[Denim]

Fillimisht krishterizmi ka indur midis jehudive që jetonin në Palestinë. Të gjithë ata përreth dhe ata që besonin në Isain ishin jehudi dhe jetonin në përputhje me ligjet e Musait. Vetia më fundamentale e jehudizmit ishte monoteizmi, besimi në një Zot.

Mirëpo, krishterizmi filloj të bëhet krejt ndryshe pas ngritjes së Isait në prani të Zotit dhe me shpërndarjen e tij prej botës jehudite në atë pagane. Besimi monoteist, thelbi i ligjeve të Musait, ka kaluar një ndryshim të madh dhe të krishterët filluan të konsiderojnë Isain si të shenjtë.

Besimi në "trinitet" u shfaq në fund të këtij procesi. Ky koncept përshkruan, për të krishterët, një mënyrë të trianshme të besimit në Zot si "Babai, i Biri dhe Shpirti i Shenjtë." Triniteti është një nga kushtet fundamentale të besimit për krishterët tradicional. Besimi në trinitetin e shikon Zotin tonë të Plotëfuqishëm nga një perspektivë paragjykuese dhe është një koncept i gabuar që i përshkruan shenjtërinë Isait, që i është dërguar njerëzimit nga Zoti si pejgamber. Megjithëse kanë shumë mospërputhje dhe duke qenë plotësishtë i mospërputhshëm me monoteizimin, zë një rol qëndror në sistemet e korruptuara të besimit të krishter. Dikush që nuk beson në trinitet, e prandaj se Isai është biri i Zotit, nuk konsiderohet si i krishter i vërtetë nga përkrahësit e krishterizmit tradicional.

Një pikë e rëndësishme është se individë dhe levizje të ndryshme që kanë kundërshtuar besimin në trinitet dhe që pohonin se Isai ishte vetëm pejgamber i Zotit janë nënshtruar ndaj presionev të mëdha gjatë rrjedhës së historisë krishtere. Këta monoteist kanë kundërshtuar fort ata që thonin se Isai ishte djali i Zotit, dhe haptazi kanë deklaruar se kjo ishte "përshkrimi i ortakëve" Zotit. Për këtë arsye, ata për qindra vite janë përshkruar si "heretik" dhe madje "armiq të krishterizmit", e ata që i përkrahnin ata hasnin në pranim të njëjtë. Sidoqoftë në botën krishtere ata që besojnë në njëshmërinë e Zotit gjithmonë kanë qenë pakicë në krahasim me mbështetësit e trinitetit.

Edhe ata neutral që kanë hulumtuar këtë çështje kanë vendosur se krishterizmi i vërtetë është krishterizimi monoteist që është shtypur gjatëgjithë historisë. Një pjesë e madhe e hulumtuesëve të pavarur të bibles, që kanë filluar veçanërisht në shekullin 18, kanë konkluduar se triniteti, rrëfimi i mekateve dhe dogmat tjera krishtere nuk kishin vend në krishterizmin e vërtetë. Në studimet e tyre të dhjatës së vjetër dhe të re dhe burimeve tjera krishtere, ekspertët kanë treguar se krishterizmi tradicional ka shumë veti të ndryshme me atë të kohës së Isait, dhe është formuar me shekuj pas asaj kohe.

Nën ndikimin e këtyre burimeve disa sekte të krishtere refuzojnë trinitetin. Për shembull, Kisha unitare, që i ka kisha nëpër tërë boten, është një prej komuniteteve më të mëdha krishtere që refuzon besimin në trinitet. Edhe pse ata mund të kanë pikpamje të ndryshme, anëtarët e asaj mbledhje mohojnë se Isai është djal i Zotit dhe thonë se krishterizmi kërkon besim në Një Zot. Shumë prej tyre e theksojnë natyren gabuese të pretendimit se Isai ishte gozhduar për të shlyer mekatet e botës.

Njëri mund të gjejë kundërshtarë të trinitetit midis të krishterëve të kishave dhe besimeve të ndryshme. Kundërshtarët e trinitetit po rriten në numër, veçanërisht në Amerikë, çdo ditë, dhe është një rritje e shpejtë në numrin e njerëzve që haptazi shprehin të vërtetën në botën krishtere. Midis këtyre, vlen të përmendet veçanërishtë "Kisha e Zotit në gjithë boten". Herbert W. Armstrong, themeluesi i kishes, pohon se triniteti është një doktrinë pagane që ka hyrë në krishterizëm nga kulturat pagane.

