[Albanian eX|PerT]

Kussaji u kishte caktuar banorëve të Mekës tatimin vjetor, të cilin e paguanin të gjithë në kohën e haxhxhit. Nga ky tatim sigurohej ushqi­mi për haxhilerët e varfër.[1]
Të gjitha këto punë i mbikëqyrte apo i kryente vetë Kussaji. Edhe i biri i tij, Abdu Menafi bëhet i famshëm qysh gjatë jetës së babës së vet. Kussaji e kishte edhe një djalë më të madh, Abduddarin, por Abdu Me­nafi ishte më i aftë. Një herë Kussaji i kishte thënë Abdu Menafit më të ri: "Ty do të të dërgojë në mesin e popullit, përkatësisht, do të të propo­zojë, e nëse ata të pranojnë e të zgjedhin, atëherë unë do t'i lë në amanet punët me interes për kurejshitët, Mekën dhe Ka'ben."
Derisa ishte gjallë, këtij ia besoi udhëheqjen mbi Këshillin, prote­ktoratin mbi Ka'ben, udhëheqjen ushtarake dhe kujdesin për furnizimin e haxhilerëve. Kussaji nuk ka pasur kurrnjë vërejtje në kryerjen e këtyre punëve, ndërsa i biri ka punuar edhe gjatë jetës edhe pas jetës së tij.
Pas vdekjes së Abdu Menafit, punët e tija i trashëgojnë djemtë e tij. Por, çdo gjë ka qenë në rregull, gjersa nuk rebelohen djemtë e Abdud­darit, vëllait më të madh të Kussajit, të cilët lakmonin pozitën dhe push­tetin. Atëherë kurejshitët ndahen në dy tabore, dhe për pak sa nuk filluan luftën mes veti. Mirëpo më në fund pajtohen dhe e ndajnë push­tetin mes veti, dhe atë, ne mes djemve të Abdu Menafit dhe Abduddarit.
Furnizimi me ujë dhe ushqim u takon djemve të Abdu Menafit, kurse Këshilli dhe ruajtja e Ka'bes, djemve të Abduddarit. Benu Abdul Menafët të gjitha vendimet e rëndësishme i sillnin sipas zakoneve tradi­cionale të arabëve, me short apo me tërheqjen e shigjetëzave. Në këtë mënyrë dëshironin të siguronin edhe trashëgimin e punëve rreth Ka'bes. Ata me short e zgjodhën Hisham b. Abdu Menafin, i cili trashëgoi sikajetin dhe refadetin (furnizimin me ujë dhe ushqim), të cilat i ushtroi gjer në vdekje. Kur vdiq Hishami, atë e trashëgon vëllai i tij El-Mutta­lib b. Abdu Menafi, e pas këtij këtë e trashëgon Abdul Muttalib b. Hi­sham b. Abdu Menafi, gjyshi i Resulull-llahut a.s. Pas tij këtë e kanë trashëguar dhe i kanë kryer këto punë gjer tek shpallja e Islamit. Atë­herë kujdesi rreth Ka'bes bie në duart e Abbas b. Abdul-Muttalibit.[2]
Kurejshitët kanë pasur edhe funksione të tjera përveç katër të për­mendurave, e që i ndanin edhe në familjet tjera. Ata në Mekë formojnë qeverinë e ngjashme me qeverinë e shteteve demokratike. Kanë pasur organizimin e qeverisë sikurse disa qeveri të disa shteteve sot. Kanë pasur këshillin dhe sesionin e parlamentit. Po japim pasqyrën e këtyre funksioneve qeveritare:
1.Qeverisja mbi mejsirin, duke kërkuar ndihmë nga idhujt.[3] Këtë punë e udhëhiqnin Benu Xhumhët;
2.Kujdesi për pasurinë dhe dhuratat e dedikuara zotëve - idhujve të Ka'bes. Në këtë shërbim bënte pjesë edhe zgjidhja e konflikteve dhe mos­marrëveshjeve, këtë punë e kryenin Benu Sehmët;
3. Këshilli qeveritar, me të cilin udhëhiqnin Benu Esedët;
4. Dëmshpërblimi për vrasje, caktimi i dëmshpërblimit, përkatë­sisht, i borxhit për viktimën, e këtë e bënin Benu Temimët;
5. "Ukab"[4] - ruajtja e flamurit nacional - fisnor, që e mbanin Benu Umejjët;
6. Kujdesi për kubben dhe rregullimin e çadrave për haxhilerë, si dhe kujdesi për kalorësinë. Këtë detyrë e kryenin Benu Mahzumët;
7. Kujdesi për ceremonitë - ritualet e haxhxhit dhe udhëtimi prej një vendi në vendin tjetër ceremonial. Me këtë merreshin Benu Adi­jjët.[5]
Pushteti çfarë kanë pasur arabët e tjerë

