[Jana]

Ismail Kadare lindi më 28 janar 1936 në Gjirokastër, ku përfundoi edhe arsimin e mesëm; më 1958 mbaroi degën e gjuhës e të letërsisë në Universitetin e Tiranës. Më pas shkoi në Moskë me studime për dy vjet në Institutin “Gorki”. Është poet, prozator dhe një nga përfaqësuesit më të shquar të letërsisë shqiptare.

Rrugën e krijimtarisë letrare e nisi si poet që në vitet e gjimnazit, por u bë i njohur sidomos me vëllimin Shekulli im (1961), që u pasua nga vëllimet e tjera poetike, si: Përse mendohen këto male (1964), Motive me diell (1968) dhe Koha (1976). Vepra poetike e Ismail Kadaresë shquhet për idetë e thella dhe për figuracionin e pasur e origjinal; rol me rëndësi për pasurimin e poezisë shqiptare.

Në fushën e prozës, Ismail Kadare ka lëvruar tregimin, novelën dhe romanin. Prozën e tij e karakterizojnë përgjithësimet e gjëra historiko-filozofike, subjekti i ngjeshur dhe mendimi i thellë i shprehur shpesh me anë të parabolës, mbi bazën e asociacionit apo të analogjive historike. Ideja e romanit Gjenerali i ushtrisë së vdekur (1964) është shpirti liridashës i popullit shqiptar. Temën e shpirtit të pamposhtur të shqiptarëve nëpër shekuj autori e trajtoi edhe në romanin Kështjella (1975). Në romanin Kronikë në gur (1970) Kadare kritikoi psikologjinë provinciale dhe traditat prapanike. Probleme të rëndësishme të historisë janë trajtuar edhe në përmbledhjet me tregime e novela Emblema e dikurshme (1977), Ura me tri harqe (1978) dhe Gjakftohtësia (1980). E veçanta e talentit të Ismail Kadaresë shfaqet sidomos në trajtimin, nga një këndvështrim i ri, i temës historike dhe në tingëllimin e mprehtë aktual që është i aftë t’i japë asaj. Një nga krijimet më të shquara të Ismail Kadaresë dhe të të gjithë letërsisë së re shqiptare është romani Pallati i endrrave(1981). Shumica e veprave të Ismail Kadaresë janë përkthyer në shumë gjuhë të botës dhe janë pritur shumë mirë nga publiku lexues.

Libri që botoi Kadare në vitin 2006 “Identiteti evropian i shqiptarëve - sprovë”[1] pjesë e të cilit u botuan edhe nga gazeta Shekulli ka shkaktuar një polemikë në mes të tij dhe Rexhep Qosjes. Kështu përderisa Kadare e karakterizon identitetin shqiptarë si perëndimorë, Qosja në librin e tij të quajtur “Realiteti i shpërfillur”[2], thotë se identiteti shqiptar është një miks i atij perëndimor dhe lindor, krishterë dhe mysliman.

Tituj të veprave
* Frymëzime djaloshare - 1954
* Shekulli im - (1961)
* Gjenerali i ushtrisë së vdekur - roman- 1963
* Përse mendohen këto male - 1964
* Dasma - 1968
* Motive me diell - (1968)
* Kështjella - roman - 1970
* Kronikë në gur - roman - 1971
* Koha (1976)
* Dimri i madh - roman - 1977
* Ura me tri harqe - 1978
* Prilli i thyer - 1980
* Gjakftohtësia - përmbledhje novelash - 1980
* Nata me hënë - 1985
* Koha e shkrimeve - 1986
* Koncert në fund të dimrit - 1988
* Vepra Letrare - 1981-1989
* Dosja H - 1990
* Piramida - 1992
* Shqipëri - 1995
* Pallati i ëndrrave - 1996
* Dialog me Alain Bosquet - 1996
* Spiritus - roman- 1996
* Kushëriri i engjëjve - ese- 1997
* Poezi - 1997
* Kombi shqiptar në prag të mijëvjeçarit të tretë - ese- 1998
* Tri këngë zie për Kosovën - triptik - 1998
* Ikja e shtërgut - tregim - 1999
* Qorrfermani - roman - 1999
* Vjedhja e gjumit mbretëror - tregime - 1999
* Ra ky mort e u pamë - ditar për Kosovën, artikuj, letra - 2000
* Kohë barbare (Nga Shqipëria në Kosovë) - biseda - 2000
* Breznitë e Hankonatëve - 2000
* Vajza e Agamemnonit - 2000
* Bisedë përmes hekurash - 2000
* Elegji për Kosovën - 2000
* Lulet e ftohta të marsit - roman - 2000
* Unaza në kthetra - 2001
* Eskili, ky humbës i madh - 2001 (ribotim)
* Qyteti pa reklama - roman - 2001
* Jeta, loja dhe vdekja e Lul Mazrekut - roman - 2002
* Pasardhësi - roman - 2004
* Shkaba - 2004
* Identiteti evropian i shqiptarëve - 2006
* Hamleti, princi i vështirë - Sprovë - 2006
* Spiritus - 2007
* Çështje të marrëzisë -
* Poshtërimi në Ballkan -
* Muzgu i perëndive të stepës -
* Darka e gabuar - roman - 2008

Skenare filmash

* Cendres et sang (2009)
* Abril Despedaçado (2001)
* Avril brisé (1987)
* Të paftuarit (1985)
* Generale dell’armata morte, Il (1983)
* Ballë për ballë (1979)
* Radiostacioni (1979)
* Kur vjen nëntori (1964)

Mirënjohjet

* Medalja e Artë e Lidhjes së Prizrenit, Kosovë
* Man Booker International Prize, Britani, 2005