[coptic]

A është Bibla kontradiktore?

Shpesh, Biblën e akuzojnë si kontradiktore. Në përgjithësi, ata që e bëjnë këtë akuzë, as që e kanë lexuar ndonjëherë Biblën, por thjesht përsëritin ç'kanë dëgjuar. Megjithatë, disa mendojnë se kanë gjetur kontradikta të vërteta, të cilat i pështjellojnë.

NËSE është vërtet Fjala e Perëndisë, Bibla duhet të ketë harmoni të brendshme, pra, të mos jetë kontradiktore. Pse, atëherë, duket që disa pjesë janë kontradiktore me disa të tjera? Për t’u përgjigjur, duhet të mos harrojmë se, megjithëse është Fjala e Perëndisë, Bibla u shkrua nga disa burra përgjatë disa shekujve. Ata vinin nga mjedise të ndryshme, kishin dhunti të ndryshme dhe shkruanin me stile të ndryshme, e të gjitha këto ndryshime i pasqyruan në atë që shkruan.

Për më tepër, kur dy ose më shumë shkrimtarë trajtojnë të njëjtën ngjarje, njëri mund të japë hollësi që tjetri nuk i përmend. Veç kësaj, shkrimtarët e paraqitin materialin nga këndvështrime të ndryshme. Dikush mund të ndjekë radhën kronologjike, kurse një tjetër mund t'i paraqitë faktet në një mënyrë tjetër. Në këtë kapitull do të flasim për disa të ashtuquajtura kontradikta të Biblës dhe do të shohim shpjegimin e tyre, duke marrë parasysh ato që përmendëm më lart.


Dëshmitarë të pavarur nga njëri-tjetri

Disa «kontradikta» shfaqen kur krahasohen dy ose më shumë tregime që paraqitin të njëjtën ngjarje. Për shembull, te Mateu 8:5 lexojmë se, kur Jezui hyri në Kapernaum, «iu afrua një centurion, i cili me përgjërim» i kërkoi t'i shëronte shërbyesin. Por, te Luka 7:3 lexojmë se ky centurion «dërgoi tek ai [Jezui] disa pleq të judenjve që t'i kërkonin të vinte e t'i shpëtonte skllavin». Tani, foli vetë centurioni me Jezuin, apo dërgoi pleqtë?

S'ka dyshim se ai dërgoi pleqtë e judenjve. Pse, atëherë, Mateu thotë se centurioni iu përgjërua vetë Jezuit? Sepse ai ia beri këtë kërkesë Jezuit nëpërmjet pleqve, të cilët, në këtë rast, luajtën rolin e zëdhënësve të tij.

Një shembull të ngjashëm e gjejmë te 2 Kronikave 3:1, ku lexojmë: «Përfundimisht, Solomoni filloi të ndërtonte shtëpinë e Jehovait në Jerusalem.» Më pas lexojmë: «Kështu Solomoni mbaroi shtëpinë e Jehovait.» (2 Kronikave 7:11) A e ndërtoi vetë Solomoni tempullin, që nga guri i parë deri tek i fundit? Patjetër që jo. Me ndërtimin në kuptimin e vërtetë të fjalës, u mor një numër i madh zanatçinjsh e argatësh, kurse Solomoni organizonte punën dhe përgjigjej për të. Ja pse Bibla thotë se shtëpinë e ndërtoi ai. Po ashtu, Ungjilli i Mateut na thotë se ai që i kërkoi Jezuit t'i shëronte shërbëtorin, ishte komandanti ushtarak, kurse Luka saktësoi se këtë ai e bëri nëpërmjet pleqve të judenjve.

Ja edhe një shembull tjetër i ngjashëm. Te Mateu 20:20, 21 lexojmë: «Gruaja e Zebedeut iu afrua [Jezuit] bashkë me dy djemtë e saj, i bëri nderime dhe kërkoi diçka nga ai.» Ajo i kërkoi Jezuit që bijtë e saj të zinin postet më të mira kur ai të bëhej Mbret. Të njëjtën ndodhi, Marku e tregon kështu: «Jakovi dhe Gjoni, dy bijtë e Zebedeut, iu afruan [Jezuit] dhe i thanë: 'Mësues, duam të bësh për ne atë që do të të kërkojmë'» (Marku 10:35-37) Tani, kush ia bëri kërkesën Jezuit: bijtë e Zebedeut apo e ëma e tyre?