Më parë folëm për shpërnguljen e kahtanëve dhe adnanijëve dhe se si ata mes veti i kanë ndarë tokat Arabe. Ato fise që ndodheshin në afërsi të Hirasë, kanë qenë nën mbikëqyrjen e mbretit të Hirasë, ndërsa ato të cilat ndodheshin në shkretëtirën e Shamit, kanë qenë nën mbikë­qyerjen e Gassanëve. Kjo mbikëqyrje ka qenë vetëm simbolike sepse fiset kanë pasur lirinë e plotë të qeverisjes.
Pavarësinë e plotë e kanë pasur vetëm fiset beduine të cilat jetonin në brendinë e shkretëtirës arabike. Çdo fis ka pasur udhëheqësin e vet fisnor, kryeparin, kanë pasur qeverisjen e vet të brendshme, andaj çdo fis ka qenë si një shtet i vogël i pavarur, rregullimi i të cilave ka qenë besnikëria ndaj fisit, mbrojtja e interesave reciproke, ruajtja dhe mbroj­tja e vendit nga armiku. Kryepari i fisit gëzonte autoritet të madh. Ka qenë porsi mbret në shtetin e vet. Fisi e respektonte fjalën e kryeparit të vet, qoftë në paqe apo në luftë. Pushteti i tij ka qenë i fortë sikurse pushteti i diktatorit më të fuqishëm. Nëse ai binte në konflikt me dikënd, pas veti kishte me mijëra shpata të përgatitura, i kishte njerëzit që nuk pyetnin fare për shkaqet e konfliktit, e as që kërkonin shpjegim për këtë. Verbërisht zbatonin urdhrat e udhëheqësit të vet fisnor. Por ekzistonte edhe konkurrenca familjare për pushtet. Kushë­rirët garonin mes veti në fisnikëri dhe bujari ndaj mysafirit, në trimëri, burrëri, në mbrojtjen e njerëzve, të cilëve u bëhej padrejtësi, e të tëra këto i bënin për të fituar autoritet tek njerëzit. Kishin poet të posaçëm, orator të fisit. Me këtë lartësoheshin mbi rivalët në prestigj për pushtet.
Arabët kanë qenë popull tejet elokuent (që flet bukur). Kanë qenë të talentuar në poezi. Poetët kishin vend të posaçëm në shoqëri. Ata e mbro­nin fisin me gjuhë, prandaj, gëzonin autoritet hiq më pak se push­tetarët. Kryeparët dhe magnatët (zotërinjtë e mëdhenj) kanë pasur privi­legje të posaçme në ndarjen e presë. Ata i gëzonin këto benifici­one: mirba'a, saffij, neshitah dhe fudul.
Mirba'a, do të thotë një e katërta e presë.
Saffij, ishte tërë ajo që merrte personalisht kryepari për vete para shpërndarjes së presë.
Neshitah, ishte tërë ajo që kryepari konfiskonte gjatë kthimit në fis.
Fudul, ishte mbetja gjatë ndarjes së presë, e cila nuk mund t'u ndahej luftëtarëve në pjesë të barabartë, si p.sh. devetë, kuajt, etj.
Situata politike në Arabi

Kemi folur për pushtetet arabe, e tani të themi diç në lidhje me situatën e përgjithshme politike.
Në situatë të vështirë politike gjendeshin tri krahina arabe, të cilat kufizoheshin me shtetet e huaja. Është e pakontestueshme se situata politike ka pasur ndikim të drejtpërdrejtë në situatën shoqërore dhe ekonomike. Prandaj, situata në këto krahina ka qenë tejet e rëndë dhe nuk hetohej kurrfarë përparimi. Populli ishte i ndarë në klasa. Ekzis­tonin pronarët dhe skllevërit, apo shtresa sundimtare dhe ajo e shtypur. Sundimtarët në të gjitha krahinat kryesisht kanë qenë të huajt. Ata tërë pasurinë e kishin në duart e veta, ndërsa skllevërit kanë qenë borxhli të përhershëm.
Kjo ka qenë e ngjashme sikur t'i përfytyronim skllevërit të cilët i punojnë tokat bujqësore, nga të cilat i tërë fitimi i shkonte pushtetit. Pushteti shfrytëzonte këtë fitim, e shpenzonte në zbavitje, qejfe të ndry­shme, për dhurata, për mito dhe korrupsion, kurse skllevërit, në verbë­rinë e vet, bredhnin në errësirë të përhershme nga e cila nuk kërkonin dalje as që tentonin të dalin prej saj. Ata nuk kishin kujt t'i ankoheshin e as që kishte kush t'i mbronte, sepse nga kjo gjendje nuk kishte rrugë­dalje. Duronin pajtueshëm robërinë dhe të gjitha llojet e mundimeve, sepse konsideronin se kështu ju ishte caktuar nga Zoti, dhe se pushteti është parësor kurse e drejta e tyre dytësore.
Fiset fqinje të këtyre krahinave kanë qenë mjaft të lëkundshme dhe jostabile. Nuk kanë pasur ndonjë qëllim të veçant jetësor. Kohë pas kohe futeshin në Irak apo në Sham, duke bredhur për ushqim.
Arabët në brendësinë e Arabisë, po ashtu nuk kanë qenë të lidhur mes veti. Ata kryesisht kanë qenë të ngarkuar me origjinën fisnore, me zakone, bestytni etj. Ata nuk kanë pasur një pushtet të fuqishëm qen­dror, i cili do t'i mbronte në rast fatkeqësie dhe t'i ruante nga e keqja.

[1] Ibni Hisham: I/130.

[2] Ibni Hisham: I/129-132, 137, 142, 178 dhe 179.

[3] Mejsir - lojë hazardere e arabëve të vjetër, në të cilën me ndihmën e shigje­tëzave të posaçme kanë luajtur bixhoz për mishin e kurbanit të therur të ndarë në 10 ose në 28 pjesë.

[4] Emri i flamurit të Muhammedit a.s.: "Shqiponja".

[5] "Tarihu erdi-l-Kur'ani": II/104-106.