Pika më e rëndësishme për këtë temë është se kudo në bibël nuk ka gjurmë të besimit në trinitet, e përshkruar si themel i krishterizmit. Nuk paraqitet as në dhjaten e vjetër, librin e shenjtë të jehudëve, e as në dhjaten e re, teksti i shenjtë i të krishterëve. Besimi në trinitet varet në interpretimin e një numri të deklaratave në bibël, dhe vetë fjala për herë të parë është përdorur nga Teofilusi nga Antioka në fund të shekullit të dytë. Ky besim është përfshirë plotësisht në besimin e krishter shumë kohë pas asaj. Për këtë arsye, hulumtuesit e bibles dhe ata që kundërshtuan trinitetin u koncentruan në pyetjet "a nuk duhet besimi në trinitet, i përshkruar si bazë e fesë krishtere, haptazi të deklarohet në bibel?" dhe "nëse ky besim ishte me të vërtetë i vërtetë, a nuk do të kishte folur Isai për të haptazi?" Përgjigjja që ata japin është e qartë: asnjë besim që nuk duket haptazi në bibel dhe kështu që ishte i panjohur për të krishterët e parë nuk mund të formojë bazat e krishterizmit. Kjo nuk është asgjë tjetër përveç se një mit që është formuar pas Isait dhe nën ndikimin e kulturës greke. Nuk ka asgje të përbashkët me esencen e krishterizmit.

Edhe baza e bibles është "besimi në Një Zot"

Është shpallur në Kur'an se Isai u ka shpërndarë jehudive porosinë vijuese:
,
..." O beni israilë, adhurojeni All-llahun, Zotin tim dhe Zotin tuaj…" (Kur'an, 5:72)

Shprehjet e thirrjes së Isait në njëshmërinë e Zotit janë prezente edhe në Ingjujt e dhjatës së re, që kanë qenë të ekspozuar ndaj shtrembërimeve dhe falsifikimeve. P.sh, Isai ju përgjigj një skribi që e pyeti atë, "Cili është i pari i të gjithë urdhërimeve?" "Urdhërimi i parë i të gjithëve është: "Dëgjo, o Izrael: Zoti, Perëndia ynë, është i vetmi Zot", dhe: "Duaje Zotin, Perëndinë tënd, me gjithë zemrën tënde, me gjithë shpirtin tënd, me gjithë mendjen tënde e me gjithë forcën tënde!" (Mark 12:28-30)

Fragmenti pasues, prap nga Inxhilli sipas Markut, tregon se Isai ndaloj jo vetëm përshkrimin e shenjtërisë atij por edhe lavdërimin e tij:

Tani kur po bëhej gati për rrugë, i doli përpara dikush me vrap; u gjunjëzua para tij dhe e pyeti: ``Mësues i mirë, çfarë duhet të bëj që të trashëgoj jetën e përjetshme?``. Dhe Isai i tha: ``Përse më quan i mirë? Askush nuk është i mirë, përveç Një të Vetmit, domethënë Perëndisë.
(Mark 10:17-18)

Në fakt, ky fragment mjafton për të treguar se besimi në trinitet është një shkelje e dhjates së re. Me refuzimin e lavdërimit dhe theksimin se vetëm Zoti është i denjë për lavdërim Isai haptazi deklaroj se edhe ai ishte rob i Zotit.

Në fakt, Isai është një pejgamber i Zotit, i dërguar për t'iu treguar njerëzve për njëshmërinë e Zotit duke pasuar korrupcionin e shpalljes së sjellur nga Musai dhe se nuk ka tjetër Zot përveç Tij. Ai i thirri jehuditë, që e kishin korruptuar fenë e vërtetë të sjellur nga Musai, që t'i braktisin traditat dhe paragjykimet fanatike dhe t'i nënshtrohen vetëm Zotit. Kjo porosi e Isait bijëve të Izraelit është shpallur kështu në Kur'an:

Po kur Isai erdhi me argumente tha: "Erdha te ju me pejgamberllëk dhe erdha t'ua sqaroj atë pjesë që e kundërshtonit, pra kini frikë All-llahun dhe më respektoni mua! S'ka dyshim, All-llahu është Ai, Zoti im dhe Zoti juaj, andaj Atë adhurojeni! Kjo është rruga e drejtë!" (Kur'an, 43:63-64)

"Dhe (kam ardhë) që t'ju vërtetoj Tevratin që e keni para duarsh, t'ju lejoj disa që u ishin ndaluar juve, kam ardhë me argument nga Zoti juaj, pra kini frikë All-llahun dhe më dëgjoni mua. All-llahu është Zoti im dhe Zoti juaj. Adhurojeni Atë; kjo është rrugë e drejtë" (Kur'an, 3:50-51).