[Psikologu]

Më së pari edhé un, nemose në temel provësh së sigurta, së paku të disá elementave të pá lidhuna endè mirë, po anoj kah âna e atyne ** injofin Gjonmarkajt si fisi së Dukagjinvet, mâ fort se kah âna e atyne ** e mohojnë; medjè po shtoj se, mos t’ishin këta aso dere, vshtirë mund të kuptohej aj auktoritet ** në punë të kanunit u njofin Malsinat ** ja atribuojnë Kanunin Lekë Dukagjinit.
Por këta nuk do me thânë se përnjimend Leka e hartoi osè e kodifikoi Kanunin; deri aty logjika nuk na çon. Mundet ** ndonji pinjuell dytenik i derës Dukagjine, këthye, pá pasë më fuqín princore të të parvet të vet, n’ato vênde të dikúrshme të banueme tash prei fisesh s’ardhuna mbas rrebeshit turk, të jénë pritë me nderime prei banorvet të rí, e të kénë fitue mandej pak ka pak atë auktoritet ** i gjejmë derës së Gjonmarkut në sh. XVIII.
Thaç “pak ka pak” e “në sh. XVIII”, pse ata dokumenta të sh. XVI e të sh. XVII ** njof un (e jan mjeft të shumtë), ndersá na permêndin nja disá kreshnikë të derës Dukagjine, (21) edhè do kuvende të përgjithshme të parsís e të pleqvet të sanxhakut të Dukagjinit, (22) kurrkund s na diftojnë se kryesín e kishin pinjojt e derës Dukagjine osé gjyshat e derës së Gjonmarkut.
Familja e Dukagjinit duket se atëherë s lypte tjerët veçse titullin e “kapedanit” e mundsí për të luftue trimnisht mâ fort se kurrkush per pshtim t’atdheut prei thojvet të Turkut, me ndimë sidomos të Papës e të Venedikut.
Vërtè na del para aj titull gjygjtari ** i ipet Dhimitrit t’Arbnit. Por nji titull i tille – po e xâmë se ká atë kuptim konstitucjonal qiu thâmë sypri, shka nuk ká shum gjasë(23) – vëlen për Arbën, krahinë në çdo pikëpamje n’antagonzëm me malsí, e jo për krahina të Dukagjinit; e thâmë sypri se titulli ** i njofim historikisht derës së Dukagjinit âsht aj i “zotnís” (dominus), ose i “kapidanit” (katapan?), e ketë të dytë e jo tjetër njef zyrtarisht edhè dera e Gjonmarkut. (24)
Sá për shêj t’antagonizmit ** duket se ká mes Malsís e Arbnit kemi atë ndryshim përkrah rrebtësija e Kanunit ** difton gojëdhana e famshme e rragatjevet mes Lekës Dukagjinit e Skandërbegut. (25)
E kështû hîjmë edhè në çâshtje të dy kanunevet: a ká vetëm nji kanû Malesh, a por dy, nji të Lekës e nji të Skandërbegut?
Nji përgjegjë të sigurtë s diej me e dhânë. Në njân’ânë gojëdhana e rragatjes ndonji vëlerë dokumentare e ká, nemose per të diftue si e mendon populli – i Mirditës, kujtoj – mbi çâshtjen t’onë. N’ânë tjetër na shofim se deri në gjysë të sh. XVIII, mbledhjet e “Dukagjinvet” mbaheshin edhè në Mat krahinë dikur e Kastriotvet, as nuk dihet ** Turku, sikúr pat krijue nji “Sanxhak të Dukagjinit” për tokët e Dukagjinvet, të kétë krijue edhè nji “Sanxhak të Kastriotit o të Skandërbegut” për tokët dikúr të këtija, ne mos daçim me njehë për të tillë sanxhaqet e Ohrit e t’Elbasanit o subashllekun e Dibrës. (26) Prandej këtu nuk vëlen hypotheza e ngrehun sypri për të zhvillue si xû fill emni i Kanunit të Lekë Dukagjinit.