[Zero Cool]

Truri i njeriut

Truri eshte qendra e sistemit nervor te njeriut. Ai eshte nje organ me te njejten strukture si te sisoreve (mamals) por me vellim 3 here me te madh ne krahasim me ta. Truri i njeriut perbehet nga 50-100 bilion 1011 neurone, nga keto 1010 jane cortical pyramidal cells . Keto qeliza e kalojne sinjalin ne 1000 trilion (1015) sinapse. Truri monitoron dhe regullon veprimet e trupit. Ai vazhdimisht merr informacione nga trupi i perpunon ato dhe pergjigjet duke kontrolluar veprimet dhe funksionet e tij. Truri i nje te rituri peshon afersisht 1,5 kg dhe mesatarish ka nje vellim 1130 cm3 tek grate dhe 1260 cm3. Rreth moshes 20 vjec nje mashkull ka 176,000 km dhe nje femer 149,000 km aksone.

Energjia qe konsumon truri

Megjithese pesha e trurit ze vetem 2% te peshes totale te trupit, ajo merr rreth 20% te gjithe oksigjenit dhe 25% te glukozes te konsumuar nga trupi. Truri e perdor glukozen per energji, ne mungese te saj truri kalon ne gjendje te pandergjegjeshme. Truri ne total pothuajse e shpenzon energjine ne menyre konstante, po ka zona aktive te korteksit qe konsumojne me shume energji se te tjerat. Dhe ne baze te ketij ndryshimi te energjise se konsumuar jane bazuar metodat e studimit te trurit.

Aksoni

Aksoni ose fibera nervore eshte zgjatimi me i madh i nje qelize nervore,e cila percjell impulse elektrike drejt ose jashte trupit te neuronit. Nje neuron ka vetem nje akson, megjithate ka tipe neuronesh qe nuk kane akson por I percjellin impulset me ane te dentriteve. Aksonet bien ne kontakt me trupin e neuroneve, aksonet e tjera ose gjendrat dhe pika e shkembimit te impulsit quhet sinaps. Nje akson mund te krijoje nje numer te madh sinapsesh gjate gjithe gjatesise se tij. Aksoni me I gjate eshte ai I shiatikut qe fillon nga baza e siperme e shtylles kurizore deri tek gishti i madh i kembes

Cili është funksioni i Valeve ndryshme? Është e njohur se truri është një organ elektrokimik, hulumtuesit kanë thënë se një tru plotësisht funksional mund të gjenerojë 10 vat te energjisë elektrike. Kerkues te tjere më serioze kane llogaritur se ,në qoftë se të gjitha 10 bilion qelizat nervore shkarkohen në te njëjten kohë ne një elektrodë të vetme të vendosur në lëkurën e kokës e njeriut , ajo do të regjistronte diçka si 5 deri ne 50 milionten e një volti. Edhe pse kjo energji elektrike është shumë e kufizuar, ajo ndodh në mënyra shumë të veçanta që janë karakteristike të trurit të njeriut. Aktiviteti elektrik qe prodhon truri është shfaqur në formën e valeve te trurit (brainwaves).

Ka katër kategori të këtyre valeve, duke filluar nga ato aktivet deri tek ato me pak aktive. Kur truri është aktiv dhe i angazhuar aktivitete mendore, ai gjeneron valët Beta. Këto valë beta janë relativisht të ulëta ne amplitudë, por kane frekuencen me te madhe. Frekuenca e valëve beta shkon 15-30 cikle per sekonde. Një person gjate nje bisede do të jetë në gjendje beta. Një person duke bërë një fjalim, ose një mësues duke shpjeguar, do të jenë në gjendje beta. Njerezit me stres dhe ankth jane ne gjendje beta te larte.

Kategoria tjeter e valeve te trurit jane valet Alfa. Nqs Beta përfaqeson gjendjen aktive, alfa paraqet ate jo aktiven. Valet Alpha janë me frekuence me te vogel, dhe amplitude me te madhe. Frekuenca e tyre shkon 9-14 cikle për sekondë. Një person i cili pasi ka kryer një detyrë dhe pushon ,me shume mundesi eshte ne gjendje alfa.Vetem ne gjendjen Alfa hemisfera e majte sinkronizohet me ate te djathten. Ajo dominon tek njerezit qe jane te relaksuar, kreativ dhe pa strese si dhe tek femijet. Valet alfa konsiderohen si valet te shendeteshme.