Është e qartë se kërkesën e bënë dy bijtë e Zebedeut, siç thotë edhe Marku, por këtë e bënë nëpërmjet së ëmës, që foli në vend të tyre. Këtë e mbështet edhe Mateu që thotë se, kur apostujve të tjerë u ra në vesh ç'kishte bërë nëna e bijve të Zebedeut, ata nuk u indinjuan me nënën, por «me dy vëllezërit».—Mateu 20:24.
A të ka ndodhur ndonjëherë të dëgjosh një ngjarje të treguar nga dy njerëz që e kanë parë me sytë e tyre? Nëse po, a s'ke vërejtur që secili ka nxjerrë në pah hollësitë që i kanë bërë mëshumë përshtypje? Njëri mund të ketë përmendur gjëra që tjetri i ka lënë pa përmendur. Megjithatë, të dy kanë thënë të vërtetën. Është e njëjta gjë me tregimet e katër Ungjijve, që përshkruajnë shërbimin e Jezuit, si edhe me ngjarje të tjera historike të Biblës të treguara nga disa shkrimtarë. Të gjithë paraqitën të dhëna të sakta, edhe nëse dikush dha hollësi që një tjetër nuk i përmendi. Duke i parë të gjitha tregimet, mund të kuptojmë më mirë çfarë ndodhi. Këto variante dëshmojnë se tregimet janë të pavarur nga njëri-tjetri, dhe se harmonia e përgjithshme e tyre tregon që janë të vërteta.


Të lexohet konteksti

Ato që në pamje të parë duken si mospërputhje, shpesh mund të shpjegohen nëse i hedhim një sy kontekstit. Për shembull, të shohim një pyetje që lind shpesh për gruan e Kainit. Te Zanafilla 4:1, 2 lexojmë: «Ajo [Eva] lindi Kainin dhe tha: 'Solla në jetë një burrë me ndihmën e Jehovait.' Më vonë lindi vëllanë e tij, Abelin.» Të gjithë e dinë se Kaini vrau Abelin, por më pas tregimi thotë se Kaini kishte grua dhe fëmijë. (Zanafilla 4:17) Ku e gjeti Kaini gruan, nëse Adami dhe Eva kishin vetëm këta dy djem?

Në të vërtetë Adami dhe Eva patën më shumë se dy fëmijë, dhe kjo i jep përgjigje pyetjes. Madje, konteksti tregon se ata patën një familje të madhe. Te Zanafilla 5:3 lexojmë se Adamit i lindi edhe një djalë tjetër, të cilit ia vuri emrin Set, dhe në vargun tjetër lexojmë se «i lindën bij e bija». (Zanafilla 5:4) Kështu, Kaini mund të jetë martuar me një nga motrat ose mbesat e tij. Në atë periudhë të hershme të historisë, kur njerëzimi ishte shumë afër përsosmërisë, duket që një martesë e tillë nuk paraqiste rreziqe për lindjen e fëmijëve, si mund të ndodhë sot.

Shqyrtimi i kontekstit sqaron edhe atë që disa e kanë quajtur mospërputhje mes apostullit Pavël dhe Jakovit. Tek Efesianëve 2:8,9, Pavli tha se të krishterët shpëtojnë falë besimit, jo falë veprave. Ai thotë: «Ju keni shpëtuar nëpërmjet besimit . . . . Jo . . . nga veprat.» Kurse Jakovi thekson rëndësinë e veprave. Ai shkruan: «Ashtu si trupi pa frymë është i vdekur, edhe besimi pa vepra është i vdekur.» (Jakovi 2:26) Si mund të pajtohen këto dy pohime?

Po të shqyrtojmë kontekstin e këtyre fjalëve, kuptojmë se këto dy pohime plotësojnë njëri-tjetrin. Apostulli Pavël flet për përpjekjet e judenjve për të zbatuar Ligjin e Moisiut, pasi ata besonin se, po ta zbatonin Ligjin deri në hollësi, do të ishin të drejtë. Pavli tregoi se kjo ishte e pamundur. Veprat nuk na bëjnë kurrë të drejtë aq sa të meritojmë shpëtimin, sepse kemi lindur mëkatarë. Mund të shpëtojmë vetëm nëse besojmë te flijimi shpërblyes i Jezuit.—Romakëve 5:18.

Kurse Jakovi shton këtë pikë të rëndësishme: besimi në vetvete nuk ka asnjë vlerë nëse nuk tregohet me vepra. Kush thotë se beson teJezui, duhet ta tregojë me atë që bën. Besimi pa vepra është i vdekur dhe nuk na çon drejt shpëtimit.

Pavli ishte plotësisht dakord me fjalët e Jakovit, pasi shpesh përmend veprat që duhet të bëjnë të krishterët për të treguar besimin e tyre. Për shembull, ai u shkroi romakëve: «Me zemër njeriu tregon besim, që të çon në drejtësi, por me gojë bën publikisht shpalljen, që të çon në shpëtim.» Që të shpëtojmë, duhet patjetër të 'bëjmë publikisht shpalljen', domethënë, t'ua tregojmë besimin tonë të tjerëve. (Romakëve 10:10; shih edhe 1 Korintasve 15:58; Efesianëve 5:15, 21-33; 6:15; 1 Timoteut 4:16; 2 Timoteut 4:5; Hebrenjve 10:23-25) Megjithatë, asnjë vepër, e aq më pak zbatimi me përpikëri i Ligjit të Moisiut, nuk i jep të drejtën një të krishteri të fitojë jetën e përhershme. Ajo është 'dhurata që u jep Perëndia' të gjithë atyre që tregojnë besim.—Romakëve 6:23; Gjoni 3:16.

[...vazhdon]