[valiii]

Komentimi i kaptinës “En-Nasr”







إِذَا جَاءَ نَصْرُ اللَّهِ وَالْفَتْح.

وَرَأَيْتَ النَّاسَ يَدْخُلُونَ فِي دِينِ اللَّهِ أَفْوَاجًا.

فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَاسْتَغْفِرْهُ إِنَّهُ كَانَ تَوَّابًا



1. “Pasi (të) erdhi ndihma (fitorja) e Allahut dhe ngadhënjimi (çlirimi i Mekës)”

2. Dhe i pe njerëzit duke hyrë grupe-grupe në fenë e Allahut.

3. Atëherë, pra, madhëroje Zotin tënd me falënderim dhe kërko falje prej Tij. Ai vërtet është pranues i madh i pendimeve.”

Kaptina “En-Nasr” është kaptinë medinase, e zbritur pas sures “Et-Tevbe” dhe ka gjithsej 3 ajete. Në radhitjen e Mus’hafit mban numrin 110. Sipas të gjithë dijetarëve, është kaptina e fundit e zbritur nga Kur’ani, ndërsa së bashku me kaptinat “El-Kevther” dhe “El-Asr”, janë kaptinat më të shkurtra në Kur’an, me nga gjithsej tri ajete.

Transmeton Ibn Merdevije nga Ibn Abasi se kjo kaptinë (Idha xhae nasrullahi vel fet’h) ka zbritur në Medinë.[1]



Emërtimi i kësaj kaptine

Kjo kaptinë është emërtuar “En-Nasr”, sepse nga vetë ajeti i parë i saj, shohim realizimin e premtimit të Allahut ndaj të Dërguarit të Tij, se ai do të ngadhënjente me ndihmën e Allahut dhe do të hynte triumfalisht në Mekë, kurse pas çlirimit të saj, do të shihte njërën prej shenjave më të mëdha të ngadhënjimit të misionit të tij, kur njerëzit do ta përqafonin fenë islame grupe-grupe, e jo individualisht si deri atëherë.

Kjo kaptinë nga komentatorët njihet edhe me emërtimin: “Suretu-t-Tevdi’ë”-“Surja lamtumirëse”, sepse është sure që paralajmëron lamtumirën e Resulullahut s.a.v.s. nga kjo botë.

Kur zbriti kjo sure, i Dërguari i Allahut tha: “Më është njoftuar vdekja ime”.



- Transmetojnë Ibn ebi Shejbete, Abdullah bin Hamidi, Bezzari, Ebu Ja’la, Ibn Merdevije si dhe Bejhekiu në “Ed-Delail”, nga Ibn Omeri të ketë thënë: “Kjo kaptinë i ka zbritur të Dërguarit të Allahut në mes të ditëve të Teshrikut, në Mina, duke e kryer Haxhin lamtumirës. Pas zbritjes së kësaj sureje, i Dërguari i Allahut e kuptoi se misioni i tij ishte në përfundim dhe se kjo sure ishte lamtumirëse (e cila paralajmëronte vdekjen e shpejtë të tij), prandaj urdhëroi që t’ia sillnin devenë e tij, dhe, pasi shkoi tek turma e madhe e njerëzve, u ngrit dhe mbajti hytbenë e tij të njohur në haxhin lamtumirës”[2]



Vlera e kësaj kaptine
Kaptina “En-Nasr” ka një vlerë të madhe, sepse vetë i Dërguari i Allahut e ka potencuar këtë në hadithin e tij, të cilin e transmeton Tirmidhiu nga Enes bin Maliku, kur thotë:”…Kaptina (Idha xhae nasrullahi vel-fet’h) ka vlerën e ¼ së Kur’anit…”[3]



Shkaku i zbritjes së kësaj kaptine
- Transmetojnë Ibn ebi Shejbete, Ibn Xheriri, Ibnul Mundhiri dhe Ibn Merdevije nga Aishja r.a. të ketë thënë: “I Dërguari i Allahut, nga fundi i jetës së vet shumë shpesh përsëriste fjalët:”Subhanallahi ve bihamdihi, ve estagfiruhu ve etubu ilejhi”- Lartësimi dhe lavdatat qofshin për Allahun, faljen e të Cilit e kërkoj; dhe pendohem para Tij”. Atëherë – vazhdon Aishja , e pyeta: - O i Dërguar i Allahut, po të shoh që shumë shpesh je duke i përsëritur këto fjalë: ”Subhanallahi ve bihamdihi, ve estagfiruhu ve etubu ilejhi”, dhe ai (Muhammedi a.s.) m’u përgjigj: “Zoti im më ka paralajmëruar për një shenjë, të cilën do ta shoh në popullin (Ymetin) tim, dhe më ka urdhëruar që, pasi ta kem parë atë shenjë, ta lavdëroj Atë, të kërkoj falje prej Tij dhe të pendohem. Dhe unë, atë shenjë e pashë vërtet, e ajo është: “Idha xhae nasrullahi vel fet’h. Ve re’ejten-nase jed-hulune fi dinil-lahi efvaxha. Fesebbih bihamdi rabbike vestagfirhu, innehu kane tevvaba” - “Pasi (të) erdhi ndihma (fitorja) e Allahut dhe ngadhënjimi (çlirimi i Mekës)”. Dhe i pe njerëzit duke hyrë grupe-grupe në fenë e Allahut. Atëherë, pra, madhëroje Zotin tënd me falënderim dhe kërko falje prej Tij. Ai vërtet është pranues i madh i pendimeve.”[4]