Te mirat qe sjellin valet alfa jane:
Qeteson mendjen dhe trupin-mendimet jane me te kthjelleta dhe perqendrimi me I madh.
Rrit krijimtarine dhe e ben me te lehte zgjidhjen e problemeve- krijimtaria eshte mbi mesataren normale, truri eshte “i lire” dhe ka nje rrjedhje idesh te reja. Ne te kundert truri ne gjendje Beta eshte “i bllokuar” nuk lejon gjykim te kthjellet.

Rrit stabilitetin emocional- gjendja shpirterore dhe emocionet jane te qendrueshme,ne ndryshim nga valet beta qe japin agresivitet , ankth dhe stres.

Heq stresin dhe ankthin- pa ndihmen e mjekimeve, dhe largon nga veset si alkoli apo droga.
Rrit intuiten e te mesuarit dhe te memorizuarit- Valet alfa i pergjigjen nje super te mesuari, truri eshte i afte te marri dhe te memorizoje nje sasi te madhe informacioni ne menyre pasive pa shume sforcim.

Rrit imunitetin dhe tretjen e ushqimit- trupi vete sherohet nepermjet nje sistemi imunitar me efektiv si pasoje e prodhimit te serotines e epinifrines.

Nje gjendje tjeter e valeve te trurit eshte ajo Theta.Ato janë zakonisht me amplitudë edhe më të madhe dhe frekuence me te vogel.Ky diapason i frekuencave është zakonisht 5- 8 Hz. Një person i cili ka marrë kohë të lirë nga një detyrë dhe fillon ta ëndërroj është shpesh në një gjendje theta.

Gjendja përfundimtare është Delta.Frekuenca e valeve varion rreth 1,5-4 Hz. Ajo kurrë nuk mund te shkojë në zero sepse kjo do të thotë truri ka vdekur. Kur jemi ne gjumë të thellë truri do te ulet ne frekuencën me të ulët2-3Hz.

Kur ne behemi gati per te fjetur dhe lexojme ndonje liber për disa minuta para se të fleme, jemi në gjendje beta e ulët. Kur fikim dritat dhe mbyllim sytë valet do të zbresin nga beta, ne alfa, theta dhe në fund, kur ne të biem në gjumë, në delta.
Gjate gjendjes delta jane karakteristike enderrat,qe shoqerohen me levizjen e shpejte te syve . Kjo quhet REM(Rapid Eye Movement), një fenomen i njohur.

Kur një individ zgjohet nga një gjumë i thellë, frekuenca e tyre e valeve te trurit do të rritet nga delta në theta dhe pastaj në alfa dhe në fund, në beta. Në qoftë se individi do të bjerë në frekuencë ne një gjendje te pergjumur, apo edhe në theta, ose ndonjëherë bien përsëri në gjumë në delta.

Në përmbledhje, ka katër gjendje te valeve trunore që shkojnë nga nje amplitudë e lartë, delta frekuencë të ulët në amplitudë të ulët, beta frekuencë të lartë.Këto gjendje te valeve trunore nga gjumi i thellë, i pagjumë, dhe zgjimit te menjehershem.E njëjta gjendje e valeve trunore eshte e zakonshme për të gjithe njerezit.Burra, gra dhe fëmijë të të gjitha moshave përjetojnë të njëjtën karakteristike te valeve te trurit.Ato janë në përputhje mes kulturave dhe kufijve të nje vendi.

Hulumtimet kanë treguar se edhe pse një gjendje mund të mbizotërojë në çdo kohë të dhënë, në varësi të nivelit të aktivitetit të individit, të tri gjendjet e trurit janë të pranishëm në përzierjen e valeve trunore në çdo kohë.Me fjalë të tjera, ndërsa dikush është ne një gjendje te zgjuar dhe ekspozuar ne një model vale truri beta aty ekziston edhe komponenti alfa, delta theta dhe, edhe pse këto mund të jenë të pranishëm vetëm në nivel gjurmë.