shqiperi, te cilen e quante veper te disa "ngaterrestareve".
Ismail Qemali, nga ana e tij, kerkoi nga qeveria qe te nxirreshin ne shesh shkaktaret e vertete te gjendjes se krijuar ne Shqiperi. Ne nje takim te vecante me ministrin e Luftes te Perandorise ai kerkoi qe te nderpriteshin veprimet ushtarake kunder shqiptareve. Por keto kerkesa rane ne vesh te shurdher. Qeveria pranoi se ishin bere disa gabime nga administrimi i keq prej disa nepunesve vendore dhe premtoi se do te merrte masa per riparimin e tyre. Ne te njejten kohe ajo siguroi miratimin nga parlamenti te kerkeses se saj per dergimin e trupave ushtarake plotesuese ne Kosove.
Orvatjet e deputeteve shqiptare per te penguar dergimin e ekspedites ushtarake te komanduar nga Shefqet Turgut pasha ne Kosove nuk dhane fryt. Edhe propozimet e tyre per te derguar ne Shqiperi nje komision parlamentar per hetimin e gjendjes ne terren dhe ne menyre te vecante te shkaqeve te kryengritjes u hodhen poshte. Qeveria xhonturke ishte tashme e vetedijshme se ngjarjet ne Shqiperi ishin shenje e nje konflikti politik shqiptaro-turk, pas te cilit fshiheshin aspiratat autonomiste te shqiptareve.
Kete realitet u perpoq t'ua bente te qarte Ismail Qemali edhe diplomateve te huaj ne Stamboll. Duke i percjelle ambasadorit austro-hungarez, Pallavicinit, kerkesen qe deputetet shqiptare parashtruan ne parlamentin osman, ai theksoi se shqiptaret kerkonin zbatimin e reformave, te cilat do t'u pershtateshin rrethanave te vecanta te vendit dhe nevojave te tij. Kundershtimi i tyre, theksonte ai, do te conte ne thellimin e metejshem te kryengritjes popullore. Ismail Qemali i bente te ditur perfaqesuesit te Vjenes ne Stamboll, se me kerkesat e tyre shqiptaret synonin te siguronin "nje ndertese me vete", cka nenkuptonte autonomine e Shqiperise.