- Ibni Abbasi rrëfen se si një ditë Omeri r.a. e kishte marrë pranë vetes në një tubim, ku ishin veteranët e luftës së Bedrit, dhe kur disa prej tyre e panë Ibni Abbasin aq të ri në mesin e tyre, u prekën dhe i thanë Omerit: Përse gjithnjë e merr këtë djalosh pranë vetes në tubimet tona, përderisa edhe ne kemi djem të moshës së tij?” Atëherë Omeri ua ktheu: “Sepse ky djalosh është i tillë çfarë është” (duke aluduar dijen dhe zgjuarsinë e tij)”. Dhe kur, një ditë tjetër, Omeri r.a. më ftoi në një tubim të tyre, e kuptova se më kishte ftuar vetëm që para tyre t’i demonstroja njohuritë e mia. Omeri r.a. u ngrit dhe i pyeti veteranët e luftës së Bedrit: “Ç’thoni për fjalët e Allahut “Idha xhae nasrullahi vel fet’h…”? deri në fund të kaptinës

Disa prej tyre thanë: “Allahu na ka urdhëruar ta falënderojmë Atë dhe të kërkojmë falje prej tij (istigfar), pasi që na mundësoi të ngadhënjejmë dhe ta çlirojmë Mekën”, kurse të tjerët heshtën. Atëherë Omeri r.a. m’u drejtua me fjalët: Vallë kështu mendon edhe ti, Ibn Abbas? Jo, - ia ktheva unë. Po atëherë ç’thua ti për këto fjalë të Allahut, më pyeti prapë Omeri r.a.? Ky është paralajmërim i vdekjes së Resulullahut s.a.v.s., - ia ktheva unë, - sepse pas fitores dhe ngadhënjimit, Allahu e urdhëronte të Dërguarin e Tij ta madhëronte Atë dhe të kërkonte falje e pendim nga Ai (në prag të vdekjes).

Atëherë Omeri tha: “As unë nuk di për ndonjë komentim tjetër përveç këtij që thua ti, o Ibn Abbas.”[5]


Lidhmëria e kësaj kaptine me atë paraprake “El-Kafirun”
Lidhmëria e kësaj kaptine me atë paraprake “El-Kafirun”, është e fuqishme mu për faktin se në suren paraprake, Allahu xh.sh. e urdhëroi të Dërguarin a.s. të distancohej publikisht nga besimi i kotë i pabesimtarëve, dhe t’u tregonte atyre se ai adhuronte vetëm Allahun, krijuesin e ekzistencës. Dhe, si shpërblim për kët guxim të të Dërguarit të Tij, që i thirri haptazi idhujtarët me emrin më të urryer-“pabesimtarë-qafira”, Allahu xh.sh. realizoi premtimin e Tij të përsëritur edhe në disa sure të tjera para sures “En-Nasr”, se ngadhënjimi dhe fitorja do të ishte në anën e Muhammedit a.s. dhe ai së shpejti do ta shihte një shenjë të madhe, të paraljmëruar në Ymetin e tij, shenjën e suksesit të misionit të tij kur njerëzit do ta pranonin Islamin me mumër shumë të madh, grupe-grupe, fise-fise.

Fahrudin er-Rraziu mbi lidhmërinë e kësaj sureje me disa sure paraprake, thotë: “Allahu xh.sh., kur i premtoi të Dërguarit të Vet në kaptinën “Ed-Duha”, ajeti 5 : “E Zoti yt do të të japë ty, e ti do të kënaqesh”, dhe në kaptinën “El-Kevther” , ajeti 1: “Ne, vërtet të dhamë ty (o Muhammed) shumë të mira.”, kjo nënkuptonte faktin se autoriteti i tij po rritej dita-ditës dhe së shpejti do të shihte frytet e misionit të tij, sepse për një kohë të shkurtër, ndodhi çlirimi i Mekës, pa luftë, të cilën gjë askush as që kishte mundur ta paramendonte; pastaj në vitin vijues, delegacione të shumta nga tërë Siujdhesa Arabike kishin mësyrë Medinën për ta pranuar dhe publikuar fenë islame para Muhammedit a.s. Kjo zaten ishte edhe fitorja më e madhe e Muhammedit a.s., sepse zemrat e robëruara të njerëzve nga prangat e paganizmit, nga drita e Islamit u çliruan përjetë.

Rraziu vazhdon edhe më tutje dhe thotë: Allahu xh.sh. në këtë kaptinë e urdhëron Pejgamberin a.s. që pas ardhjes së ndihmës së Allahut: (Idha xhae nasrullahi)- “Pasi (të) erdhi ndihma (fitorja) e Allahut” , ta madhëronte dhe ta lartësonte Atë; kurse pas çlirimit të Mekës (vel fet’h)- “dhe ngadhënjimi (çlirimi i Mekës)”, ta falënderonte Atë për të gjitha këto mirësi, ndërsa pasi ta kishte parë shenjën e madhe që i qe premtuar: “Ve re’ejten-nase jed-hulune fi dinil-lahi efvaxha”-“Dhe i pe njerëzit duke hyrë grupe-grupe në fenë e Allahut”, atëherë të kërkonte falje dhe mëshirë për veten dhe për mbarë besimtarët, sikur për këtë jepte shenjë edhe një ajet tjetër kuranor, kur Allahu i drejtohet Muhammedit a.s.: “Kërko falje për mëkatin tënd, për të besimtarëve e të besimtareve”. (Muhammed-19)[6]